Дефинициясыпайымдауларды ортаға салудың танымдық процедурасы. Физика және астрономияда энергия, үдерістердің жұтылуы, таралып кетуі, өзге ғаламшарлықтар тарапынан ұрлану мағыналарын береді. 2. Әзербайжан: abdüksiyon 3. Қырғыз: абдукция 4. Өзбек: abduksiya 5. Түрік: abdüksiyon 6. Ағылшын: Abduction 7. Испан: Abducción 8. Неміс: Abduktion 9. Француз: Abduction 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. абдукция – абдукция

Дефинициясы1. Абсорбцияметр – ХІХ ғ. неміс химигі Роберт Вильгельм Бунзен тарапынан ойлап табылған, газдардың сұйықтықтардағы еру коэффицентін анықтауға арналған өлшеу аспабы. 2. Әзербайжан: absorbsiyometre 3. Қырғыз: абсорбциометр 4. Өзбек: absorbsiyometre 5. Түрік: absorpiometre 6. Ағылшын: absorptiometer 7. Испан: absorciometría 8. Неміс: Absorptiometer 9. Француз: absorptiomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: абсорбциометр – абсорбциометр 12. абсорбциометр – абсорбцияметр

Дефинициясы1. Авиаль – құрамында 1,2%-ке дейін магний және 1,2%-ке дейін кремнийі бар деформацияланып ескіретін, тозатын, алюминді құймалар. Механикалық қасиеттері жоғары болғандыктан оларды самолет, кеме, автомобиль және машина жасау т.б. салаларда пайдаланады. 2. Әзербайжан: avial 3. Қырғыз: авиаль 4. Өзбек: avial 5. Түрік: avial 6. Ағылшын: avial 7. Испан: avial 8. Неміс: avial 9. Француз: avial 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. авиаль – авиаль

Дефинициясы1. Автоэлектроника – автокөліктерде қолданылатын электроника. Берілген санаттағы электроника талаптарына жалпылама тән белгілеріне ие. 2. Әзербайжан: аvioniklər 3. Қырғыз: авиаэлектроника 4. Өзбек: avioniklar 5. Түрік: havacılık elektroniği 6. Ағылшын: avionics 7. Испан: aviónica 8. Неміс: Avionik9. Француз: avionique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. авиаэлектроника – авиаэлектроника

Дефинициясы1. Авогадро саны (итальян физигі А. Авогадроның құрметіне аталған) – кез келген заттың грамм-молекуласындағы молекулалар не химиялық жай заттың грамм- атомындағы атомдар саны. А.с. N = 6,0225 х 10 23 моль – 1. Бұл – физика мен химиядағы тұрақты универсал шамалардың ең маңыздыларының бірі. 2. Әзербайжан: avogadro nömrəsi 3. Қырғыз: авогадро саны 4. Өзбек: avogadro raqami 5. Түрік: avogadro numarası 6. Ағылшын: avogadro number 7. Испан: numero de avogadro 8. Неміс: Avogadro-Nummer 9. Француз: numéro d'avogadro 10. Бекітілген нұсқасы: число – сан 11. Заңнамадағы қолданысы: число авогадро – авогадро саны 12. авогадро число – авогадро саны

Дефинициясы1. Авометр – тұрақты және ауыспалы электр ток тізбектерінің: ток күші, кернеу мен кедергі сияқты түрлі параметрлерді есептеуге арналған әмбебап аспап. 2. Әзербайжан: avtomat 3. Қырғыз: авометр 4. Өзбек: avometr 5. Түрік: avometr 6. Ағылшын: avometer 7. Испан: avómetro 8. Неміс: Avometer 9. Француз: avomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: авометр – авометр 12. авометр – авометр

Дефинициясы1. Автогамма-радиометр – радиоактивті элемент орындарын автомобиль көмегіне жүгіну арқылы әрі гамма-сәуле шығарудың жер бетіндегі интенсивтілігін өлшеу мен тіркеу жолымен жер беті іздестіруіне арналған аспап. 2. Әзербайжан: autogamma radiometr 3. Қырғыз: автогамма-радиометр 4. Өзбек: autogam radiometr 5. Түрік: otogamma radyometre 6. Ағылшын: autogamma radiometer 7. Испан: radiometro autogamma 8. Неміс: Autogamma-Radiometer 9. Француз: radiomètre autogame 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автогамма-радиометр – автогамма-радийметр

Дефинициясы1. Автогезия      молекулалар әрекеттесуі мен диффузиясының бір көлемнен екінші көлемге өтуі нәтижесінде пайда болатын, түрлі заттардың көлемі беттерінің өзара жабысуы. 2. Әзербайжан: autogenez 3. Қырғыз: автогезия 4. Өзбек: avtogenez 5. Түрік: avtogeziya 6. Ағылшын: autogenesis 7. Испан: autogénesis 8. Неміс: Autogenese 9. Француз: autogenèse 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: 12. автогезия – автогезия

Дефинициясы1. Автоген – шамамен 3150⁰С жану температурасындағы жоғары температуралы от жалынын алуға арналған құрылғы. 2. Әзербайжан: autogen 3. Қырғыз: автоген 4. Өзбек: autogen 5. Түрік: autogen 6. Ағылшын: autogen 7. Испан: autogen 8. Неміс: autogen 9. Француз: autogène 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автоген – автоген 12. автоген – автоген

Дефинициясы1. Автогенератор – бұл электромагнитті ауытқуларды алуға бағытталған генератор. Автогенератор ауытқуларды өз бетімен тудыра отырып, оларды энергия көздерінің энергиясынан түрлендіреді. 2. Әзербайжан: avtomatik generator 3. Қырғыз: автогенератор 4. Өзбек: avtomatik generator 5. Түрік: otomatik jeneratör 6. Ағылшын: auto generator 7. Испан: generador de auto 8. Неміс: Auto Generator

Дефинициясы1. Автодин – генераторды үлгінің теңселмелі контурына орналастыру мен ядролық резонанстан өтуі барысындағы реакциға негізделген, ядролық магниттік резонансты бақылауға арналған автотеңселмелі құрылғы (әлсіз теңселулер генераторы). 2. Әзербайжан: autodyne 3. Қырғыз: автодин 4. Өзбек: autodyne 5. Түрік: аvtodina 6. Ағылшын: autodyne 7. Испан: autodino 8. Неміс: Autodyne 9. Француз: autodyne 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автодин – автодин

Дефинициясы1. Автожир ұшу барысында қозғалтқыш винттің авторотациясы режимінде еркін айналмалы негіз бетке сүйенетін винтқанатты ұшу құралы. 2. Әзербайжан: autogyro 3. Қырғыз: автожир 4. Өзбек: autogyro 5. Түрік: otojiro 6. Ағылшын: autogyro 7. Испан: autogiro 8. Неміс: Autogyro 9. Француз: autogyre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автожир – автожир 12. автожир – автожир

Дефинициясы1. Автоиондау – газ атомдары мен молекулаларының күшті электр өрістеріндегі иондалуы үдерісі. 2. Әзербайжан: autoionizasiya 3. Қырғыз: автоиондануу 4. Өзбек: avtonomizatsiya 5. Түрік: öziyonlaşma 6. Ағылшын: autoionization 7. Испан: autoionización 8. Неміс: Autoionisierung 9. Француз: autoionisation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автоионизация – автоиондану

Дефинициясы1. Автокатод – автоэлектрлі эмиссия құбылысы негізінде жұмыс істейтін электрондардың еркін эмиттері. 2. Әзербайжан: avtomobil katotu 3. Қырғыз: автокатод 4. Өзбек: avtomobil katodi 5. Түрік: araba katodu 6. Ағылшын: car cathode 7. Испан: cátodo del coche 8. Неміс: Autokathode 9. Француз: cathode de voiture 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автокатод – автокатод

Дефинициясы1. Автокоагуляция – сыртқы әсерсіз өздігінен өтетін коагуляция. 2. Әзербайжан: otokoagulyasiya 3. Қырғыз: автокоагуляция 4. Өзбек: avtokoagulyatsiya 5. Түрік: avtokoagulyatsiya 6. Ағылшын: autocoagulation 7. Испан: autocoagulación 8. Неміс: Autokoagulation 9. Француз: autocoagulation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автокоагуляция – автокоагуляция

Дефинициясы1. Автотербелістер – тұрақты, яғни үдемесіз сыртқы әсерсіз энергия есебінен қамтамасыз етілетін, тізбексіз кері байланыссыз диссипативті динамикалық жүйедегі өшпейтін ауытқулар. 2. Әзербайжан : özünü salmaq 3. Қырғыз: автотермелүүлөр 4. Өзбек: o'z-o'zidan titraydi 5. Түрік: salınımları 6. Ағылшын: self-oscillations 7. Испан: auto-oscilaciones 8. Неміс: Eigenschwingungen 9. Француз : auto-oscillations 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автоколебание – автотербеліс 12. автоколебания – автотербелістер

Дефинициясы1. Автоколлиматор – нысанда орнатылған сетканың жарықтандырылуы мен айна шағылысуын бақылауға арналған автоколлимациялық окуляры қосылған коллиматор түріндегі юстировкалық аспап. 2. Әзербайжан: autocollimator 3. Қырғыз: автоколлиматор 4. Өзбек: autocollimator 5. Түрік: autocollimator 6. Ағылшын: autocollimator 7. Испан: autocolimador 8. Неміс: Autokollimator 9. Француз: autocollimateur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автоколлиматор – автоколлиматор 12. автоколлиматор – автоколлиматор

Дефинициясы1. Автоколлимация оптикалық жүйенің (коллиматордың) кей бөлігінен параллель шоқпен шыға отырып, тегіс айнадан шағылып, жүйені кері бағытта жүріп өтетін жарық сәйулелерінің қозғалысы. 2. Әзербайжан: autocollimation 3. Қырғыз: автоколлимация 4. Өзбек: autocollimation 5. Түрік: autocollimation 6. Ағылшын: autocollimation 7. Испан: autocolimación 8. Неміс: Autokollimation 9. Француз: autocollimation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автоколлимация – автоколлимация (зат есім); автоколлимациялау (етістік)

Дефинициясы1. Автокомпенсатор – өлшеу аспабының құрамдас бөлігі; өлшенетін шаманы алмастырушы шамамен автоматты теңдестіруге арналған құрылғы. 2. Әзербайжан: avtomatik kompensator 3. Қырғыз: автокомпенсатор 4. Өзбек: avtomatik kompanator 5. Түрік: otomatik dengeleyici 6. Ағылшын: auto compensator 7. Испан: compensador automático 8. Неміс: Autokompensator 9. Француз: compensateur automatique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автокомпенсатор – автокомпенсатор

Дефинициясы1. Автоконвекция – бұлттағы тамшылардың булануы немесе жерге түсетін жауынның есебінен ауаның суытылатын құрғақ ауалы қабатының болуы; бұнда суытылған ауа шөгіле отырып жылы да ылғалды ауаны ысырады, бұл конвективті ағынның күшеюіне, құрғақ ауадағы одан бетер тамшының түзілуіне және т.б. әкеліп соғады, яғни конвекция өзін-өзі күшейте түседі. 2. Әзербайжан: autoconvection 3. Қырғыз: автоконвекция 4. Өзбек: autokonvektsiya 5. Түрік: autoconvection 6. Ағылшын: autoconvection 7. Испан: autoconvección 8. Неміс: Autokonvektion 9. Француз: autoconvection 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автоконвекция – автоконвекция

Дефинициясы1. Автотүзету – ауытқумен қоса алынған бір қатарлы ретті шамалардың өзара статистикалық ара-қатынасы, мысалға ерікті үдеріс үшін – уақыт ауытқуымен.2. Әзербайжан: autocorrelation 3. Қырғыз: автокорреляция 4. Өзбек: otokorelasyon 5. Түрік: otokorelasyon 6. Ағылшын: autocorrelation 7. Испан: autocorrelación 8. Неміс: Autokorrelation 9. Француз: autocorrélation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автокорреляция – автокорреляция 12. автокорреляция – автотүзету

Дефинициясы1. Автопневматолиз – магманың құрамында бар минерализаторлардың әсерінен алдын-ала бөлінген минералдардың есебінен жаңа минералдардың кристаллданудың соңғы деңгейіне пневматологиялық түрде өтуінің үдерісі. 2. Әзербайжан: avtomatik pnevmoliz 3. Қырғыз: автопневматолиз 4. Өзбек: avtomatik pnevmoniya 5. Түрік: otomatik pnömoliz 6. Ағылшын: auto pneumolysis 7. Испан: auto neumolisis 8. Неміс: Autopneumolyse 9. Француз: pneumolyse automatique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автопневматолиз – автопневматолиз

Дефинициясы1. Авторадийграфия – ауторадиография, радиоавтография, зерттеліп жатқан нысандағы радиактивті заттардың таралуын радоактивті сәуле шығаруларға сезімтал фотоэмульсияны нысанға қою арқылы зерттеуің әдісі. 2. Әзербайжан: autoradiogram 3. Қырғыз: авторадиограмма 4. Өзбек: autoradiogram 5. Түрік : otoradyogram 6. Ағылшын: autoradiogram 7. Испан: autorradiograma 8. Неміс: Autoradiogramm 9. Француз: autoradiogramme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. авторадиограмма – авторадийграмма

Дефинициясы1. Авторадийграфия (радийавтография) – зерттеліп жатқан нысандағы радийактивті заттардың таралуын зерделеуге бағытталған әдіс. 2. Әзербайжан: autoradioqrafiya 3. Қырғыз: авторадиография 4. Өзбек: autoradiografiya 5. Түрік: otoradyografi 6. Ағылшын: autoradiography 7. Испан: autorradiografía 8. Неміс: Autoradiographie 9. Француз: autoradiographie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. авторадиография – авторадийграфия

Дефинициясы1. Автореттеу – тікелей және кері функционалды қатынастарына негізделген әрі сыртқы тітіркендіргіштерге қатысты динамикалық тепе-теңдікке әкелетін жүйенің құрамдас бөліктерінің әрекеттесу шоғыры. 2. Әзербайжан: autoregulation 3. Қырғыз: авто жөнгө салуу 4. Өзбек: autoregulyatsiya 5. Түрік: otoregulasyon 6. Ағылшын : autoregulation 7. Испан: autorregulación 8. Неміс: Autoregulation 9. Француз: autorégulation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: авторегуляция – автореттеу 12. авторегуляция – автореттеу

Дефинициясы1. Авторотация айналуға қажетті энергия винтқа келіп түскен ағыннан алынған күйдегі, ұшу құрылғысының әуе винтінің немесе қозғалтқыш турбинасының айналу режимі. 2. Әзербайжан: autorotation 3. Қырғыз: авторотация 4. Өзбек: autorotatsiya 5. Түрік: yel değirmeni 6. Ағылшын: autorotation 7. Испан: autorrotación 8. Неміс: Autorotation 9. Француз: autorotation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: авторотация – авторотация 12. авторотация – авторотация (зат есім); авторотациялану (етістік)

Дефинициясы1. Автотипия жартылай тонды тікелей бейнелеуге қауқарсыз, полиграфиялық бейнелеу әдістерінде қолданылатын, жартылай тонды кескіндерді оптикалық растрлардың көмегімен штрихтік кескіндерге түрлендірудің технологиясы. 2. Әзербайжан: autotype 3. Қырғыз: автотипия 4. Өзбек: ototopi 5. Түрік: ototopi 6. Ағылшын: autotype 7. Испан: autotipo 8. Неміс: Autotyp 9. Француз: autotype 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автотипия – автотипия

Дефинициясы1. Автотрансформатор – біріншілей және екіншілей орамалар тікелей қосылып, осы арқылы тек магниттік емес, электрлік байланысқа ие трансформаторлардың нұсқасы. 2. Әзербайжан: avtotransformer 3. Қырғыз: автотрансфоматор 4. Өзбек: avtotransformator 5. Түрік: avtotransfomator 6. Ағылшын: autotransformer 7. Испан: autotransformador 8. Неміс: Autotransformator 9. Француз: autotransformateur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автотрансфоматор – автотрансфоматор 12. автотрансфоматор – автотрансфоматор

Дефинициясы1. Автофазалау – зарядталған бөлшектер тездетгіштерінің көбісіндегі электрондардың, протондардың, альфа-бөлшектердің, көпзарядты иондардың жоғарғы энергияларға (бірнеше Мэв жүздеген Гэв дейін) дейінгі жылдамталуды қамтамасыз ететін құбылыс. 2. Әзербайжан : autofasing 3. Қырғыз: автофазалау 4. Өзбек: ekofizatsiya 5. Түрік: otomatik fazlama 6. Ағылшын: autophasing 7. Испан: autofases 8. Неміс: autophasing 9. Француз: autophasing 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автофазировка – автофазалау

Дефинициясы1. Автоэлектронды эмиссия  – өткізгіш қатты және сұйық денелердің сыртқы электр өрісі әсерінен алдын-ала қозуынсыз электрондарын шашуы, яғни бұл электронды эмиссияның басқа түрлеріне тән, энергияның қосымша шығындарынсыз жүзеге асады. 2. Әзербайжан: sahə emissiyası 3. Қырғыз: автоэлектронная эмиссия  4. Өзбек: maydon emissiyasi 5. Түрік: alan emisyonu 6. Ағылшын: field emission 7. Испан: emisión de campo 8. Неміс: Feldemission 9. Француз: émission de champ 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. автоэлектронная эмиссия – автоэлектронды эмиссия  

Дефинициясы1. Агградация қатқылдақ күйінің Криолитозон шамасында көпжылды қатқылдақ жыныстардың таралу ауданынның артуы мен қуатталуы, олардың температураларының төмендеуімен сипатталатын өзгеріс үдерісі. 2. Әзербайжан: qarışdırma 3. Қырғыз: агградация 4. Өзбек: aggradatsiya 5. Түрік: aggradatsiya 6. Ағылшын: aggradation 7. Испан: graduación 8. Неміс: Aufwertung 9. Француз: aggradation 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. агградация – агградация

Дефинициясы1. Агометр сымның электр тогына өлшеуіш кедергіні тез арада кірістіруге арнлаған Якобидің физикалық аспабы. 2. Әзербайжан: agometer 3. Қырғыз: агометр 4. Өзбек: agometr 5. Түрік: agometr 6. Ағылшын: agometer 7. Испан: agómetro 8. Неміс: Agometer 9. Француз: agomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. агометр – агометр

Дефинициясы1. Заттың агрегаттық күйі (агрегат – лат. aggrego – біріктіремін, қосамын) – құрамындағы молекулалардың жылулық қозғалысының ерекшеліктеріне қарай заттың қатты, сұйық және газ тәрізді күйде болуы. 2. Әзербайжан: maddənin vəziyyəti 3. Қырғыз: агрегаттык заттын мамлекеттик 4. Өзбек: modda holati 5. Түрік: madde halleri 6. Ағылшын: states of matter 7. Испан: estados de la materia 8. Неміс: Zustände der Materie 9. Француз: états de la matière 10. Бекітілген нұсқасы: агрегатное – агрегаттық; состояние – күйі; вещество – зат 11. Заңнамадағы қолданысы: агрегатное – агрегаттық; состояние – күйі; вещество – зат 12. агрегатные состояния вещества – заттың агрегаттық күйі

Дефинициясы1. Агрофизика (агрономиялық физика) – «топырақ-өсімдік-атмосфера» агроэкологиялық жүйесінде өтетін физикалық, физика-химиялық және биофизикалық үдерістер туралы ғылым. 2. Әзербайжан: agrofizika 3. Қырғыз: агрофизика 4. Өзбек: agrofizika 5. Түрік: agrophysics 6. Ағылшын: agrophysics 7. Испан: agrofísica 8. Неміс: Agrophysik 9. Француз: agrophysique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: агрофизика – агрофизика 12. агрофизика – агрофизика

Дефинициясы1. Адаптометр (лат. adaptio – лайықтаймын + грек. metron – өлшем) – темптік адаптация, яғни көздің бірітіндеп қараңғыға үйренуі үдерісі барысында көздің жарықтық сезімталдығын өлшеуге арналған аспап.2. Әзербайжан: adaptometr 3. Қырғыз: адаптометр 4. Өзбек: adaptometr 5. Түрік: adaptometer 6. Ағылшын: adaptometer 7. Испан: adaptómetro 8. Неміс: Adaptometer 9. Француз: adaptomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: адаптометр – адаптометр 12. адаптометр – адаптометр

Дефинициясы1. Адатом (адсорбыланған атом) – кристалдың бетінде орналасатын атом. Жалғыз атомды, атомдардың кластерін, молекулалар мен олардың кластерлерін «адсорбылан бөлшектер» деген бір терминмен білдіруге болады. 2. Әзербайжан: adat 3. Қырғыз: адатом 4. Өзбек: adat 5. Түрік: adat 6. Ағылшын: adat 7. Испан: adat 8. Неміс: adat 9. Француз: adat 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. адатом – адатом

Дефинициясы1. Адвекция метрологиядағы ауаның горизонталь бағытта орын ауыстыруы мен сонымен қоса оның қасиеттерінің: температурасы, ылғалдылығы және т.б. тасынуы. Дәл осы жағдайда жылу мен суықтың адвекциясы туралы баяндалады. 2. Әзербайжан: müdafiə 3. Қырғыз: адвекция 4. Өзбек: advokat 5. Түрік: adveksiyon 6. Ағылшын: advection 7. Испан: advección 8. Неміс: Advektion 9. Француз : advection 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. адвекция – адвекциям

Дефинициясы1. Адгезив – материалдарды беттік ұстастыру жолымен байланыстыруға қабілетті зат. Адгезивтердің табиғи және синтетикалық түрлері болады. 2. Әзербайжан: yapışan 3. Қырғыз: адгезив 4. Өзбек: yopishtiruvchi 5. Түрік: yapıştırıcı 6. Ағылшын: adhesive 7. Испан: adhesivo 8. Неміс: Klebstoff 9. Француз: adhésif 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: адгезив – адгезив 12. адгезив – адгезив

Дефинициясы1. Аддитивтілік өлшем шамасы нысанның бөлшектерге ықтымалды бөлінуінің кейбір кластарында тұтас нысанға сәйкес, өлшем шамаларының сомасына тең, оның бөліктеріне сәйкестігімен сипатталатын өлшемдердің қасиеті. 2. Әзербайжан: Əlavələr 3. Қырғыз: аддивдык 4. Өзбек: qo'shimchalar 5. Түрік: addivnost 6. Ағылшын: additivity 7. Испан: aditividad 8. Неміс: Additivität 9. Француз: additivité 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. аддивность – аддивтілік

Дефинициясы1. Адмиттанс гармониялық сигнал үшін қосполюстіктің толық кешенді өткізгіштігі. 2. Әзербайжан: giriş hüququ 3. Қырғыз: адмиттанс 4. Өзбек: admittance 5. Түрік: giriş 6. Ағылшын: admittance 7. Испан: admisión 8. Неміс: Zulassung 9. Француз: admission 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. адмиттанс – адмиттанс

Дефинициясы1. Азоттау – түрлі металдар мен қорытпалардың бетін арнайы азоттық ортада азотпен байытуы кезіндегі химиялық-технологиялық өңдеудің технологиялық үдерісі. 2. Әзербайжан: nitridləşmə 3. Қырғыз: азоттау 4. Өзбек: nitrillanish 5. Түрік: nitrasyon 6. Ағылшын: 7. Испан: nitruración 8. Неміс: Nitrieren 9. Француз: nitruration 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: азотирование – азоттау 12. азотирование – азоттау

Дефинициясы1. Аквадаг – электр-сәулелі түтіктің ішкі немесе сыртқы бетінде жұқа электрөткізгіш қабатты түзуге қолданылатын графиттің судағы суспензиясы. 2. Әзербайжан: aquadag 3. Қырғыз: аквадаг 4. Өзбек: akvag 5. Түрік: аquadag 6. Ағылшын: aquadag 7. Испан: aquadag 8. Неміс: Aquadag 9. Француз: aquadag 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аквадаг – аквадаг 12. аквадаг – аквадаг

Дефинициясы1. Акселерограф – ұшақтарда, ғарыш аппараттарында, зымырандарда және т.б., сонымен қоса машиналарды, қозғалтқыштарды және т.с.с. сынау барысында пайда болатын жылдамдық алуын өлшеуге арналған жазғыш құрылғымен жабдықталған құрылғы. 2. Әзербайжан: accelerograph 3. Қырғыз: акселерограф 4. Өзбек: akselerograf 5. Түрік: accelerograph 6. Ағылшын: accelerograph 7. Испан: acelerógrafo 8. Неміс: Beschleunigungsmesser 9. Француз: accélérographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. акселерограф – акселерограф

Дефинициясы1. Аксиоматика аксиомалардың жиынтығы, кейде кең мағынасында ұйғарымдардың эмпирикалық мәліметтерге жүгінбей-ақ осы аксиомалардан шығара білінетін ұйғарымдар жиынтығы. 2. Әзербайжан: axiomatika 3. Қырғыз: аксиоматика 4. Өзбек: aksiamatikalar 5. Түрік: aksiyom 6. Ағылшын: axiomatics 7. Испан: axiomática 8. Неміс: Axiomatik 9. Француз: axiomatique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аксиоматика – аксиоматика 12. аксиоматика – аксиоматика

Дефинициясы1. Аксиометр кеменің өлшеу аспабы, сырттай көрінетін бөліктер шеңбері мен көрсеткіш-тілшесі бар рульдік құрылғының бөлігі. 2. Әзербайжан: axiometr 3. Қырғыз: аксиометр 4. Өзбек: aksiometr 5. Түрік: dümen göstergesi 6. Ағылшын: axiometer 7. Испан: axiometro 8. Неміс: Axiometer 9. Француз: axiomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аксиометр – аксиометр 12. аксиометр – аксиометр

Дефинициясы1. Аксоидтар тегіс параллельді қозғалыста цилиндрлік беттер көрінісін табады, оларды құрайтындар қозғалыстың жазықтығына перпендикуляр келеді. Аксоидтар қозғалыс жазықтығымен сәйкесінше қозғалатын және қозғалмайтын центроидар деп талатын екі қисықпен түйіседі. 2. Әзербайжан: axoid 3. Қырғыз: аксоида 4. Өзбек: aksoid 5. Түрік: aksoida 6. Ағылшын: axoid 7. Испан: axoide 8. Неміс: Axoid 9. Француз: axoïde 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. аксоида – аксоида

Дефинициясы1. Аксонметр – сызбалардағы заттардың параллель проекциялары көмегімен бейнелеуші. 2. Әзербайжан: axonometer 3. Қырғыз: аксонометр 4. Өзбек: axonometr 5. Түрік: axonometer 6. Ағылшын: axonometer 7. Испан: axonometer 8. Неміс: Axonometer 9. Француз: axonomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аксонометрия – аксонометрия 12. аксонометр – аксонметр

Дефинициясы1. Аксонометрия – сызбалардағы заттардың параллель проекциялары көмегімен бейнелеу тәсілі. 2. Әзербайжан: aksonometri 3. Қырғыз: аксонометрия 4. Өзбек: aksonometriya 5. Түрік: perspektif bir geometri 6. Ағылшын: axonometry 7. Испан: axonometria 8. Неміс: Axonometrie 9. Француз: axonométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аксонометрия – аксонометрия 12. аксонометрия – аксонметрия

Дефинициясы1. Актинограф – күн радияциясының интенсивтілігін үздіксіз автоматты түрде жазуға арнлаған аспап. 2. Әзербайжан : aktinoqraf 3. Қырғыз: актинограф 4. Өзбек: aktinograf 5. Түрік : actinograph 6. Ағылшын: actinographer 7. Испан: actinógrafo 8. Неміс: Schauspielerin 9. Француз: actinographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. актинограф – актинграф

Дефинициясы1. Актинолит – силикаттар класындағы амфибиолдар тобының жыныс түзуші минералы. Атауы минералдарда көптеген инелі кристалдар мен олардың сәулелі агрегаттарының болуымен байланысты. 2. Әзербайжан: aktinolit 3. Қырғыз: актинолит 4. Өзбек: aktinolit 5. Түрік: aktinolit 6. Ағылшын: 7. Испан: actinolita 8. Неміс: Actinolit 9. Француз: actinolite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: актинолит – актинолит 12. актинолит – актинлит

Дефинициясы1. Актинметр – көбіне көрінетін электромагнитті сәулелену мен ультракүлгін жарықтың интенсивтілігін өлшеуге арналған өлшеу аспабы. 2. Әзербайжан: aktinolit 3. Қырғыз: актинометр 4. Өзбек: aktinolit 5. Түрік : aktinolit 6. Ағылшын: actinolite 7. Испан: actinolita 8. Неміс: Actinolit 9. Француз: actinolite 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: актинометрия – актинометрия 12. актинометрия – актинметрия

Дефинициясы1. Актинометрия түрлі жағдайлардағы күн радияциясының кернеуін зерттейтін геофизиканың бөлімі. 2. Әзербайжан: aktinometriya 3. Қырғыз: актинометрия 4. Өзбек: aktinometriya 5. Түрік: actinometry 6. Ағылшын: actinometry 7. Испан: actinometria 8. Неміс: Aktinometrie 9. Француз: actinométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: актинометрия – актинометрия 12. актинометрия – актинметрия

Дефинициясы1. Актинон – актинийдің эманациясы атауымен де белгілі – атомдық нөмірі 86 мен массалық саны 219 радон химиялық элементінің радиоактивті нуклиді. 2. Әзербайжан: Aktinon 3. Қырғыз: актинон 4. Өзбек: aktinon 5. Түрік: actinon 6. Ағылшын: actinon 7. Испан: actinon 8. Неміс: Actinon 9. Француз: actinon 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. актинон – актинон

Дефинициясы1. Актиноуран – 235 массалы (U235) уранның табиғи изотобы, актиноурандық қатардың бастаушысы. 2. Әзербайжан: aktinouran 3. Қырғыз: актиноуран 4. Өзбек: aktinouran 5. Түрік: actinouranium 6. Ағылшын: actinouran 7. Испан: actinouran 8. Неміс: Actinouran 9. Француз: actinouran 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. актиноуран – актинуран

Дефинициясы1. Актиноэлектр кристалдарда күн сәулесі мен газ жарығы тарапынан қоздырылады. 2. Әзербайжан: Aktinoelektriklik 3. Қырғыз: актиноэлектр 4. Өзбек: aktinoelektriklik 5. Түрік: aktinoelektrichestvo 6. Ағылшын: actinoelectricity 7. Испан: actinoelectricidad 8. Неміс: Aktinoelektrizität 9. Француз: actinoélectricité 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. актиноэлектричество – актинэлектр

Дефинициясы1. Актограф – адам мен жануарлардың қозғалыс белсенділігін автоматты түрде тіркеуге арналған аспап. 2. Әзербайжан: aktrist 3. Қырғыз: актограф 4. Өзбек: aktyor 5. Түрік: aktograf 6. Ағылшын: actographer 7. Испан: actografo 8. Неміс: Schauspieler 9. Француз: actographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. актограф – актограф

Дефинициясы1. Акустикон – тыңдау түтігі. 2. Әзербайжан: akustika 3. Қырғыз: акустикон 4. Өзбек: akustika 5. Түрік: akustikon 6. Ағылшын: acoustics 7. Испан: acústica 8. Неміс: Akustik 9. Француз: acoustique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. акустикон – акустикон

Дефинициясы1. Алидада – астрономиялық, геодезиялық және физикалық құралдар көптігінің басым бөлігін құрайтын бөлінген шеңбердің қозғалмалы бөлігі. 2. Әзербайжан: alidad 3. Қырғыз: алидада 4. Өзбек: alidad 5. Түрік: alidat 6. Ағылшын: alidade 7. Испан: alidada 8. Неміс: Alidade 9. Француз: аlidade 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: алидада – алидада 12. алидада – алидада

Дефинициясы1. Ализарин (1,2-дигидроксиантрахинон) – C14H8O4 химиялық формуласы бар антрахиноннан түзілген органикалық қосылыс. Бояғыш ретінде, сонымен қоса аналитикалық химияда индикатор ретінде қолданылады. 2. Әзербайжан: alizarin 3. Қырғыз: ализарин 4. Өзбек: alizarin 5. Түрік: alizarin 6. Ағылшын: alizarin 7. Испан: alizarina 8. Неміс: Alizarin 9. Француз: alizarine 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: ализарин – ализарин 12. ализарин – ализарин

Дефинициясы1. Алиттеу – жоғарғы температурада (700–900 °C және жоғары) тотығудан әрі атмосфералық коррозияға кедергіден сақтайтын болат детальдерінің аллюминиймен беттелуі (жабылуы). 2. Әзербайжан: həssaslaşdırma 3. Қырғыз: алитрлеу 4. Өзбек: alizinglash 5. Түрік: aluminleştirme 6. Ағылшын: alitizing 7. Испан: alitizing 8. Неміс: alitisieren 9. Француз: alitisant 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: алитирование – алиттеу 12. алитирование – алиттеу

Дефинициясы1. Аллотропия  – құрылымы мен қасеті бойынша әртүрлі – аллотропты модификациялар мен формалардың бір немесе сол химиялық элементтің екі немесе одан да көп тұрпайы заттарының болуы. 2. Әзербайжан: allotropiya 3. Қырғыз: аллотропия 4. Өзбек: allotropiya 5. Түрік: allotropi 6. Ағылшын: allotropy 7. Испан: alotropía 8. Неміс: Allotropie 9. Француз: allotropie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аллотропия – аллотропия 12. аллотропия – аллотропия

Дефинициясы1. Аллохроматизм – минералдың өз химиялық табиғатына байланысты емес, бөгде таралған механикалық және басқа да қоспалардан және т.б. басқа себептерден пайда болған рең. Бір минерал түрлі түстер мен реңдерге боялған жағдайлар да аз кездеспейді. 2. Әзербайжан: allokromatizm 3. Қырғыз: аллохроматизм 4. Өзбек: allokromatizm 5. Түрік: allohromatizm 6. Ағылшын: allochromatism 7. Испан: alocromatismo 8. Неміс: Allochromatismus 9. Француз : allochromatisme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. аллохроматизм – аллохроматизм

Дефинициясы1. Альнико – тұрақты магниттер үшін Fe Co Ni Al негізіндегі магнитті қатты балқытпа; ұнтақтан қорыту мен құймаларды ыстықтай деформациялау арқылы алады. 2. Әзербайжан: alnico 3. Қырғыз: алнико 4. Өзбек: alnico 5. Түрік: alnico 6. Ағылшын: alnico 7. Испан: alnico 8. Неміс: Alnico 9. Француз: alnico 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. алнико – алнико

Дефинициясы1. Альсифер – алюминийдің 5,4 %, кремнийдің 9,6 %, темірдің 85 % құрайтын магнитті жұмсақ қорытпа. Алғашқы рет жүйелі түрде 1932 жылы Жапонияда Х. Масумото мен Т. Ямамото тарапынан алынған. 2. Әзербайжан: alsifer 3. Қырғыз: алсифер 4. Өзбек: alsifer 5. Түрік: alsifer 6. Ағылшын: alsifer 7. Испан: alsifer 8. Неміс: A lsifer 9. Француз: alsifer 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. алсифер – алсифер

Дефинициясы1. Альтазимут (ар.) – биіктік пен жарықтандырғыш азимутын анықтауға арналған бұрыш өлшеуіш снаряд. 2. Әзербайжан: altazimut 3. Қырғыз: альтазимут 4. Өзбек: altazimut 5. Түрік: altazimuth 6. Ағылшын: altazimuth 7. Испан: altazimut 8. Неміс: Altazimut 9. Француз: altazimut 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. альтазимут – альтазимут

Дефинициясы1. Альтернатор – механикалық энергияны (мысалы, дизель қозғалтқышы валының айналуын) құбылмалы токты электр энергиясына түрлендіруге арналған генератор. 2. Әзербайжан: alternator 3. Қырғыз: альтернатор 4. Өзбек: alternator 5. Түрік : alternatör 6. Ағылшын: alternator 7. Испан: alternador 8. Неміс: Lichtmaschine 9. Француз: alternateur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. альтернатор – альтернатор

Дефинициясы1. Альтиметр – биіктік деңгейін өлшеуге арналған аспап. 2. Әзербайжан: altimetre 3. Қырғыз: альтиметр 4. Өзбек: altimetr 5. Түрік: altimetre 6. Ағылшын: altimeter 7. Испан: altímetro 8. Неміс: Höhenmesser 9. Француз: altimeter 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: альтиметр – альтиметр 12. альтиметр – альтиметр

Дефинициясы1. Альтиэлектрограф – найзағайлы бұлттардағы кернеуді өлшеуге арналған аспап. 2. Әзербайжан: altielektrograf 3. Қырғыз: альтиэлектрограф 4. Өзбек: altielektrograf 5. Түрік: altielektrograf 6. Ағылшын: altielectrograph 7. Испан: altielectrograph 8. Неміс: altielektrographisch 9. Француз : аltielectrograph 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. альтиэлектрограф – альтиэлектрограф

Дефинициясы1. Альфа ыдырау – ө здігінен болатын радиоактивтік ыдырау кезінде атом ядроның альфа-бөлшектер шығаруы. 2. Әзербайжан: alfa çürüməsi 3. Қырғыз: альфa ажыроо 4. Өзбек: alfa parchalanishi 5. Түрік: alfa bozunması 6. Ағылшын: alpha decay 7. Испан: desintegración alfa 8. Неміс: Alpha-Zerfall 9. Француз: désintégration alpha 10. Бекітілген нұсқасы: альфа – альфа; распад – ыдырау 11. Заңнамадағы қолданысы: альфа – альфа; распад – ыдырау 12. альфа-распад – альфа-ыдырау

Дефинициясы1. Альфометр – мотордың пайдаланылған газының жылу өткізгіштігін электрлі өлшеу жолымен карбюратордан авиамотордың цилиндрлеріне келетін жағар майы мен ауа қоспасы құрамын анықтайтын авиациялық газоанализатор аспабы. 2. Әзербайжан: alphometer 3. Қырғыз: альфометр 4. Өзбек: alfometr 5. Түрік: alfometr 6. Ағылшын: alphometer 7. Испан: alfómetro 8. Неміс: Alphometer 9. Француз: alphomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. альфометр – альфометр

Дефинициясы1. Алюминотермия – алюминотермиялық үдеріс, металдар мен қорытпаларды металдар тотығын алюминиймен тотықсыздандыру арқылы алу. 2. Әзербайжан: alüminotermi 3. Қырғыз: алюмотермия 4. Өзбек: aluminotermi 5. Түрік: aluminothermy 6. Ағылшын: aluminothermy 7. Испан: aluminotermia 8. Неміс: Aluminothermie 9. Француз: aluminothermie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: алюминотермия – алюминотермия 12. алюминотермия – алюминтермия

Дефинициясы1. Амальгама – сынаптың басқа металдармен сұйық және қатты балқытпалары. Бұдан бөлек амальгама ионды кешен металдарымен (мысалға, аммоний) барабар қасиеттегі ерітінде түрінде бола алады. 2. Әзербайжан: amalgam 3. Қырғыз: амальгама 4. Өзбек: amalgam 5. Түрік: malgama 6. Ағылшын: amalgam 7. Испан: amalgama 8. Неміс: Amalgam 9. Француз: amalgame 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: амальгама – амальгама 12. амальгама – амальгама

Дефинициясы1. Амальгамация – кенді сынапта еріту арқылы металдарды алу әдісі. Амальгамация металдардың сынаппен ылғалдануы кезінде онымен қорытпалар (амальгамалар) түзуі қабілеттілігіне негізделген. 2. Әзербайжан: birləşmə 3. Қырғыз: амальгамация 4. Өзбек: birlashma 5. Түрік: şirketlerin birleşmesi 6. Ағылшын: amalgamation 7. Испан: amalgamación 8. Неміс: Verschmelzung 9. Француз: fusion 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: амальгамация – амальгамация 12. амальгамация – амальгамация

Дефинициясы1. Аметропия – нәтижесінде көздің артқы фокусының аккомодациялық бұлшықеттің босауы кезінде тор қабатқа тимеуімен сипатталатын адам көзінің сыну қабілетінің өзгеруі. 2. Әзербайжан: ametropiya 3. Қырғыз: аметропия 4. Өзбек: amitropiya 5. Түрік: ametropia 6. Ағылшын: ametropia 7. Испан: ametropía 8. Неміс: ametropia 9. Француз: amétropie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аметропия – аметропия 12. аметропия – аметропия

Дефинициясы1. Аморф дене – қ алыптасқан формасы жок, сұйыққа тән аққыштық және изотропиялык қасиеттері бар қатты дене. 2. Әзербайжан: amorf bədən 3. Қырғыз: аморф дене 4. Өзбек: amorf tana 5. Түрік: amorf vücut 6. Ағылшын: amorphous body 7. Испан: cuerpo amorfo 8. Неміс: amorpher Körper 9. Француз: corps amorphe 10. Бекітілген нұсқасы: аморфное – аморфты, тело – дене 11. Заңнамадағы қолданысы: аморфное – аморфты, тело – дене 12. аморфное тело – аморф дене

Дефинициясы1. Ампераж – ампермен сипатталатын тізбектегі токқа қатысты қолданылған көнерген термин. 2. Әзербайжан: amper 3. Қырғыз: ампераж 4. Өзбек: amperaj 5. Түрік: amperaj 6. Ағылшын: amperage 7. Испан: amperaje 8. Неміс: Stromstärke 9. Француз: ampérage 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ампераж – ампераж

Дефинициясы1. Амперметрия – шектік ток облысындағы тұрақты әрі тұрақтанған шамада токты өлшеуге негізделген тұрақты токты вольтамперометрияның жекелей құбылысы. 2. Әзербайжан: amperometriya 3. Қырғыз: амперометрия 4. Өзбек: amperometriya 5. Түрік: amperometri 6. Ағылшын: amperometry 7. Испан: amperometría 8. Неміс: Amperometrie 9. Француз: ampérométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. амперометрия – амперметрия

Дефинициясы1. Анаморфоз – оптикалық ығысу нәтижесінде бастапқыдан қабылдауға қолжетімсіз әлдебір форма, жеңіл қабылданатын образға түсе алатын құрылым. 2. Әзербайжан: anamorfoz 3. Қырғыз: анаморфоз 4. Өзбек: anamorfoz 5. Түрік: anamorphosis 6. Ағылшын: anamorphosis 7. Испан: anamorfosis 8. Неміс: Anamorphose 9. Француз: anamorphose 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. анаморфоз – анаморфоз

Дефинициясы1. Анаморфот – масштабы екі өзара перпендикуляр бағыттағы нысанның кескінін туындататын оптикалық жүйе. 2. Әзербайжан: anamorphot 3. Қырғыз: анаморфот 4. Өзбек: anamorphot 5. Түрік: anamorfot 6. Ағылшын: a namorphot 7. Испан: anamorfota 8. Неміс: anamorphot 9. Француз: anamorphot 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: анаморфот – анаморфот 12. анаморфот – анаморфот

Дефинициясы1. Астигматизм – көзге енетін сәулелер бір емес, бірнеше әртүрлі фокустарда фокусталатын рефракцияның туа біткен немесе жүре біткен аномалиясы. 2. Әзербайжан: anastiqmatizm 3. Қырғыз: анастигматизм 4. Өзбек: anastigmatizm 5. Түрік: anastigmatizm 6. Ағылшын: anastigmatism 7. Испан: anastigmatismo 8. Неміс: Anastigmatismus 9. Француз: anastigmatisme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. анастигматизм – анастигматизм

Дефинициясы1. Анемограф – анеморумбограф, жел жылдамдығы мен бағытын (румбасын) үздіксіз автоматты жазуға арналған аспап. 2. Әзербайжан: anemograph 3. Қырғыз: анемограф 4. Өзбек: anemograf 5. Түрік: anemograf 6. Ағылшын: anemograph 7. Испан: anemógrafo 8. Неміс: Anemograph 9. Француз: anémographe 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. анемограф – анемограф

Дефинициясы1. Анемоинтегратор – метеорологиялық аспап. 2. Әзербайжан: аnemo inteqratoru 3. Қырғыз: анемоинтегратор 4. Өзбек: аnemo integratori 5. Түрік: аnemo entegratörü 6. Ағылшын: аnemo integrator 7. Испан : Integrador anemo 8. Неміс: Anemo-Integrator 9. Француз: Intégrateur Anemo 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. анемоинтегратор – анемоинтегратор

Дефинициясы1. Анизейкония – (aniseiconia; Аниз- + грек. eikōn кескін) оң жақ және сол жақ көздің тор қабатындағы бір зат кескінінің өлшемдік теңсіздігі. 2. Әзербайжан: aniseikonia 3. Қырғыз: анизейкония 4. Өзбек: aniseikonia 5. Түрік: aniseikonia 6. Ағылшын: aniseikonia 7. Испан: aniseikonia 8. Неміс: Aniseikonia 9. Француз: aniseikonia 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: анизейкония – анизейкония 12. анизейкония – анизейкония

Дефинициясы1. Аниониттер – дивинилбензол, линиялы полистирол мен стиролдың әсерлесе полимерленуі көмегімен түзілген ерімейтін жоғарымолекулалы субстанция. 2. Әзербайжан: anion mübadiləsi qatranı 3. Қырғыз: анионит 4. Өзбек: anyon almashinadigan qatronlar 5. Түрік: anyon değişim reçinesi 6. Ағылшын: anion exchange resin 7. Испан: resina de intercambio aniónico 8. Неміс: Anionenaustauscherharz 9. Француз: résine échangeuse d'anions 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: анионит – анионит 12. анионит – анионит

Дефинициясы1. Аномалоскоп түстік көру тарапынан түрлі ауытқуларды анықтауға арналған аспап. 2. Әзербайжан: аnomaloskop 3. Қырғыз: аномалоскоп 4. Өзбек: anomaloskop 5. Түрік: anomaloskop 6. Ағылшын: anomaloscope 7. Испан: anomaloscopio 8. Неміс: Anomaloskop 9. Француз: anomaloscope 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аномалоскоп – аномалоскоп 12. аномалоскоп – аномалоскоп

Дефинициясы1. Антиатом – антипротондар мен антинейтрондар жататын, ядросы антинуклондардан тұратын антизаттардың (тұрақты және радиоактивті) атомы. 2. Әзербайжан: antiatom 3. Қырғыз: антиатом 4. Өзбек: antiatom 5. Түрік: antiatom 6. Ағылшын: antiatom 7. Испан: antiatom 8. Неміс: Antiatom 9. Француз: antiatomique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антиатом – антиатом

Дефинициясы1. Антифриз – төменгі температураларда қатпайтын сұйықтықтардың жинақы атауы. 2. Әзербайжан: antibreeze 3. Қырғыз: антибриз 4. Өзбек: antibiotiklar 5. Түрік: antibriz 6. Ағылшын: antibreeze 7. Испан: anticongelante 8. Неміс: Frostschutzmittel 9. Француз: antibreeze 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антибриз – антибриз

Дефинициясы1. Антиградиент – функция градиентіне қарама-қарсы, сәйкесінше оның тездей құлазу жағына бағытталған вектор. 2. Әзербайжан: antigradient 3. Қырғыз: антиградиент 4. Өзбек: antigradient 5. Түрік: antigradient 6. Ағылшын: antigradient 7. Испан: antigradiente 8. Неміс: Antigradient 9. Француз: antigradient 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антиградиент – антиградиент

Дефинициясы1. Антидетонаторлар – мотролы жағармайлардың детонациялық тұрақтығын жақсартуға арналып аз мөлшерде (1% аз) қосылатын химиялық қосылыстар. 2. Әзербайжан: antigradient 3. Қырғыз: антидетонатор 4. Өзбек: antigradient 5. Түрік: antigradient 6. Ағылшын: antigradient 7. Испан: antigradiente 8. Неміс: Antigradient 9. Француз: antigradient 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: антидетонатор – антидетонатор 12. антидетонатор – антидетонатор

Дефинициясы1. Антиизоморфизм – А-ның бөлшектей реттелген жиынына В-ның бөлшектей реттелген жиынына қатысты биективті антитонды бейнелеу. 2. Әзербайжан : anti-isomorfizm 3. Қырғыз: антиизоморфизм 4. Өзбек: anti-isomorfizm 5. Түрік: antiisomorphism 6. Ағылшын: anti-isomorphism 7. Испан: antiisomorfismo 8. Неміс: Anti-Isomorphismus 9. Француз: anti-isomorphisme 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антиизоморфизм – антиизоморфизм

Дефинициясы1. Антикогерер – радиоқабылдаудың алғашқы даму кезеңінде қолданылған детектілеу құрылғысы. 2. Әзербайжан: anti-coperer 3. Қырғыз: антикогерер 4. Өзбек: qarshi vosita 5. Түрік: antikogerer 6.Ағылшын: anti-coperer 7. Испан: anti-operador 8. Неміс: Anti-Kopierer 9. Француз: anti-coper 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антикогерер – антикогерер

Дефинициясы1. Антикоммутатор – «антикоммутативтіліктің» сақиналы көбейту деңгейін анықтайтын, сақина элементтерінің симметрияландырушы операторы. 2. Әзербайжан: anticommutator 3. Қырғыз: антикоммутатор 4. Өзбек: antikommutator 5. Түрік: anticommutator 6. Ағылшын: anticommutator 7. Испан: anticonmutador 8. Неміс: Antikommutator 9. Француз: anticommutateur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антикоммутатор – антикоммутатор

Дефинициясы1. Антилогарифм – логарифмі n санына (осы негіздеме бойынша) тең сан. 2. Әзербайжан: antilog 3. Қырғыз: антилогарифм 4. Өзбек: antilog 5. Түрік: logaritma 6. Ағылшын: antilog 7. Испан: antilog 8. Неміс: Antilog 9. Француз: antilog 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: антилогарифм – антилогарифм 12. антилогарифм – антилогарифм

Дефинициясы1. Антиматерия – антибөлшектерден тұратын материя. 2. Әзербайжан: antimadder 3. Қырғыз: антиматерия 4. Өзбек: qarshi vosita 5. Түрік: antimadde 6. Ағылшын: antimatter 7. Испан: antimateria 8. Неміс: Antimaterie 9. Француз: antimatière 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антиматерия – антиматерия

Дефинициясы1. Антидүние (анти – көне грек.   ἀντί  « орнына , сол сияқты, сол тәрізді, қарсы») – ғ алымдар қиялындағы антизаттардан құрылған жеке жұлдыздар немесе галактикалар түріндегі Әлемнің бір бөлігі. 2. Әзербайжан: antiworld 3. Қырғыз: каршы дүйнө 4. Өзбек: qarshi dunyo 5. Түрік: anti dünya 6. Ағылшын: anti world 7. Испан: anti mundo 8. Неміс: Antiwelt 9. Француз: anti-monde 10. Бекітілген нұсқасы: анти – анти; мир – әлем, дүние 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антимир – антиәлем

Дефинициясы1. Антинейтрино –   н ейтриноның антибөлшегі, массасы нөлге тең жартылай бүтін спині бар бейтарап элементар бөлшек. 2. Әзербайжан: antineutrino 3. Қырғыз: антинейтрино 4. Өзбек: antineutrino 5. Түрік : antineutrino 6. Ағылшын: antineutrino 7. Испан: antineutrino 8. Неміс: Antineutrino 9. Француз: antineutrino 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антинейтрино – антинейтрино

Дефинициясы1. Антипассат – көбіне жер бетінің батысқа есіп пассаттық ағынынан үстем шығыс бағытта есетін, тропикалық белдеулердегі жоғары трапосфералық және төменгі стратосфералық ауа. 2. Әзербайжан: antipassas 3. Қырғыз: антипассат 4. Өзбек: antipasassa 5. Түрік: antitrade 6. Ағылшын: antipassass 7. Испан: antipassass 8. Неміс: Antipassass 9. Француз: antipassass 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антипассат – антипассат

Дефинициясы1. Антисегнетоэлектр  – кейбір кристалдарда температуралық нақты интервалда жақын тұрған кристал торлары иондарының электр дипольді мезет антипраллель бағытталуымен сипатталатын физикалық құбылыс. Құбылыс антиферромагнетизм құбылысына баламалы әрі сегнетоэлектрдің де физикалық табиғатына ие. 2. Әзербайжан: antiferroelektriklik 3. Қырғыз: антисегнетэлектр 4. Өзбек: antiferroelektrlik 5. Түрік: antiferroelectricity 6. Ағылшын: antiferroelectricity 7. Испан: antiferroelectricidad 8. Неміс: Antiferroelektrizität 9. Француз: antiferroelectricity 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12.

Дефинициясы1. Антициклогенез – атмосферадағы антициклондық құбылыс түзілуі мен интенсивтілігінің күшеюі үдерісі. 2. Әзербайжан: anticiklogenez 3. Қырғыз: антициклогенез 4. Өзбек: antikotoksenez 5. Түрік: antisiklojenez 6. Ағылшын: anticyclogenesis 7. Испан: anticiclogénesis 8. Неміс: Antizyklogenese 9. Француз: anticyclogenèse 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антициклогенез – антициклогенез

Дефинициясы1. Антрацен – түссіз кристалдар, балқу t 218° C. Суда ерімейді, ацетонитрил мен ацетонда ериді, қыздырғанда бензолда ериді. Антраценді тас көмір шайырынан алады. 2. Әзербайжан: anthracien 3. Қырғыз: антрациен 4. Өзбек: аntrasen 5. Түрік: antrasit 6. Ағылшын: anthracien 7. Испан: antracia 8. Неміс: Anthracien 9. Француз: anthracien 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. антрациен – антрациен

Дефинициясы1. Апертометр оптикалық әйнектер мен объективтердің апертурасын өлшеуге арналған аспап. 2. Әзербайжан: apertometer 3. Қырғыз: апертометр 4. Өзбек: apertometer 5. Түрік: apertometr 6. Ағылшын: apertometer 7. Испан: apertómetro 8. Неміс: Öffnungsmesser 9. Француз: apertomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. апертометр – апертураметр

Дефинициясы1. Апостильб – СГС жүйесіндегі жарық бірлігі. Француз физигі Андре Блондель тарапынан ұсынылған. 2. Әзербайжан: apostil 3. Қырғыз: апостиль 4. Өзбек: apostil 5. Түрік: apostil 6. Ағылшын: apostille 7. Испан: apostilla 8. Неміс: Apostille 9. Француз: apostille 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. апостильб – апостильб

Дефинициясы1. Ареа - функция – функцияның бірі: ареа-синус, ареа-косинус, ареа-тангенс, ареа-котангенс түріндегі гиперболалық функцияға қарсы функция. 2. Әзербайжан: sahəsi funksiyası 3. Қырғыз: ареа-функция 4. Өзбек: maydon funksiyasi 5. Түрік: alan işlevi 6. Ағылшын: area function 7. Испан: función de área 8. Неміс: Flächenfunktion 9. Француз: fonction de zone 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ареа-функция – ареа-функция

Дефинициясы1. Ареометр – жұмыс принципі Архимед заңына негізделген сұйықтықтардың тығыздығын өлшеуге арналған аспап. 2. Әзербайжан: hidrometre 3. Қырғыз: ареометр 4. Өзбек: gidrometre 5. Түрік: hidrometre 6. Ағылшын: hydrometer 7. Испан: hidrómetro 8. Неміс: Hydrometer 9. Француз: densimètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: ареометр – ареометр 12. ареометр – ареометр

Дефинициясы1. Ареопикнометр – таразыны алмастыратын, пикнометр мен ареометрдің қосылысына тән аспап. 2. Әзербайжан: isopicnometer 3. Қырғыз: ареопикнометр 4. Өзбек: isopicnometer 5. Түрік: areopiknometr 6. Ағылшын: areopicnometer 7. Испан: areopicnómetro 8. Неміс: Areopiknometer 9. Француз: aréopicnomètre 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. ареопикнометр – ареопикнометр

Дефинициясы1. Аэродинамика – ауаның (жалпы жағдайда газ тәрізді ортаның) қозғалыс заңдарын жзне оның ауада қозғалып келе жатқан қатты денелермен әсерлесуін зерттейтін гидромеханиканың бөлімі. 2. Әзербайжан: aerodinamika 3. Қырғыз: аэродинамика 4. Өзбек: aerodinamika 5. Түрік: aerodinamik 6. Ағылшын: aerodynamics 7. Испан: aerodinamica 8. Неміс: Aerodynamik 9. Француз: aérodynamique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аэродинамика – аэродинамика 12. аэродинамика – аэродинамика

Дефинициясы1. Аэростатика – г аз тәрізді ортанық тепе-теңдігін және оның ішінде қозғалған денеге тигізетін әсерін зерттейтін гидромеханиканың бір бөлімі. 2. Әзербайжан: aerostatika 3. Қырғыз: аэростатика 4. Өзбек: aerostatika 5. Түрік: aerostatik 6. Ағылшын: aerostatics 7. Испан: aerostatica 8. Неміс: Aerostatik 9. Француз: aérostatique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: аэростатика – аэростатика 12. аэростатика – аэростатика

Дефинициясы1. Бернулли теңдеуі – о рныққан сұйық ағынындағы бөлшектердіқ орналасу биіктігі (г), ағын жылдамдыгы (V) және қысымы (р) арасындағы байланысты тағайындайтын гидромеханиканың негізгі теңдеуі. 2. Әзербайжан: Bernoulli tənliyi 3. Қырғыз: Бернуллинин барабардык 4. Өзбек: Bernoulli tenglamasi 5.Түрік: Bernoulli denklemi 6. Ағылшын: Bernoulli equation 7. Испан: Ecuación de Bernoulli 8. Неміс: Bernoulli-Gleichung 9. Француз: Équation de Bernoulli 10. Бекітілген нұсқасы: уравнение – теңдеу 11. Заңнамадағы қолданысы: формула Бернулли – Бернулли формуласы 12. Бернулли уравнение – Бернулли теңдеуі

Дефинициясы1. Больцман тұрақтысы — газ тұрақтысының (k) Авогадро санына (N) қатынасына тең, негізгі тұрақты физикалық шамалардың бірі. 2. Әзербайжан: Boltzmann sabit 3. Қырғыз: Больцман дайыма 4. Өзбек: Boltzmann doimiy 5. Түрік: Boltzmann sabiti 6. Ағылшын: Boltzmann constant 7. Испан: сonstante de Boltzmann 8. Неміс: Boltzmann konstant 9. Француз: сonstante de Boltzmann 10. Бекітілген нұсқасы: постоянная – тұрақты 11. Заңнамадағы қолданысы: постоянная Стефана-Больцмана – Стефан-Больцман тұрақтысы 12. Больцмана постоянная – Больцман тұрақтысы

Дефинициясы1. Бор постулаттары – атомның орнықтылығын түсіндіруге арналған Бор теориясының негізгі болжамдары. 2. Әзербайжан: Bora postulates 3. Қырғыз: Борнын постулаттары 4. Өзбек: Bora postulates 5. Түрік: Bora postulaları 6. Ағылшын: Bora postulates 7. Испан: рostulados de bora 8. Неміс: Bora postuliert 9. Француз: Bora postule 10. Бекітілген нұсқасы: постулат – постулат 11. Заңнамадағы қолданысы: постулат – постулат 12. Бора постулаты – Бор постулаттары

Дефинициясы1. Вебер – магнит ағынының өлшем бірліктері жүйесіндегі өлшеу бірлігі. 2. Әзербайжан: toxucu 3. Қырғыз: вебер 4. Өзбек: weber 5. Түрік: weber 6. Ағылшын: weber 7. Испан: weber 8. Неміс: Weber 9. Француз: w eber 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. вебер – вебер

Дефинициясы1. Құйынды токтар – шомбал өткізгіштерде пайда болатын индукциялық токтар. Мұндай токтар тұрақты магнит өрісінде қозғалған немесе айнымалы магнит өрісінде тұрған өткізгіштердін бәрінде де пайда болады. 2. Әзербайжан: eddy cərəyanlar 3. Қырғыз: эдди агымдар 4. Өзбек: quduq oqimlari 5. Түрік: girdap akımları 6. Ағылшын: eddy currents 7. Испан: corrientes de foucault 8. Неміс: Wirbelströme 9. Француз: courants de foucault 10. Бекітілген нұсқасы: вихревые – құйынды: ток – ток 11. Заңнамадағы қолданысы: вихревые – құйындық: ток – ток 12. вихревые токи – құйынды токтар

Дефинициясы1. Ішкі конверсия – атом ядросының қозған күйінен негізгі күйіне ауысуы нәтижесінде атомның ішкі қабатынан электрондардың бөлініп шығуы. 2. Әзербайжан: daxili dönüşüm 3. Қырғыз: ички айландыруу 4. Өзбек: ichki ishlash 5. Түрік: iç dönüşüm 6. Ағылшын: internal conversion 7. Испан: conversión interna 8. Неміс: interne Konvertierung 9. Француз: conversion interne 10. Бекітілген нұсқасы: внутренняя – ішкі; конверсия – конверсия 11. Заңнамадағы қолданысы: внутренняя – ішкі; конверсия – конверсия 12. внутренняя конверсия – ішкі конверсия

Дефинициясы1. Геоид толқыны – геоид беті мен математикалық тұрғыдан анықталған референц-эллипсоид беті арасындағы қашықтық (оң немесе теріс мағына). 2. Әзербайжан: geoid dalğası 3. Қырғыз: эллипс толкун 4. Өзбек: geoid to'lqini 5. Түрік: jeoid dalga 6. Ағылшын: geoid wave 7. Испан: onda geoide 8. Неміс: Geoidwelle 9. Француз: vague de géoïde 10. Бекітілген нұсқасы: волна – толқын 11. Заңнамадағы қолданысы: волна – толқын 12. волна геоида – геоид толқыны

Дефинициясы1. Газ динамикасы – г аз қозғалысын зерттейтін гидромеханиканың бөлімі. Механика тұрғысынан қарағанда газдың сұйықтан ең басты ерекшелігі – қысымы өзгеруіне сәйкес оның көлемінің де өзгеруі немесе сығылғыштығы. 2. Әзербайжан: qaz dinamikası 3. Қырғыз: газ динамикасы 4. Өзбек: gaz dinamikasi 5. Түрік: gaz dinamiği 6. Ағылшын: gas dynamics 7. Испан: dinámica de gas 8. Неміс: Gasdynamik 9. Француз: dynamique des gaz 10. Бекітілген нұсқасы: газовая – газды; динамика – динамика 11. Заңнамадағы қолданысы: газовая – газды; динамика – динамика 12. газовая динамика – газ динамикасы

Дефинициясы1. Газ тұрақтысы – тұрақты кысымдағы идеал газдың 1 молін 1°С-қа қыздырғанда істелетін жұмыс мөлшеріне тең физикалық тұрақты шама. 2. Әзербайжан: qaz sabitliyi 3. Қырғыз: газ дайыма 4. Өзбек: gaz sobit 5. Түрік: gaz sabiti 6. Ағылшын: gas constant 7. Испан: constante de gas 8. Неміс: Gas konstant 9. Француз: gaz constant 10. Бекітілген нұсқасы: газовая – газды; постоянная – тұрақты 11. Заңнамадағы қолданысы: газовая – газды; постоянная – тұрақты 12. газовая постоянная – газ тұрақтысы

Дефинициясы1. Геоид – Жердің гравитациялық өрісіндегі теңіздің бекітілген орта деңгейі (МSL) мен оның материктер алып жатқан жалғасына сәйкес келетін баламалы әлеуетті беті. Жергілікті гравитациялық ауытқулардың салдарынан геоид пішіні дұрыс емес қалыптасқан, сондықтан ауыртпалық күшінің бағыты кез келген нүктеде геоид бетіне перпендикуляр. 2. Әзербайжан: geoid 3. Қырғыз: эллипс 4. Өзбек: geoid 5. Түрік: jeoid 6. Ағылшын: geoid 7. Испан: geoide 8. Неміс: Geoidw 9. Француз: géoïde 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. геоид – геоид

Дефинициясы1. Гидростатика – с ұйықтың тепе-теңдігін жәнe оның өзіне батырылған денеге тигізетін әсерін зерттейтін гидромеханиканың бөлімі. Гидростатиканың ең басты мәселесі – сұйық ішіндегі кысымның таралу заңдылығын зерттеу: дененің орнықтылығы және оның жүзуі үшін қажетті шарттарды анықтау. 2. Әзербайжан: hidrostatik 3. Қырғыз: гидростатика 4. Өзбек: gidrostatikasi 5. Түрік: hidrostatik 6. Ағылшын: hydrostatics 7. Испан: hidrostática 8. Неміс: Hydrostatik 9. Француз: hydrostatique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: гидростатический – гидростатикалық 12. гидростатика – гидростатика

Дефинициясы1. Изотермиялық процесс – т ұрақты температурада өтетін процесс. Изотермиялық процесте идеал газдың қысымы мен көлемі бір-біріне кері пропорционал өзгереді де, жүйенің ішкі энергиясы әрқашанда тұрақты болады, берілген жылу сыртқы жұмысқа ғана жұмсалады. 2. Әзербайжан: izotermik proses 3. Қырғыз: изотермиялык процесс 4. Өзбек: izotermik jarayon 5. Түрік: izotermik süreç 6. Ағылшын: isothermal process 7. Испан: proceso isotérmico 8. Неміс: i s othermer Prozess 9. Француз: processus isothermique 10. Бекітілген нұсқасы: изотермический – изотермиялық; процесс – процесс; үдеріс 11. Заңнамадағы қолданысы: изотермический – изотермиялық; процесс – процесс; үдеріс 12. изотермический процесс – изотермиялық процесс

Дефинициясы1. Изотропия – ф изикалық шамалардың белгілі бір ортаның барлық бағытында бірдей болу қасиеті. Физикалық шамалардың изотроптығы газдарда, сұйықтарда, біртекті аморф және біркелкі майда кристалды денелерде байқалады. 2. Әзербайжан: izotropiya 3. Қырғыз: изотропия 4. Өзбек: izotropiya 5. Түрік: isotropism 6. Ағылшын: isotropy 7. Испан: isotropía 8. Неміс: isotropie 9. Француз: isotropie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. изотропия – изотропия

Дефинициясы1. Кванттық сандар – к ванттық механика заңдарына бағынатын жүйедегі физикалық шамалардың ықтимал мәндерін анықтайтын бүтін немесе жартылай бүтін сандар. 2. Әзербайжан: kvant sayıları 3. Қырғыз: өлчөмү саны 4. Өзбек: kvant raqamlari 5. Түрік: kuantum sayıları 6. Ағылшын: quantum numbers 7. Испан: números cuánticos 8. Неміс: Quantenzahlen 9. Француз: nombres quantiques 10. Бекітілген нұсқасы: квантовые – кванттық; число – сан 11. Заңнамадағы қолданысы: квантовые – кванттық; число – сан 12. квантовые числа – кванттық сандар

Дефинициясы1. Керр құбылысы – электр өрісіне қойылған мөлдір изотропты денелерде байқалатын сәуленің қосарланы; сыну құбылысы. 2. Әзербайжан: Kerr fenomeni 3. Қырғыз: Керр таасири 4. Өзбек: Kerr fenomeni 5. Түрік: Kerr fenomeni 6. Ағылшын: Kerr phenomenon 7. Испан: Fenómeno kerr 8. Неміс: Kerr-Phänomen 9. Француз: Phénomène de Kerr 10. Бекітілген нұсқасы: явление – құбылыс 11. Заңнамадағы қолданысы: явление – құбылыс 12. Керра явление – Керр құбылысы

Дефинициясы1. Газдардың кинетикалық теориясы – газдардың қасиеттерін, оның молекулаларыныц өзара әсері мен қозғалысы бойынша түсіндіретін теория. 2. Әзербайжан: qazların kinetik nəzəriyyəsi 3. Қырғыз: газдардын кинетикалык теория 4. Өзбек: gazlarning kinetik nazariyasi 5. Түрік: gazların kinetik teorisi 6. Ағылшын: kinetic theory of gases 7. Испан: teoría cinética de los gases. 8. Неміс: kinetische Theorie der Gase 9. Француз: théorie cinétique des gaz 10. Бекітілген нұсқасы: кинетическая – кинетикалық; теория – теория; газ – газ 11. Заңнамадағы қолданысы: кинетическая – кинетикалық; теория – теория; газ – газ 12. кинетическая теория газов – газдардың кинетикалық теориясы

Дефинициясы1. Тербелмелі контур – б ір-бірімен тізбектей қосылған электр сыйымдылығынан (с), индуктивтіліктен (L) және электр кедергісінен (R) тұратын электр тізбегі. 2. Әзербайжан: salınan dövrə 3. Қырғыз: термелүүлөрдүн контур 4. Өзбек: salqin o'choq 5. Түрік: salınımlı devre 6. Ағылшын: vibrational 7. Испан: circuito oscilatorio 8. Неміс: Schwingkreis 9. Француз: vibratoire 10. Бекітілген нұсқасы: колебательный – тербелмелі; контур – контур 11. Заңнамадағы қолданысы: колебательный контур – ауытқығыш контур 12. колебательный контур – тербелмелі контур

Дефинициясы1. Жарықтың комбинациялық шашырауы – ш ашыраған жарық жиілігінің өзгеру құбылысы. Жарықтың комбинациялық шашырауы кезінде шашыраған жарық құрамында бастапқы жарық жиілігінен (V) басқа комбинациялық жарық жиілігі де (V k ) байқалады. 2. Әзербайжан: işığın zərifliyini birləşdirir 3. Қырғыз: комбинациялы аралык жарык 4. Өзбек: yorug'likni tozalashni birlashtiradi 5. Түрік: іşığın arıtılmasını birleştirir 6. Ағылшын: combine refinement of light 7. Испан: combinar el refinamiento de la luz 8. Неміс: Verfeinerung von Licht kombinieren 9. Француз: combinez le raffinement de la lumière 10. Бекітілген нұсқасы: комбинационное – комбинациялық; рассяние – шашырау; свет – жарық 11. Заңнамадағы қолданысы: комбинационное – комбинациялық; рассяние – шашырау; свет – жарық 12. комбинационное рассяние света – жарықтың комбинациялық шашырауы

Дефинициясы1. Кристалдану – заттың, атомдары (иондары) тәртіптелген және симметриялы орналасқан, кристалдық күйге көшуі. 2. Әзербайжан: kristalizasiya 3. Қырғыз: кристаллдашуу 4. Өзбек: kristallanish 5. Түрік: kristalleşme 6. Ағылшын: crystallization 7. Испан: cristalización 8. Неміс: Kristallisation 9. Француз: cristallisation 10. Бекітілген нұсқасы: кристалл – кристалл 11. Заңнамадағы қолданысы: кристализация – кристалдану 12. кристализация – кристалдану

Дефинициясы1. Ламберт – жарықтылықтың жүйеден тыс өлшеу бірлігі. 1 Л.— 3193 нит. 2. Әзербайжан: lambert 3. Қырғыз: ламберт 4. Өзбек: lambert 5. Түрік: lambert 6. Ағылшын: lambert 7. Испан: lambert 8. Неміс: Lambert 9. Француз: lambert 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: фут-ламберт – фут-ламберт 12. ламберт – ламберт

Дефинициясы1. Ламберт заңы – жарық сәулесін шығаратын немесе оны шашырататын беттегі жарық күшінің өзгеру тәуелділігін тағайындайтын заң. 2. Әзербайжан: Lambert qanunu 3. Қырғыз: Ламберт мыйзам 4. Өзбек: Lambert qonuni 5. Түрік: Lambert yasası 6. Ағылшын: Lambert law 7. Испан: Ley de Lambert 8. Неміс: Lambert-Gesetz 9. Француз : Loi de Lambert 10. Бекітілген нұсқасы: закон – заң 11. Заңнамадағы қолданысы: фут-ламберт – фут-ламберт 12. Ламберта закон – Ламберт заңы

Дефинициясы1. Магниттік өтімділік – заттың магниттік қасиетін сипаттайтын шама. Магниттік өтімділік – заттағы магнит индукциясының (B) вакуумдегі индукцияға (B 0 ) қатынасына тең. 2. Әзербайжан: maqnit geçirgenliği 3. Қырғыз: магниттук өтүү 4. Өзбек: magnit o'tkazuvchanlik 5. Түрік: manyetik geçirgenlik 6. Ағылшын: magnetic permeability 7. Испан: permeabilidad magnética 8. Неміс: magnetische Permeabilität 9. Француз: perméabilité magnétique 10. Бекітілген нұсқасы: магнитная – магниттік; проницаемость – өтімділік 11. Заңнамадағы қолданысы: магнитная – магниттік; проницаемость – өтімділік 12. магнитная проницаемость – магниттік өтімділік

Дефинициясы1. Монохромат жарық – жиілігі тұрақты жарық толқындары. Шындығында нағыз монохромат жарық табиғатта кездеспейді. Өйткені кез келген зат атомдарының жарық толқындарын шығару процесі үздікті түрде жүретін құбылыс болғандықтан, әрбір үзіліс арасындағы шыққан сәулелердің жиіліктері бір-біріне дәл келмейді. 2. Әзербайжан: monoxromatik işıq 3. Қырғыз: монохроматтык жарык 4. Өзбек: monokromatik yorug'lik 5. Түрік: tek renkli ışık 6. Ағылшын: monochromatic light 7. Испан: luz monocromática 8. Неміс: monochromatisches Licht 9. Француз: lumière monochromatique 10. Бекітілген нұсқасы: свет – жарық 11. Заңнамадағы қолданысы: монохроматический – монохромтты; свет – жарық 12. монохроматический свет – монохромат жарық

Дефинициясы1. Заттың қатты немесе сұйық күйден газ тәрізді күйге ауысу процесі. Қатты денелердің сұйыққа айналмай тікелей бу түзілу процесі сублимация немесе возгонка деп аталады. 2. Әзербайжан: buxar formalaşması 3. Қырғыз: буулануу 4. Өзбек: bug 'hosil bo'lishi 5. Түрік: buhar oluşumu 6. Ағылшын: steam formation 7. Испан: formación de vapor 8. Неміс: Dampfbildung 9. Француз: formation de vapeur 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: парообразование – будың түзілу 12. парообразование – бу түзілу

Дефинициясы1. Пироэлектр – кейбір диэлектрлік кр исталды қыздырғанда немесе суытқанда оның бетінде электр зарядтарының пайда болу құбылысы. Кристалды кыздырғанда оның ішінде өздігінен поляризацияланған аймақтар пайда болады. Осы поляризациялық зарядтар кристалдың қарама-қарсы бетінде әр аттас зарядтар түрінде орналасуы нәтижесінде пироэлектр кұбылысы байқалады. 2. Әзербайжан: pyroelectricity 3. Қырғыз: пироэлектр 4. Өзбек: pyroelektrikligi 5. Түрік: pyro-elektrik 6. Ағылшын: pyro-electricity 7. Испан: piroelectricidad 8. Неміс: Pyroelektrizität 9. Француз: pyroélectricité 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. пироэлектричество – пироэлектр

Дефинициясы1. Резерфорд – радиоактивті изотоптар белсенділігінің өлшеу бірлігі. Қысқаша белгісі: рд, 1 рд — секундына IO 8 ыдрауға ұшырайтын изотоптың белсенділігіне тең. Изотоптардың белсенділігінің басқа бірлігі кюримен рд- тың байланысы: 1 рд= 1/3,7; • IO 4 кюри. 2. Әзербайжан: rutherford 3. Қырғыз: резерфорд 4. Өзбек: rutherford 5. Түрік: rutherford 6. Ағылшын: rutherford 7. Испан: rutherford 8. Неміс: Rutherford 9. Француз: rutherford 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: резерфорд – резерфорд 12. резерфорд – резерфорд

Дефинициясы1. Рефрактметрия – заттың сыну көрсеткішін өлшеудің тәсілдерін қарастыратын қолданыстағы оптиканың бөлімі. Рефрактометрия оптикалық шыны өндірісінде, күрделі органикалық қосылыстардың құрылысын зерттеуде, сол сияқты медицинада кеңінен қолданылады. 2. Әзербайжан: refraktometriya 3. Қырғыз: рефрактометрия 4. Өзбек: refraktometriya 5. Түрік: refraktometri 6. Ағылшын: refractometry 7. Испан: refractometría 8. Неміс: Refraktometrie 9. Француз: réfractométrie 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: рефрактометрия – рефрактометрия 12. рефрактометрия – рефрактометрия

Дефинициясы1. Скин-эффект – айнымалы электр тогының өткізгіштің көлденең қимасында біркелкі таралмауынан пайда болатын кұбылыс. Тұрақты ток өткізгіштің өне бойынша бірдей таралса, айнымалы токты тығыздығы оның сыртқы бетінен ортасына қарай біртіндеп кеміп отырады. 2. Әзербайжан: dəri təsiri 3. Қырғыз: скин-эффект 4. Өзбек: terining ta'siri 5. Түрік : cilt etkisi 6. Ағылшын: skin effect 7. Испан: efecto piel 8. Неміс: Hauteffekt 9. Француз: effet de peau 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: - 12. скин-эффект – скин-эффект

Дефинициясы1. Беттік керілу күшінің әсерінен сұйықтың қатты денеге жайылуы. Сулау құбылысы молекулалық өзара әсер күштері арқылы түсіндіріледі. Қатты дене мен сұйық молекулалары арасындағы ілініс сұйық молекулаларының өз арасындағы іліністен артық болса, сұйық жұғады. Керісінше кем болса, сұйық қатты денеге жұқпайды. 2. Әзербайжан: ıslatma 3. Қырғыз: жугузуу 4. Өзбек: namlash 5. Түрік: ıslatma 6. Ағылшын: wetting 7. Испан: mojar 8. Неміс: Benetzung 9. Француз: mouillage 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: смачивание – сулау 12. смачивание – сулау

Дефинициясы1. Туннельдік эффект – э нергиясы потенциялық барьер биіктігінен аз микробөлшектердің осы барьер аркылы сүзіліп өту құбылысы. Туннельдік эффект микробөлшектердің толқындық қасиетінен туатын таза кванттық құбылыс. 2. Әзербайжан: tunel təsiri 3. Қырғыз: туннель таасири, эффект 4. Өзбек: tunnel ta'siri 5. Түрік: tünel etkisi 6. Ағылшын: tunnel effect 7. Испан: efecto túnel 8. Неміс: Tunneleffekt 9. Француз: effet tunnel 10. Бекітілген нұсқасы: эффект – эффект; әсер, құбылыс 11. Заңнамадағы қолданысы: туннельный – туннельдік, эффект – эффект; әсер, құбылыс 12. туннельный эффект – туннельдік эффект

Дефинициясы1. Турбулент ағыс – сұйық немесе газ бөлшектерінің ретсіз қозғалуы салдарынан, онық түрлі қабаттары үнемі араласып отыратын ағысы. 2. Әзербайжан: turbulent axın 3. Қырғыз: турбуленттик агуу 4. Өзбек: turbulent oqim 5. Түрік: türbülanslı akış 6. Ағылшын: turbulent flow 7. Испан: flujo turbulento 8. Неміс: turbulente Strömung 9. Француз: écoulement turbulent 10. Бекітілген нұсқасы: турбулентное – турбуленттік; течение – ағыс 11. Заңнамадағы қолданысы: турбулентное – турбуленттік; течение – ағыс 12. турбулентное течение – турбулент ағыс

Дефинициясы1. Бұрыштық жылдамдықтың өзгеру шапшаңдығын сипаттайтын векторлық шама. 2. Әзербайжан: buruq sürətləndirilməsi 3. Қырғыз: бурчтук ылдамдык, бурчтук ылдамдануу 4. Өзбек: burchak tezlashuvi 5. Түрік: açısal ivme 6. Ағылшын: Winkelbeschleunigung 7. Испан: aceleración angular 8. Неміс: Winkelbeschleunigung 9. Француз: accélération angulaire 10. Бекітілген нұсқасы: угловой – бұрыштық 11. Заңнамадағы қолданысы: угловой – бұрыштық; ускорение – тездету 12. угловое ускорение – бұрыштық үдеу

Дефинициясы1. Фазалық ауысулар – заттық бір фазадан екінші фазаға өту құбылысы. Фаза – заттың немесе құбылыстық белгілі бір күйі. Фазалық ауысуларға жататын кристалдану, балқу және қайнау процестерінің бәрінде де заттың ішкі құрылысы күрт өзгереді. 2. Әзербайжан: mərhələ keçidləri 3. Қырғыз: этабы өтүү 4. Өзбек: o'zgarishlar o'tish 5. Түрік: faz geçişleri 6. Ағылшын: phase transitions 7. Испан: transiciones de fase 8. Неміс: Phasenübergänge 9. Француз: transitions de phase 10. Бекітілген нұсқасы: фазовый – фазалық; переход – өту, ауысу 11. Заңнамадағы қолданысы: фазовый – фазалық; переход – өту, ауысу 12. фазовые переходы – фазалық ауысулар

Дефинициясы1. Толқын шебі – тербеліс жеткен нүктелердің геометриялық орны. Толқын фронты толқындық беттің дербес түрі. Tepбелістер жан-жаққа бірдей тарайтын изотропты ортада толқын фронты да, бірдей фазада болатын толқындық бет те, центрлері тербеліс центрінде жататын сфералар болады. 2. Әзербайжан: dalğa ön 3. Қырғыз: толкун фронту 4. Өзбек: to'lqin oldida 5. Түрік : dalga önü 6. Ағылшын : wave front 7. Испан: frente de onda 8. Неміс: Wellenfront 9. Француз: front d'onde 10. Бекітілген нұсқасы: волна – толқын 11. Заңнамадағы қолданысы: фронт воздушной ударной волны – ауа соққы толқыны шебі 12. фронт волны – толқын шебі

Дефинициясы1. Эквипотенциал бет – электрстатикалық өрістің потенциалдары бірдей болатын нүктелерінің орны. Әрқашанда күш сызықтарына перпендикуляр орналасқан мұндай беттің бойымен заряд қозғалғанда, өрістің электрлік күштері жұмыс өндірмейді. 2. Әзербайжан: equipotential səthi 3. Қырғыз: эквипотенциал бети 4. Өзбек: ehtimollik yuzasi 5. Түрік: eş potansiyel yüzey 6. Ағылшын: equipotential surface 7. Испан: superficie equipotencial 8. Неміс: Äquipotentialfläche 9. Француз: surface équipotentielle 10. Бекітілген нұсқасы: эквипотенциальная – эквипотенциалды; поверхность – бет 11. Заңнамадағы қолданысы: эквипотенциальная поверхность – баламалы әлеуетті бет 12. эквипотенциальная поверхность – эквипотенциал бет

Дефинициясы1. Автолиз тірі клеткалар мен ұлпалардың құрылымдық молекулаларды бұзушы өздік гидролиттік ферменттерінің әсерінен өздігінен еруі. 2. Әзербайжан: avtoliz 3. Қырғыз: автолиз 4. Өзбек: avtoliz 5. Түрік: otoliz 6. Ағылшын: autolysis 7. Испан: autolisis 8. Неміс: Autolyse 9. Француз: autolyse 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автолиз – автолиз 12. автолиз – автолиз

Дефинициясы1. Автоматика адамның тікелей қатысуынсыз технологиялық үдерістерді жүзеге асыруға арналған техникалық құралдар мен әдістерді әзірлеуге бағытталған ғылым мен техниканың саласы. 2. Әзербайжан: avtomatika 3. Қырғыз: автоматика 4. Өзбек: avtomatika 5. Түрік: otomasyon 6. Ағылшын: automation 7. Испан: automatica 8. Неміс: Automatik 9. Француз: automatique 10. Бекітілген нұсқасы: - 11. Заңнамадағы қолданысы: автоматика – автоматика 12. автоматика – автоматика

Дефинициясы1. Гипс   минерал — өз құрамына екі су молекуласын кіріктіретін кальций сульфаты,негізінен гипс минералынан тұратын тұнба (шөгінді) тау жынысы; ғаныш – сульфаттар класының минералы. Химиялық формуласы CaSO 4 Һ 2 H 2 O. Моноклиндік сингонияда кристалданады.2. Әзербайжан: gips 3. Қырғыз: гипс 4. Өзбек: gips 5. Түрік: gips 6. Ағылшын: gypsum 7. Испан: yeso 8. Неміс: Gips 9. Француз: gypse 10. Заңнама: - 11. Бекітілген: ғаныш (хим) 12. Ұсыныстар: гипс

Дефинициясы1. А́мпула   — қазіргі мағынасында жабық ауа жібермейтін дәрі - дәрмектерді сақталатын шыны ыдыс. 2. Әзербайжан : ampul 3. Қырғыз: ампула 4. Өзбек: ampulalar 5. Түрік: ampul 6. Ағылшын: ampoule 7. Испан: ampolla 8. Неміс: Ampulle 9. Француз: ampoule 10. Заңнама: - медицина ампула 11. Бекітілген: шынақ (хим) 12. Ұсыныстар: ампула

Дефинициясы1. Авизо   — бір банктің екінші банкке ақша аударғандығын, басқада да есеп айырысқандығын немесе банктің клиентіне аккредитив ашқанын, вексель ұсынғанын, сондай-ақ клиент есебіне ақша түскенін немесе шарт бойынша белгілі бір міндеттеме алған кәсіпорындар арасындағы өзара есеп айырысуда болған өзгерістер туралы хабарлайтын құжат. АВИЗО жіберудің тәртібі мен әдісі банктердің өзара келісім шарты арқылы белгіленеді. 2. Әзербайжан: ödəniş məsləhətləri 3. Қырғыз: кенеш 4. Өзбек: to'lov bo'yicha maslahat 5. Түрік: ödeme tavsiyesi 6. Ағылшын: payment advice 7. Испан: consejos de pago 8. Неміс: Zahlungsberatung 9. Француз: avis de paiement 10. Заңнама: - 11. Бекітілген : хабарлама 12. Ұсыныстар: авизо -хабрлама

Дефинициясы1. Дрейф   - бірдеңенің үнемі ауысуын, ауытқуын аңғартады. 1) кеменің жүзуінің ауытқуы. 2. Әзербайжан: drift 3. Қырғыз: айдалуу 4. Өзбек: drift 5. Түрік: sürüklenme 6. Ағылшын: drifting 7. Испан: deriva 8. Неміс: driften 9. Француз: dériver 10. Заңнама: - дрейф 11. Бекітілген : (ығу) (көлік және жол қатынас) 12. Ұсыныстар: дрейф

Дефинициясы1. Катализ   – реакция өнімдерінің құрамына кірмейтін, бірақ реакцияға қатысатын катализаторлардың әсерінен реакция жылдамдығының өзгеруі. 2. Әзербайжан: kataliz 3. Қырғыз: катализаторлору 4. Өзбек: kataliz 5. Түрік: kataliz 6. Ағылшын: catalysis 7. Испан: catálisis 8. Неміс: Katalyse 9. Француз: catalyse 10. Заңнама: - катализ 11. Бекітілген : өршу (хим) 12. Ұсыныстар: катализ

Дефинициясы1. Фронт-офис  — клиенттермен, тапсырыс берушілермен жұмысқа тікелей жұмыс жүргізетін процестері мен құрылым топтарының атауы. 2. Әзербайжан: ön ofisdə 3. Қырғыз: меймандарды каттоо жана 4. Өзбек: old ofis 5. Түрік: ön büro 6. Ағылшын: front office 7. Испан: oficina frontal 8. Неміс: Front Office 9. Француз: front office 10. Заңнама: - 11. Бекітілген : майдан –кеңсе 12. Ұсыныстар: фронт -офис

Дефинициясы1. Катако́мбы   — тар галереялардан, коридорлардан және жер асты орындарынан тұратын шағын табиғи және жасанды үңгірлер. 2. Әзербайжан: catacombs 3. Қырғыз: катакомбы 4. Өзбек: katakomblar 5. Түрік: mezarlıklar 6. Ағылшын: catacombs 7. Испан: catacumbas 8. Неміс: Katakomben 9. Француз: catacombes 10. Заңнама: - 11. Бекітілген : құлдилама (көлік және қаптынас жолдары) 12. Ұсыныстар:катакомбалар

Дефинициясы1. Дезодора́нты   — жағымсыз иісті бәсеңдету, бүркеу және болдырмау үшін қолданылатын косметикалық бұйым.2. Әзербайжан: deodorant 3. Қырғыз: dezodarant 4. Өзбек: deodorant 5. Түрік: dezodarant 6. Ағылшын: deodorant 7. Испан: desodorante 8. Неміс: Deodorant 9. Француз: déodorant 10. Заңнама: - 11. Бекітілген: иіссіздендіргі (хим) 12. Ұсыныстар: дезодарант

Дефинициясы1. Аморфность — аморфты — қасиеттері кристал қалпына жеткен қатты заттар (шыны, табиғи және жасанды полимерлер). А. физикалық қасиеттері әр түрлі бағытта бірдей болып келеді 2. Әзербайжан: amorf 3. Қырғыз: натыйжасыз 4. Өзбек: amorf 5. Түрік: biçimsizliği 6. Ағылшын: amorphousness 7. Испан: amorfo 8. Неміс: amorph 9. Француз: amorphe 10. Заңнама: - 11. Бекітілген: бейтұрпаттық (хим) 12. Ұсыныстар: аморфты

Дефинициясы1. Тезаврация, тезаврациялау  — 1) табыс табу үшін емес қорландыру үшін айналымнан құнды металдарды, монеталарды және банкноттарды алу; 2) елдің алтын қорын құру. 2. Әзербайжан: yığma 3. Қырғыз: зекети 4. Өзбек: to'plash 5. Түрік: istifleme 6. Ағылшын: hoarding 7. Испан: acaparamiento 8. Неміс: Horten 9. Француз: thésaurisation 10. Заңнама: - 11. Бекітілген : алтын қорын жасау 12. Ұсыныстар: тезаврациялау

Дефинициясы1.Деформация — сыртқы күштер, температура, фазалық түрленуі және ылғалдылықтың т.б. әсерінен пішіні мен өлшемдерінің өзгеруі барысында дене бөлшектерінің орнын ауыстыруына алып келетін үдеріс.2. Әзербайжан: deformasiya 3. Қырғыз: уруу 4. Өзбек: deformatsiyalari 5. Түрік: gerginlik 6.Ағылшын: deformation 7. Испан: deformación 8. Неміс: Verformung 9. Француз: déformation 10. Заңнама: - 11. Бекітілген: пішінсіздену (хим) 12. Ұсыныстар: деформация

Дефинициясы1. көптеген қалалар мен елді мекендердің қосылуы нәтижесінде пайда болатын ірі қоныстану аймағы. Қалалық агломерацияға қарағанда мегалополисте қоныстану формасының иерархиялық деңгейі жоғары болады. Мегалополис тек қалалық құрылыстардан ғана тұрмайды. Шамамен аумағының оннан тоғыз бөлігі ғана ашық жерлер болады. Дүниежүзінде қалыптасқан мегалополистерге Токио — Осока (Жапония), Рейн өзенінің орта және төменгі ағысында (Германия — Нидерланд), Лондон — Ливерпуль (Ұлыбритания), Ұлы көлдер (АҚШ — Канада) және Калифорния (АҚШ) аудандары жатады. Мегалополис Ежелгі Грекияның 35 елді мекенінің тұтасып кетуі нәтижесінде қалыптасқан Мегалополь қаласының атауынан пайда болған. 2. Әзербайжан: metropolis 3. Қырғыз: мегаполис 4. Өзбек: metropol 5. Түрік: megalopolis 6. Ағылшын: metropolis 7. Испан: metrópolis 8. Неміс: Metropole 9. Француз: métropole 10. Заңнамадағы қолданысы: мегаполис- мегаполис 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мегаполис

Дефинициясы1. медиамәдениет 20 ғасырда бұқаралық ақпарат құралдарының ықпалымен пайда болған және құрылған батыстың заманауи капиталистік қоғамын білдіреді. Термин БАҚ-тың (негізінен, телевидение, сондай-ақ баспасөз, радио және кино) қоғамдық пікірге ғана емес, сондай-ақ талғам мен құндылықтарға да жалпы және интеллектуалды тұрғыдан әсер ететінін білдіреді. 2. Әзербайжан: media mədəniyyəti 3. Қырғыз: медиа маданият 4. Өзбек: media madaniyati 5. Түрік: medya kültürü 6. Ағылшын: media culture 7. Испан: cultura de los medios 8. Неміс: Medienkultur 9. Француз: culture médiatique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: медиамәдениет

Дефинициясы1. жеке адамдар немесе олардың топтары және басқа да қауымдастықтар бірге және бір жерде әрекет ете алатын электронды айнала. Бұл кеңістікте олар нақты кеңістікке әсер ете алатын визуалды және дыбыстық орта құра алады. Олар бұл кеңістікте тиісінше, жазуды іске асыра алады және бақылай алады, бейне мен дыбысты жаңғырта алады, сондай-ақ оған қол жеткізе алады. 2. Әзербайжан: media sahəsi 3. Қырғыз: медиа-мейкиндик 4. Өзбек: media maydoni 5. Түрік: medya alanı 6. Ағылшын: media space 7. Испан: espacio multimedia 8. Неміс: Medienraum 9. Француз: espace média 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: медиакеңістік

Дефинициясы1. спиритуализм ізбасарларының пікірінше, материалдық және рухани сияқты екі әлем арасын байланыстырып отыратын сезімтал жеке тұлға. Сондай-ақ медиумизм тәжірибесі вуда, кандомбла, умбанд және басқа да эзотериялық дәстүрлерде қолданылады. 2. Әзербайжан: orta 3. Қырғыз: орто 4. Өзбек: o'rta 5. Түрік: orta 6. Ағылшын: medium 7. Испан: medio 8. Неміс: mittel 9.Француз: moyen 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: медиум

Дефинициясы 1. – қоғам ішіндегі қарым-қатынастар мен аумақтық құрылымдардың шеңберінен шығып кететін қоғамдық қарым-қатынастардың ерекше түрі. 2. Әзербайжан: dövlətlərarası münasibətlər 3. Қырғыз: өкмөттөр аралык мамилелер 4. Өзбек: davlatlararo munosabatlar 5. Түрік: eyaletler arası ilişkiler 6. Ағылшын: interstate relations 7. Испан: relaciones interestatales 8. Неміс: zwischenstaatliche Beziehungen 9. Француз: relations interétatiques 10. Заңнамадағы қолданысы: межгосударственные отношения-мемлекетаралық қатынастар 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар:

Дефинициясы1. — барлық мемлекеттердің халықаралық құқықтың көпшілік мақұлдаған қағидаттары мен нормаларын сақтауға негізделген халықаралық қатынастар жүйесі, оған күш немесе қауіп-қатердің көмегімен олардың арасындағы даулы мәселелер мен қарама-қайшылықтарды шешу кірмейді. 2. Әзербайжан: beynəlxalq təhlükəsizlik 3. Қырғыз: эл аралык коопсуздук 4. Өзбек: xalqaro xavfsizlik 5. Түрік: uluslararası güvenlik 6. Ағылшын: international security 7. Испан: seguridad internacional 8. Неміс: internationale Sicherheit 9. Француз: sécurité internationale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: халықаралық қауіпсіздік

Дефинициясы1. — «comitas gentium», қатаң заң нормаларымен реттелмейтін, өзара тілектестікпен тынышталатын мемлекеттер арасындағы қарым-қатынастардың жиынтығы; оған мемлекеттердің аумақтық ұлықтылығы шеңберіндегі ерікті шегіністері жатады. 2. Әзербайжан: beynəlxalq xeyirxahlıq 3. Қырғыз: элдердин мүмкүнчүлүгүн ыйгарып 4. Өзбек: xalqaro xolislik 5. Түрік: uluslararası nezaket 6. Ағылшын: international politeness 7. Испан: cortesía internacional 8. Неміс: internationale höflichkeit 9. Француз: politesse internationale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: халықаралық ізеттілік

Дефинициясы1. индивидтер, фирмалар, әртүрлі елдің нарықтары мен үкіметтері арасындағы мықты байланысты дамыту. 2. Әзербайжан: beynəlxalq inteqrasiya 3. Қырғыз: эл аралык байланыштарды 4. Өзбек: xalqaro integratsiya 5. Түрік: uluslararası entegrasyon 6. Ағылшын: international integration 7. Испан: integración internacional 8. Неміс: internationale integration 9. Француз: intégration internationale 10. Заңнамадағы қолданысы: международная интеграция- халықаралық интеграция 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: халықаралық ықпалдастық

Дефинициясы1. бұл ұлттық және трансұлттық экономикалық субъектілердің өндірістің анағұрлым тиімді шарттары үшін және әлемдік нарықтағы экономикалық игіліктерді іске асыру үшін бәсекеге түсуі. 2. Әзербайжан: beynəlxalq müsabiqə 3. Қырғыз: эл аралык мелдеш 4. Өзбек: xalqaro tanlov 5. Түрік: uluslararası rekabet 6. Ағылшын: international competition 7. Испан: competencia internacional 8. Неміс: internationaler Wettbewerb 9. Француз: concours international 10. Заңнамадағы қолданысы: международная конкуренция- халықаралық бәсеке 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: халықаралық бәсеке

Дефинициясы1. Адамдардың басқа елде тұрақты өмір сүру немесе уақытша өмір сүру мақсатымен туған елін немесе әдетте, өмір сүріп жатқан елін тастап кетуі. Мұндай жағдайда мигранттар халықаралық шекарадан өтеді. 2. Әзербайжан: beynəlxalq miqrasiya 3. Қырғыз: эл аралык мигранттар 4. Өзбек: xalqaro miqyosda 5. Түрік: uluslararası göç 6. Ағылшын: international migration 7. Испан: migración internacional 8. Неміс: internationale Migration 9. Француз: migration international 10. Заңнамадағы қолданысы: Международная миграция-Халықаралық миграция 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: халықаралық көші-қон

Дефинициясы1. Адамдардың басқа елде тұрақты өмір сүру немесе уақытша өмір сүру мақсатымен туған елін немесе әдетте, өмір сүріп жатқан елін тастап кетуі. Мұндай жағдайда мигранттар халықаралық шекарадан өтеді. 2. Әзербайжан: beynəlxalq miqrasiya 3. Қырғыз: эл аралык мигранттар 4. Өзбек: xalqaro miqyosda 5. Түрік: uluslararası göç 6. Ағылшын: international migration 7. Испан: migración internacional 8. Неміс: internationale Migration 9. Француз: migration international 10. Заңнамадағы қолданысы: Международная миграция-Халықаралық миграция 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: халықаралық көші-қон

Дефинициясы1. ағылшындардың халықаралық қарым-қатынас мектебінің негізгі концепциясы. Негізгі идея мынада – мемлекеттер жалпы норма және орталық институттар құрып, осы нұсқауларға қолдау көрсетуге өзара мүдделі екенін мойындап, қауымдастық құра алады. 2. Әзербайжан: beynəlxalq ictimaiyyət 3. Қырғыз: эл аралык коом 4. Өзбек: xalqaro jamiyat 5. Түрік: uluslararası toplum 6. Ағылшын: international society 7. Испан: sociedad internacional 8. Неміс: internationale Gesellschaft 9. Француз: société internationale 10. Заңнамадағы қолданысы: Международное общество-халықаралық қоғамы 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: халықаралық қоғам

Дефинициясы1. келісім негізінде құрылған мемлекетаралық немесе мемлекетаралық емес бірлестік (мысалы, БҰҰ жарғысы бар, ал қызмет ерекшелігіне байланысты ЕҚЫЕ жарғысы жоқ). Халықаралық ұйымдар келесідей бөлінеді: халықаралық үкіметаралық (мемлекетаралық) ұйымдар және халықаралық үкіметтік емес (мемлекеттік емес, қоғамдық) ұйымдар. 2. Әзербайжан: beynəlxalq təşkilatlar 3. Қырғыз: эл аралык уюмдар 4. Өзбек: xalqaro tashkilotlar 5. Түрік: uluslararası kuruluşlar 6. Ағылшын: international organizations 7. Испан: organizaciones internacionales 8. Неміс: internationale Organisationen 9. Француз: organisations internationales 10. Заңнамадағы қолданысы: международные организации-халықаралық ұйымдар 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: халықаралық ұйымдар

Дефинициясы1. маңызды саяси және соған байланысты мәселелерді реттеу үшін елбасы, сыртқы істер министрлері және дипломатия өкілдерінің съездерін белгілеу үшін дипломатиялық практикада қолданылатын термин. 2. Әзербайжан: beynəlxalq konqres 3. Қырғыз: эл аралык конгресс 4. Өзбек: Xalqaro Kongress 5. Түрік: uluslararası kongre 6. Ағылшын: international congress 7. Испан: congreso internacional 8. Неміс: internationaler Kongress 9. Француз: congrès international 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: халықаралық конгресс

Дефинициясы1. белгілі бір пактіні қағида бойынша, ауызекі сөйлесу формасында жасайтын тараптардың келісімі бойынша уақыт жағынан шектеулі, саяси маңызы орасан зор халықаралық шарттың әртүрлі атауларының бірі. 2. Әзербайжан: beynəlxalq müqavilə 3. Қырғыз: эл аралык пакт 4. Өзбек: xalqaro pakt 5. Түрік: uluslararası anlaşma 6. Ағылшын: international pact 7. Испан: pacto internacional 8. Неміс: internationaler pakt 9. Француз: pacte international 10. Заңнамадағы қолданысы: Международный пакт-халықаралық пакт 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: халықаралық пакт

Дефинициясы1. — мемлекеттердің және басқа да институттардың негізгі қажеттіліктерін қамтамасыз етуге, олардың тіршілік ету жағдайын, қауіпсіздігі мен дамуын іске асыруға және сақтауға арналған халықаралық (ең алдымен, мемлекетаралық) қарым-қатынас қалыптастыру. 2. Әзербайжан: beynəlxalq sifariş 3. Қырғыз: эл аралык тартип 4. Өзбек: xalqaro buyurtma 5. Түрік: uluslararası sipariş 6. Ағылшын: international order 7. Испан: orden internacional 8. Неміс: internationale Ordnung 9. Француз: ordre international 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: халықаралық тәртіп

Дефинициясы1. акторлардың халықаралық деңгейдегі өзара қарым-қатынастарын реттейтін қағидаттардың, нормалардың, ережелер мен басқару рәсімдерінің жиынтығы. 2. Әзербайжан: beynəlxalq rejimi3. Қырғыз: эл аралык режим4. Өзбек: xalqaro rejim 5. Түрік: uluslararası rejim 6. Ағылшын: international regime 7. Испан: regimen internacional 8. Неміс: internationales Regime 9. Француз: régime international 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: халықаралық режім

Дефинициясы1. халықаралық сипаттағы қылмыс, жеке тұлғалар мен ұйымдардың зорлық-зомбылық, лаңкестік іс-әрекеттер акциясын пайдалану арқылы қандай да бір мақсаттарға (әдетте, саяси) қол жеткізуіне бағытталған жеке адамдар мен ұйымдардың іс-әрекеттері. Халықаралық лаңкестік – адамдардың жөнсіз қайтыс болуына әкеп соғатын, мемлекеттердің және олардың өкілдерінің қалыпты дипломатиялық қызметін бұзатын және халықаралық қарым-қатынас пен кездесулерді, мемлекеттердің арасындағы көлік байланыстарын жүзеге асыруды қиындататын, халықаралық ауқымда қоғамға қауіпті іс-әрекеттердің жиынтығы. 2. Әзербайжан: beynəlxalq terrorizm 3. Қырғыз: эл аралык терроризм 4. Өзбек: xalqaro terrorizm 5. Түрік: uluslararası terörizm 6. Ағылшын: international terrorism 7. Испан: terrorismo internacional 8. Неміс: internationaler Terrorismus 9. Француз: terrorisme international 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: халықаралық лаңкестік

Дефинициясы1. Үкіметаралық ұйымдар халықаралық қарым-қатынаста екі түрлі міндет атқарады: бір жағынан, мүше мемлекеттер арасындағы кооперативті өзара әрекеттестік өрісін түзеді, екінші жағынан, халықаралық аренада ерекше акторлар ретінде қолданылады және осылайша әлемдік саясатқа жеке ықпал етеді. 2. Әзербайжан: hökumətlərarası təşkilatlar 3. Қырғыз: mezhpravitelstennye уюм 4. Өзбек: hukumatlararo tashkilotlar 5. Түрік: hükümetler arası örgütler 6. Ағылшын: intergovernmental organizations 7. Испан: organizaciones intergubernamentales 8. Неміс: zwischenstaatliche Organisationen 9. Француз: organisations intergouvernementales 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: үкіметаралық ұйымдар

Дефинициясы1. ортаңғы тас ғасыры — палеолит  және  неолит арасындағы кезең. Әдетте, « эпипалеолит » дәуірі Солтүстік Еуропаның шекарасынан тыс мезолит мәдениетін сипаттау үшін қолданылады. 2. Әзербайжан: mezolitik 3. Қырғыз: Мезолит 4. Өзбек: meolitik 5. Түрік: Mezolitik 6. Ағылшын: Mesolithic 7. Испан: mesolítico 8. Неміс: Mesolithikum 9. Француз: mésolithique 10. Заңнамадағы қолданысы: мезолит- мезолит 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мезолит

Дефинициясы1. ойлаудың бейнесі, адамның, топтың жалпы рухани жай-күйі. Белгілі бір ақыл-ой әрекетіне деген интеллектуалды бейімділікпен сипатталатын ойлау стилімен салыстырғанда, ментальділік – анағұрлым ауқымды және анық ұғым болып табылады. 2. Әзербайжан: zehniyyət 3. Қырғыз: түшүнүк 4. Өзбек: mentalitet 5. Түрік: zihniyet 6. Ағылшын: mentality 7. Испан: mentalidad 8. Неміс: Mentalität 9. Француз: mentalité 10. Заңнамадағы қолданысы: ментальность- ментальділік 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ділдік

Дефинициясы1. Итака аралынан шыққан ежелгі грек мифологиясының кейіпкері, Алкимнің баласы, Одиссейдің бұрынғы досы. 2. Әзербайжан: mentor 3. Қырғыз: Устат 4. Өзбек: murabbiy 5. Түрік: akıl hocası 6. Ағылшын: mentor 7. Испан: mentor 8. Неміс: Mentor 9. Француз: mentor 10. Заңнамадағы қолданысы: ментор- ментор 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ментор

Дефинициясы1. Орыстың социал-демократиясындағы большевизмге қарсы ағым. 2. Әзербайжан: Menshevism 3. Қырғыз: Menshevism 4. Өзбек: Menşevizm 5. Түрік: Menşevizmdir 6. Ағылшын: Menshevism 7. Испан: Menchevismo 8. Неміс: Menscheweis 9. Француз: Menchevisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12.Ұсыныстар: меньшевизм

Дефинициясы1. Меньшевизмнің ізбасары 2. Әзербайжан: Menshevik 3. Қырғыз: нын 4. Өзбек: Menşevik 5. Түрік: Bolşevikler karşıtı Rus demokrat partisi üyesi 6. Ағылшын: Menshevik 7. Испан: Menchevique 8. Неміс: Menschewiki 9. Француз: Menchevik 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: меньшевик

Дефинициясы1. әлеуметтік шығу тегіне және қаржылық ауқаттылығына тәуелсіз, басқарушы лауазымдарды ең қабілетті адамдардың иеленуін ортаға қоятын басқару қағидасы. Көбінесе, екі мағынада қолданылады. Терминнің бірінші мағынасы арнайы қамқорлық астындағы дарындардың арасынан басқарушылардың тағайындалуын жүзеге асыратын жүйеге сәйкес келеді. Кеңірек тараған екінші мағынасы дарынды және еңбекқор адамдарға еркін бәсекелестік жағдайында жоғары қоғамдық мәртебеге иеленуге мүмкіншілік беретін алғышарттарды ұйғарады.2. Әзербайжан: meritokriyat3. Қырғыз: Орта4. Өзбек: meritokratiya5. Түрік: meritocracy6. Ағылшын: meritocracy7. Испан: meritocracia8. Неміс: Meritokratie9. Француз: la méritocratie10. Заңнамадағы қолданысы: меритократия- меритократия 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: меритократия

Дефинициясы1. жер бетінде әділдік, бейбітшілік, тыныштық орнатуға шақырылған елші-мессийдің құдайлар әлеміне болашақта келуі туралы діни ілім. Мессианизм бірқатар әлемдік дінде кездеседі, авраамдық дінге тән белгілердің бірі болып табылады. 2. Әзербайжан: Məsihçilik 3. Қырғыз: мессия 4. Өзбек: masihiylik 5. Түрік: messianism 6. Ағылшын: messianism 7. Испан: mesianismo 8. Неміс: Messianismus 9. Француз: messianisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мессианизм

Дефинициясы1. сөзбе-сөз «нұр жауған». Бұрынғы заманда монархтарды таққа көтерер алдында және дін қызметкерлерінің дәрежесін көтерер алдында өткізілетін салтанаттың бір бөлігі болып табылатын зәйтүн майын жағу. 2. Әзербайжан: Məsih 3. Қырғыз: Машаяк 4. Өзбек: Masih 5. Түрік: Mesih 6. Ағылшын: Messiah 7. Испан: el mesias 8. Неміс: der Messias 9. Француз: le messie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мессия

Дефинициясы1. Қазақстан Республикасында ҚР субъектілері, жергілікті өзін-өзі басқару деңгейінде әрекет ететін кез келген билік инстанциялары. 2. Әзербайжан: yerli hökumət 3. Қырғыз: жергиликтүү өз алдынча башкаруу органы 4. Өзбек: mahalliy hokimiyat 5. Түрік: yerel yönetim 6. Ағылшын: local authority 7. Испан: gobierno local 8. Неміс: Kommunalverwaltung 9. Француз: gouvernement local 10. Заңнамадағы қолданысы: местная власть-жергiлiктi билiк 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: жергiлiктi билiк

Дефинициясы1. Иерусалимде және оның төңірегінде, Вифлеемде, Назаретте және т.б. кейбір жерлер мен ғимараттардың атауы, Қасиетті жазу мен Қасиетті аңыз-әңгімеге сәйкес, ол Иисус Христаның жердегі өмірлік оқиғаларымен және христиан шіркеуінің құрмет тұтатын аруақтарымен байланысты екен. 2. Әзербайжан: müqəddəs yer 3. Қырғыз: ыйык жер 4. Өзбек: muqaddas joy 5. Түрік: kutsal yer 6. Ағылшын: holy place 7. Испан: lugar santo 8. Неміс: heiliger Ort 9. Француз: lieu saint 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: киелі жер

Дефинициясы1. жұлдыздар жүйесінің жиынтығы, заманауи  телескоптарға қолжетімді көптеген галактика (шамамен 1 млрд.) оның бір бөлігі болып табылады. 2. Әзербайжан: metaqalaksi 3. Қырғыз: metagalaxy 4. Өзбек: metagalaksiyasi 5. Түрік: kâinat 6. Ағылшын: metagalaxy 7. Испан: metagalaxy 8. Неміс: Metagalaxie 9. Француз: métagalaxie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: метагалактика

Дефинициясы1. С. Н. Булгаков алғаш болып қолданысқа енгізген, орыс эзотерикасында, сондай-ақ орыстың христиандық философиясында кеңінен таралған ұғым. 2. Әзербайжан: metahistorya 3. Қырғыз: metahistory 4. Өзбек: metahistorya 5. Түрік: metahistory 6. Ағылшын: metahistory 7. Испан: metahistoria 8. Неміс: Metahistorie 9. Француз: métahistoire 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: метатарих

Дефинициясы1. логиканың мәні талқылау болса, металогиканың мәні – талқылаулар туралы талқылау болып табылады. 2. Әзербайжан: metallogy 3. Қырғыз: танылып 4. Өзбек: metalloglik 5. Түрік: Metalogic 6. Ағылшын: metallogy 7. Испан: metalogía 8. Неміс: Metallogie 9. Француз: métallogie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: металогика

Дефинициясы1. таным, танымның әртүрлі кезеңдер мен деңгейлерде қалыптасу, даму және қолданылуының негізгі заңдары саласының әртүрлі қырын, қасиетін, қарым-қатынасын зерттеуге байланысты, жаратылыстану және әлеуметтік-гуманитарлық таныммен қатар танымның түрі. 2. Әзербайжан: metaboransiya 3. Қырғыз: metacognition 4. Өзбек: metakognition 5. Түрік: üstbilişin 6. Ағылшын: metacognition 7. Испан: metacognición 8. Неміс: Metakognition 9. Француз: métacognition 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: метатаным

Дефинициясы1. белгілі бір теорияның метатеория құралдары арқылы дәлелденетін, қандай да бір ғылыми теория нысандарына (ұғым, анықтама, аксиома, дәлел, қорытынды ережесі, теорема және т.б.) қатысты теорема.  Формалды теория («метатеорема» термині көбіне пәндік теория есептеу немесе формалды жүйе болған жағдайда) нысандары туралы теоремаларға қатысты қолданылады. 2. Әзербайжан: metatoması 3. Қырғыз: Metatheorem 4. Өзбек: metamatomalar 5. Түрік: Metatheorem 6. Ағылшын: metatheroma 7. Испан: metatheroma 8. Неміс: Metatherom 9. Француз: métatherome 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: метатеорема

Дефинициясы1. белгілі бір теорияның құрылымы мен әдісіне талдау жасайтын ілім. Метатеорияның негізгі мақсаты – ғылыми  теорияларды рәсімдеу шарттарын , сондай-ақ рәсімделген тілдердің  синтаксистік  және  семантикалық  қасиеттерін зерттеу. Метатеория термині нақты теорияға қатысты ғана қолданылады. 2. Әзербайжан: metaforiya 3. Қырғыз: metatheory 4. Өзбек: metamorfizm 5. Түрік: Metateori 6. Ағылшын: metatheory 7. Испан: metateoria 8. Неміс: Metatheorie 9. Француз: métathéorie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: метатеория

Дефинициясы1. этиканы логика-лингвистикалық талдау әдістері бар ғылыми пән ретінде қарастыратын философиядағы этикалық зерттеу бағыты. XX ғасырдың басындағы және ортасындағы этикалық зерттеулер метаэтикамен байланыстырылады. 2. Әзербайжан: metaetika 3. Қырғыз: мета-этика 4. Өзбек: metafizika 5. Түрік: meta-etik 6. Ағылшын: metaethics 7. Испан: metaética 8. Неміс: Metaethik 9. Француз: métaéthique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: метаэтика

Дефинициясы1. ғылыми-теориялық білімді аксиомалық теория деп аталатын формада дамыту, құру және жүйелеу әдісі, мұндай жағдайда кейбір шынайы пайымдамалар бастапқы жағдай (аксиома) ретінде іріктеледі, содан кейін олардың ішінен сол теорияны шынайы растайтын қалған пайымдамалар шығарылады және дәлелденеді. 2. Әзербайжан: axiomatik üsul 3. Қырғыз: Аксиоматикалык метод 4. Өзбек: aksiomatik usul 5. Түрік: aksiyomatik yöntem 6. Ағылшын: axiomatic method 7. Испан: método axiomático 8. Неміс: axiomatische Methode 9. Француз: méthode axiomatique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: аксиомалық әдiс

Дефинициясы1. – әлеуметтануда әлеуметтік номинализм мен әлеуметтік конструктивизм парадигмаларына негізделген, сапалы зерттеу әдістерінің бірі. Өмір сүрген аламның көзқарасы тұрғысынан өмір жайлы айтылған немесе хабарланған айғақтарды, өмірде орын алған оқиғаларды өлшеу және бағалау тәсілдері болып табылады. Ақпаратты жинаудан, хаттан, сұхбаттан, күнделіктен, бақылау хаттамаларынан және оны талдау әдістерінен тұрады. Өмiрбаяндық әдiс ерекшелігі – сұрақ-жауап түрінде, осы тетіктер мен оқиғалар салдарынан қандай да бір нақты тұлға пайда болады, әрі қарай ол өмірін өзі шешеді. 2. Әзербайжан: bioqrafik metod 3. Қырғыз: өмүр ыкмасы 4. Өзбек: biografik usul 5. Түрік: biyografik yöntem 6. Ағылшын: biographical method 7. Испан: metodo biografico 8. Неміс: biographische Methode 9. Француз: méthode biographique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: өмiрбаяндық әдiс

Дефинициясы 1. қандай да бір затты зерттеудің арнайы жолы. Әдетте, екі негізгі әдіс бар: талдамалық (зерттелінетін затты қарапайым бөліктерге ыдырататын) және синтетикалық (жеке элементтерді бір бүтінге біріктіретін). 2. Әзербайжан: hipotetik metod 3. Қырғыз: гипотетикалык ыкмасы 4. Өзбек: gipotetik usul 5. Түрік: varsayımsal yöntem 6. Ағылшын: hypothetical method 7. Испан: metodo hipotetico 8. Неміс: hypothetische Methode 9. Француз: méthode hypothétique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: болжамдық әдіс

Дефинициясы1. 1) негізінен, неоканттық баден мектебінде – «құнды нәрсеге жатқызу» негізіндегі ғылымның құрайтын тарихи фактілерінің жеке ерекшеліктерін сипаттауға бағытталған мәдениет туралы тарих ғылымдарының әдісі. Бұл жеке оқиғалар мен құбылыстардың ішінен «маңызды» ақиқатты бөліп көрсету тәсілі дегенді білдіреді, соның арқасында мәдени феномендерді табиғилардан ажыратуға болады. 2. Әзербайжан: idioqrafik metod 3. Қырғыз: idiographic ыкмасы 4. Өзбек: oqish uslubi 5. Түрік: idiografik yöntem 6. Ағылшын: idiographic method 7. Испан: método idiográfico 8. Неміс: idiographische Methode 9. Француз: méthode idiographique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: идиографиялық әдіс

Дефинициясы1. қандай да бір қорытынды шығаруға арналған немесе жеке фактілер жалпы қағидаларға, жеке құбылыстарды талқылау жалпы қорытындыға ауысқан кезде қандай да бір мәселені зерттеу кезіндегі әдіс-тәсілдердің жиынтығы. 2. Әзербайжан: induktiv üsul 3. Қырғыз: объективдүү ыкмасы 4. Өзбек: induktiv usuli 5. Түрік: endüktif yöntem 6. Ағылшын: inductive method 7. Испан: método inductivo 8. Неміс: induktive Methode 9. Француз: méthode inductive 10. Заңнамадағы қолданысы: индуктивный метод-индуктивті әдісі 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: индуктивті әдісі

Дефинициясы1. қақтығыстарды зерттеуде барлық немесе ішінара қақтығысқа қатысушылардың мінез-құлық көріністерін немесе қақтығыс жағдайының басқа да сипаттамаларын тікелей, мақсатты, жүйелі түрде бекітуді болжайтын жалпы ғылыми зерттеу әдісі. Бақылау әдісі тұтас немесе таңдаулы, қосылған немесе қосылмаған, бақыланатын (ақпаратты алдын ала құрастырылған рәсім бойынша тіркеу кезінде) және бақыланбайтын, далалық және зертханалық және т.б. болуы мүмкін. Бақылау әдісі – конфликтологиялық зерттеудің маңызды әдісінің бірі. 2. Әзербайжан: müşahidə metodu 3. Қырғыз: байкоо жүргүзүү ыкмасы 4. Өзбек: kuzatuv usuli 5. Түрік: gözlem metodu 6. Ағылшын: observation method 7. Испан: método de observación 8. Неміс: Beobachtungsmethode 9. Француз: méthode d'observation 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: бақылау әдісі

Дефинициясы1. Адамның тапсырманы орындау нәтижелерін белгілеу арқылы уақытты түйсінуді зерттеу тәсілі – екі уақыт аралығын салыстыруы. 2. Әзербайжан: müqayisə üsulu 3. Қырғыз: салыштыруу ыкмасы 4. Өзбек: taqqoslash usuli 5. Түрік: karşılaştırma yöntemi 6. Ағылшын: comparison method 7. Испан: método de comparación 8. Неміс: Vergleichsmethode 9. Француз: méthode de comparaison 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: салыстыру әдісі

Дефинициясы1. Салыстыру арқылы жалпы және ерекше тарихи құбылыстар анықталатын ғылыми әдіс, бір құбылыстың немесе әртүрлі екі құбылыстың әртүрлі тарихи даму деңгейін тану арқылы қол жеткізіледі; тарихи әдістің бір түрі. 2. Әзербайжан: müqayisəli tarixi metod 3. Қырғыз: салыштырма-тарыхый метод 4. Өзбек: qiyosiy tarixiy usul 5. Түрік: karşılaştırmalı tarihsel yöntem 6. Ағылшын: comparative historical method 7. Испан: método histórico comparativo 8. Неміс: vergleichende historische Methode 9. Француз: méthode historique comparative 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: салыстырмалы-тарихи әдiс

Дефинициясы1. Жүйе құрылымын анықтауға, яғни тұрақты қарым-қатынастың жиынтығы мен олардың элементтері және бір-біріне қатысты олардың рөлдері (қызметтері) арасындағы өзара байланыс жиынтығына бағдарланатын жүйелі қағидат түрі. Бұл ретте құрылым дегеніміз – белгілі бір өзгерістер кезінде қандай да бір тұрақтылықты, ал қызмет – әр элементтің белгілі бір іс-әрекетке арналуын білдіреді. Бұл әдіс мыналарды талап етеді: 1) жүйелі нысанның құрылымын (құрылысын) зерттеу, 2) оның элементтері мен олардың функционалды ерекшеліктерін талдау, 3) осы элементтер мен олардың қызметтеріндегі өзгерістерді зерттеу, 4) жалпы жүйелі нысанды дамытуды қарастыру, 5) нысанды барлық элементі үйлесім тапқан үйлесімді қызмет ететін жүйе ретінде ұсыну. 2. Әзербайжан: struktur-funksional metod 3. Қырғыз: түзүмдүк-иш ыкмасы 4. Өзбек: strukturaviy-funktsional usul 5. Түрік: yapı-fonksiyonel yöntem 6. Ағылшын: structural-functional method 7. Испан: método estructural-funcional 8. Неміс: Struktur-Funktionsmethode 9. Француз: méthode structurelle fonctionnelle 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: құрылымдық-қызметтiк әдіс

Дефинициясы1. отарларының, өзінің шекарасынан тыс қоныстың, тәуелді мемлекеттердің аумағын пайдаланатын мемлекет. 2. Әзербайжан: metropolis 3. Қырғыз: Антиохия 4. Өзбек: metropol 5. Түрік: başkent 6. Ағылшын: metropolis 7. Испан: metrópolis 8. Неміс: Metropole 9. Француз: métropole 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: отарлаушы ел

Дефинициясы1. әлемді тетік ретінде қарастыратын таным және әлемді түсіну әдісі. Анағұрлым кең мағынада алар болсақ, механицизм күрделі құбылыстарды механикаға, дене себептеріне жақындату; витализмге қарама-қайшы. 2. Әзербайжан: mexanizmi 3. Қырғыз: төмөндөтүү 4. Өзбек: mexanizm 5. Түрік: indirgemecilik 6. Ағылшын: mechanism 7. Испан: mecanismo 8. Неміс: Mechanismus 9. Француз: mécanisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: механицизм

Дефинициясы1. адамдарды бөтенсіну, оларға деген өшпенділік, жек көрушілік; бейбауырмалдық. Кейбір зерттеушілер оны жеке тұлғаның патологиялық психофизиологиялық қасиеті және әлеуметтік «ауру» деп атайды. 2. Әзербайжан: misanthropy 3. Қырғыз: misanthropy 4. Өзбек: misranropiya 5. Түрік: insan sevmeme 6. Ағылшын: misanthropy 7. Испан: misantropía 8. Неміс: Misanthropie 9. Француз: misanthropie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мизантропия

Дефинициясы1. қоғамдық-экономикалық өмірдің әртүрлі саласында әскери ұйымның формалары мен әдістерін пайдалану. Милитарлану белгілерінің бірі – экономиканы милитарландыру болып табылады, бұл жеке мемлекеттердің жалпы ұлттық шаруашылық құрылымында басқа салаларға зиян келтіре отырып, әскери секторды ұлғайту. Жеке әскери өнеркәсібі жоқ мемлекеттерде экономиканы милитарландыру өсіп келе жатқан қару саудасы есебінен қол жеткізіледі. Экономиканы милитарландыру дамушы елдердің мәселелерін тереңдетіп, өзекті мәселе болып отыр. Милитарлану өңірлік және басқа да қақтығыстарға қатыстырылған мемлекеттерге объективті және мәжбүрлі түрде қажет. 2. Әзербайжан: militarizasiya 3. Қырғыз: аскердештирилүүгө 4. Өзбек: militarizatsiya 5. Түрік: askerileştirme 6. Ағылшын: militarization 7. Испан: militarización 8. Неміс: Militarisierung 9. Француз: militarisation 10. Заңнамадағы қолданысы: милитаризация-милитаризациялау 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: милитаризациялау

Дефинициясы1. 1. әскери тәртіпке, әскер заңдарға бағындыру. Өнеркәсіпті бағындыру; 2. әскерилендіру деген мағынада. Мектепті милитарландыру. 2. Әзербайжан: militarize etmək 3. Қырғыз: аскерлештирүүнү 4. Өзбек: militarize qilish 5. Түрік: askerileştirmek 6. Ағылшын: militarize 7. Испан: militarizar 8. Неміс: militarisieren 9. Француз: militariser 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: милитарландыру

Дефинициясы1. мақсаты сыртқы саясаттың негізгі құралы ретінде мемлекеттің әскери қуаты мен жаулап алу соғыстарын ұлғайту болып табылатын мемлекеттік идеология ,  саясат және  жаппай психология . 2. Әзербайжан: militarizm 3. Қырғыз: милитаризм 4. Өзбек: militarizm 5. Түрік: militarizm 6. Ағылшын: militarism 7. Испан: militarismo 8. Неміс: Militarismus 9. Француз: militarisme 10. Заңнамадағы қолданысы: Милитаризм- Милитаризм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: Милитаризм

Дефинициясы1. милитаризм саясатын жүргізетін адам. 2. Әзербайжан: militarist 3. Қырғыз: militarist 4. Өзбек: militarist 5. Түрік: militarist 6. Ағылшын: militarist 7. Испан: militarista 8. Неміс: militarist 9. Француз: militariste 10. Заңнамадағы қолданысы: милитарист- милитарист 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: милитарист

Дефинициясы1.  қоғамды  ұйымдастырудың анағұрлым кең тараған бірлігі. Негізінде  XX - XXІ ғасырлар  ғаламдық деңгейдегі саяси ұйымдасуының негізгі бірлігі болып табылатын ұлттық мемлекетке  сәйкес келуі керек. Ұлт мемлекетті қажетті заңдылықпен қамтамасыз етеді және тек ұлттық мемлекеттер  халықаралық қатынастардың  толыққанды  субъектілері ретінде өмір сүре алады деген пікір қалыптасқан. Ұлттық емес мемлекеттер толыққанды болып есептелмейді. Олар не ұлттыққа айналуы керек, не өмір сүруін тоқтатуы керек.2. Әзербайжан: millət 3. Қырғыз: таруу 4. Өзбек: millat 5. Түрік: darı 6. Ағылшын: millet 7. Испан: mijo 8. Неміс: Hirse 9. Француз: mil 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ұлт

Дефинициясы1. ондық үлестік бірлік атауы мен белгісін құру үшін Халықаралық бірлік жүйесінде пайдаланылатын сөз алды қосымшасының бірі. Атауы милли  деген сөз алды қосымшасының бастапқы бірліктің атауына тіркесуі арқылы жасалатын бірлік, бастапқы санды 10 -3 санына көбейту нәтижесінде алынады. Басқаша айтар болсақ, қайта жасалған бірлік бастапқы бірліктің бір мыңдық бөлігіне тең. 2. Әзербайжан: milli 3. Қырғыз: Милли 4. Өзбек: milliy 5. Түрік: Milli 6. Ағылшын: Milli 7. Испан: mili 8. Неміс: milli 9. Француз: millième 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ұлттық

Дефинициясы1. индуистік философияның ортодоксальді мектептерінің бірі (даршан). Басқаша атауы — пурва-миманса («бірінші миманса» немесе «алдыңғы, бірінші зерттеу», уттара-мимамса деп аталатын  ведантадан өзгеше немесе «кейінгі, әрі қарай зерттеу»). 2. Әзербайжан: mimansa 3. Қырғыз: Mimamsa 4. Өзбек: mimansa 5. Түрік: Mimamsa 6. Ағылшын: mimansa 7. Испан: mimansa 8. Неміс: Mimansa 9. Француз: mimansa 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: миманса

Дефинициясы1. суретшінің шығармашылық қызметінің негізін білдіретін қағидат. Мимесис ұғымы табиғатты және көркемдік бейнелілік ерекшелігін, нақты әлем мен көркем әлемнің қарым-қатынасын түсіну үшін маңызды болып табылады. 2. Әзербайжан: mimesis 3. Қырғыз: Mimesis 4. Өзбек: mimesis 5. Түрік: benzetme 6. Ағылшын: mimesis 7. Испан: mimesis 8. Неміс: Mimesis 9. Француз: mimesis 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мимесис

Дефинициясы1. Қоршаған ортаның жүріс-тұрысы мен пікірін имитациялайтын индивидтің немесе топтың қорғаныс құрылғысы. 2. Әзербайжан: sosial mimika 3. Қырғыз: коомдук жүзү 4. Өзбек: ijtimoiy mimika 5. Түрік: sosyal taklit 6. Ағылшын: social mimicry 7. Испан: mimetismo social 8. Неміс: soziale Nachahmung 9. Француз: mimique sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: әлеуметтiк бетпердешілдік

Дефинициясы1. Хазіреті Пайғамбардың (с.а.у.) Ережеп айының 27-ші жұлдызында Аллаһпен жүздесуі. Осы оқиға болған түнді Миғраж түні дейді. Миғраж араб тілінде саты, баспалдақ дегенді білдіретін сөз.  Баязид Бистамиден  бастап сопылар миғражды көргендерін айтады. Жалпы, Миғраж рухтың кемелденуін білдіру үшін қолданылады.  Рухтың  Аллаһқа қарай көтерілуін Миғраж дейді. Миғражда «түсу-көтерілу» ұғымы да бар.  Хазіреті Адам  жер жүзіне түсірілсе,  Хазіреті Мұхаммед  көкке көтерілген.  Муминдер  ғибадат кезінде рухани және мағынауи мираждан үлес алады. Өйткені,  намаз  құлдың Аллаһқа ең жақын дәрежесі. 2. Әзербайжан: miraj 3. Қырғыз: мираж 4. Өзбек: miraj 5. Түрік: Miraj 6. Ағылшын: miraj 7. Испан: miraj 8. Неміс: miraj 9. Француз: Miraj 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: миғраж

Дефинициясы1.  бір мемлекеттің әскери-саяси және экономикалық саланы қоса алғанда, халықаралық қарым-қатынаста геосаяси жағынан басым болуы. П. Тейлор жаңа тарихтағы гегемондықтың үш геоэкономикалық циклін бөліп көрсетеді: Голландия (17 ғ. ортасы), Британия (19 ғ. ортасы) және АҚШ   (20 ғ. ортасы). Гегемония ұлы державаның экономикалық үстемдікке қол жеткізуіне негізделеді. Бір мемлекеттің өндірістік, сауда және қаржы қызметі басқа мемлекеттерге қарағанда, анағұрлым тиімді болатын жағдай. 2. Әзербайжан: dünya hegemonyası 3. Қырғыз: дүйнөлүк үстөмдүгүнүн 4. Өзбек: dunyo hukmronligi 5. Түрік: dünya hegemonyası 6. Ағылшын: world hegemony 7. Испан: hegemonía mundial 8. Неміс: Welthegemonie 9. Француз: hégémonie mondiale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: әлемдік гегемондық

Дефинициясы1. мемлекет, мемлекетаралық бірлестіктер және халықаралық ұйымдар сияқты саясат субъектілердің (акторлардың) өзінің және жалпы мүддені іске асыру бойынша іс-әрекеттерінің жиынтығы. 2. Әзербайжан: dünya siyasəti 3. Қырғыз: Дүйнөлүк саясат 4. Өзбек: jahon siyosati 5. Түрік: dünya siyaseti 6. Ағылшын: global politics 7. Испан: política mundial 8. Неміс: Weltpolitik 9. Француз: la politique mondiale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: әлемдік саясат

Дефинициясы1. мистикаға бейім адам, діни-мистикалық дүниетанымды жақтаушы. 2. Әзербайжан: mistik 3. Қырғыз: мистикалык 4. Өзбек: sirli 5. Түрік: mistik 6. Ағылшын: mystic 7. Испан: místico 8. Неміс: Mystiker 9. Француз: mystique 10. Заңнамадағы қолданысы: мистик- мистик 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мистик

Дефинициясы1. мистификациямен айналысатын адам. 2. Әзербайжан: mystifier 3. Қырғыз: hoaxer 4. Өзбек: mystifier 5. Түрік: muzip 6. Ағылшын: mystifier 7. Испан: mistificador 8. Неміс: Mystifizierer 9. Француз: mystificateur 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мистификатор

Дефинициясы1. қасақана шатастыру және алдау. 2. Әзербайжан: xəyanət 3. Қырғыз: жасалма 4. Өзбек: yolg'on 5. Түрік: muziplik 6. Ағылшын: hoax 7. Испан: engaño 8. Неміс: Scherz 9. Француз: canular10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: тылсымдау

Дефинициясы1. христиандық Шіркеудегі алғашқы ескі епископ титулы. Бастапқыда митрополит титулын Рим империясының негізгі қалаларында және әкімшілік орталықтарында тұратын, христиандық шіркеу, резиденция — кафедра   епископтары иемденген. 2. Әзербайжан: Böyükşəhər 3. Қырғыз: метрополитан 4. Өзбек: metropolitan 5. Түрік: büyükşehir 6. Ағылшын: metropolitan 7. Испан: metropolitano 8. Неміс: Metropolitan 9. Француз: métropolitain 10. Заңнамадағы қолданысы: митрополит- митрополит 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: митрополит

Дефинициясы1. мифологиялық  сюжет, сахна, бейнелерді білдіру үшін қолданылатын, жаһандылығымен, әмбебаптылығымен сипатталатын және әлем халықтарының мәдениеттерінде кеңінен таралған термин. 2. Әзербайжан: mytolegema 3. Қырғыз: mifolegema 4. Өзбек: mytolegema 5. Түрік: mifolegema 6. Ағылшын: mytolegema 7. Испан: mytolegema 8. Неміс: Mytolegema 9. Француз: myolegema 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мифолегема

Дефинициясы1. адам санасының ерекше формасы, салт-дәстүрді, үздіксіз өзгеріп отырған ақиқатты сақтау тәсілі, халықтық ертегілерді ( мифтер ,  эпос  және т.б.) қамтиды, сондай-ақ ғылыми пән аясында сол материалды зерттеу, мысалы, салыстырмалы мифология . 2. Әзербайжан: mifologiya 3. Қырғыз: Уламыштарда 4. Өзбек: mifologiya 5. Түрік: mitoloji 6. Ағылшын: mythology 7. Испан: mitologia 8. Неміс: Mythologie 9. Француз: mythologie 10. Заңнамадағы қолданысы: мифология- мифология 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мифология

Дефинициясы1. Әлемді танудың құралы ретінде Египет құдайларының іс-әрекетін сипаттайтын Ежелгі Египет мифтерін жинау. 2. Әзербайжан: qədim Misir mifologiyası 3. Қырғыз: Байыркы Египеттин Уламыштарда 4. Өзбек: Qadimgi Misr mifologiyasi 5. Түрік: eski Mısır mitolojisi 6. Ағылшын: ancient Egyptian mythology 7. Испан: mitología del antiguo Egipto 8. Неміс: alte ägyptische Mythologie 9. Француз: mythologie égyptienne antique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ежелгi Египет мифологиясы

Дефинициясы1. мешіт қабырғасындағы Меккеге бағытталған қуыс белгі. 2. Әзербайжан: mihrab 3. Қырғыз: михрабы 4. Өзбек: mihrab 5. Түрік: Mihrap 6. Ағылшын: mihrab 7. Испан: mihrab 8. Неміс: Mihrab 9. Француз: mihrab 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мехрап

Дефинициясы1. табиғи  ассоциациялар  жасау көмегімен есте сақтауды қамтамасыз ететін, жасанды түсініктер арқылы қажетті мәліметтерді еске сақтауды жеңілдететін ережелер мен тәсілдер жиынтығы. 2. Әзербайжан: mnemonic 3. Қырғыз: Эске тутууну 4. Өзбек: mnemonik 5. Түрік: hafıza geliştirme sistemi 6. Ағылшын: mnemonics 7. Испан: mnemotécnico 8. Неміс: Gedächtnis 9. Француз: mnémonique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мнемоника

Дефинициясы1. - қазіргі демократиялық мемлекеттердің саяси өмірін ұйымдастырудың негізгі конституциялық қағидаттарының бірі, саяси және идеологиялық плюрализмнің (алуан түрлілік) жалпы қағидатының көрінісі болып табылады. 2. Әзербайжан: çoxpartiyalı sistem 3. Қырғыз: көп партиялуулук 4. Өзбек: ko'p partiyaviylik tizimi 5. Түрік: çok partili sistem 6. Ағылшын: multiparty system 7. Испан: sistema multipartidista 8. Неміс: Mehrparteiensystem 9. Француз: système multipartite 10. Заңнамадағы қолданысы: многопартийность-көппартиялық 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: көппартиялық

Дефинициясы1. XIX ғасырдың соңғы он жылында — XX ғасырдың басында (Бірінші дүниежүзілік соғыс басталғанға дейін) сәулет, декоративті қолданбалы және бейнелеу өнерінде анағұрлым кеңінен таралған көркемдік бағыт. 2. Әзербайжан: müasir 3. Қырғыз: азыркы 4. Өзбек: zamonaviy 5. Түрік: modern 6. Ағылшын: modern 7. Испан: moderno 8. Неміс: modern 9. Француз: moderne 10. Заңнамадағы қолданысы: модерн- модерн 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: модерн

Дефинициясы 1. қандай да бір нәрсенің тіршілік ету немесе әрекет ету шамасы, бейнесі, тәсілі, түрі.  Логикада  ой қорытынды формасының бірі ретінде белгіленген.  Спиноза ның болжамы бойынша, модустар дегеніміз — бірыңғай  субстанция қабылдайтын әртүрлі жай-күй; өтпелі форманы ұсынады. 2. Әзербайжан: modus 3. Қырғыз: режими 4. Өзбек: modus 5. Түрік: tarz 6. Ағылшын: modus 7. Испан: modo 8. Неміс: Modus 9. Француз: modus 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: модус

Дефинициясы 1. немесе му́кти (санскр. मुक्ति) индуизм мен джайнизмде — материалды өмір сүретін әлемдегі өмір мен өлімнен, барлық уайым-қайғыдан босану. 2. Әзербайжан: mokşa 3. Қырғыз: киргизский 4. Өзбек: moksha 5. Түрік: Moksha'ya 6. Ағылшын: moksha 7. Испан: moksha 8. Неміс: Moksha 9. Француз: Moksha 10. Заңнамадағы қолданысы: мокша- мокша 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мокша

Дефинициясы1. Екі және одан да көп тұлғалар арасында «тізбектеліп», «ауыздан-ауызға» тарайтын, бейресми, ресми шеңберден шыққан, вербалды қоғамдық қарым-қатынас жиынтығы. Қауесет маркетинг қарым-қатынасының ең мықты құралдарының бірі және оны маркетинг мамандары барынша табыспен пайдаланады. 2. Әзербайжан: söz-söhbət 3. Қырғыз: ушак 4. Өзбек: mish-mishlar 5. Түрік: söylenti 6. Ағылшын: rumor 7. Испан: rumor 8. Неміс: Gerücht 9. Француз: rumeur 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: қауесет

Дефинициясы1.  1. Діншілдерде Құдайға, аруақтарға жүгінген кезде оқылатын белгілі мәтін. 2. Дұға ету, Құдайдан, аруақтардан тілек тілеп, діни-мистикалық тұрғыдан жүгіну. 2. Әзербайжан: namaz qılmaq 3. Қырғыз: тиленүү 4. Өзбек: ibodat qilish 5. Түрік: namaz 6. Ағылшын: prayer 7. Испан: oración 8. Неміс: Gebet 9. Француз: prière 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген:12. Ұсыныстар: дұға

Дефинициясы1.   пифагоршыларға сәйкес, «құдай» немесе «алғашқы тіршілік иесі», «бір» немесе «бөлінбейтін бір бүтін» дегенді білдіретін. Кейінірек Жаңа дәуір мен қазіргі заманның әртүрлі философиялық жүйесінде, психология мен  эзотерикада қолданлатын көп мағыналы терминге айналды. 2. Әзербайжан: Monad 3. Қырғыз: monad 4. Өзбек: monad 5. Түрік: monad 6. Ағылшын: monad 7. Испан: mónada 8. Неміс: Monade 9. Француз: monade 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: монада

Дефинициясы1. мұрагерлікпен немесе (өте сирек) сайлау арқылы таңдалатын елбасы ( Император , Шахиншах ( падишах ), дәрежесі төмен;  патша ,  цезарь ,  кайзер ,  фараон ,  король ,  халиф , және дәрежесі төмен;  князь (герцог, ханзада),  тагавор ,  экзарх ,  негус ,  шах ,  шейх ,  сұлтан ,  әмір ,  хан ,  мәлік ,  бей ,  уәзір ,  тақсыр ,  махараджа  және т.б.); егемендігі бар тұлға. Еуропада монархтың князь (мысалы, Монако) немесе герцог (мысалы, Люксембург) деген титулы бар. Қашанда бодандық нысаны болып табылады және ешқашан тәуелді болмайды. 2. Әзербайжан: monarx 3. Қырғыз: монарх 4. Өзбек: monarx 5. Түрік: hükümdar 6. Ағылшын: monarch 7. Испан: monarca 8. Неміс: Monarch 9. Француз: monarque 10. Заңнамадағы қолданысы: Монарх- Монарх 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: монарх

Дефинициясы1. мақсаты монархияны орнату, сақтау немесе қайта қалпына келтіру болып табылатын қоғамдық-саяси қозғалыс. 2. Әзербайжан: monarxizm 3. Қырғыз: monarchism 4. Өзбек: monarxizm 5. Түрік: monarchism 6. Ағылшын: monarchism 7. Испан: monarquismo 8. Неміс: Monarchismus 9. Француз: monarchisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: монархизм

Дефинициясы1. билік макроэкономикалық жағдайға әсер етуге, ақша массасын ұлғайтуға немесе азайтуға тырысатын құрал.2. Әзербайжан: pul siyasəti 3. Қырғыз: акча-кредит саясатынын 4. Өзбек: pul siyosati 5. Түрік: para politikası 6. Ағылшын: monetary policy 7. Испан: política monetaria 8. Неміс: Geldpolitik 9. Француз: politique monétaire 10. Заңнамадағы қолданысы: монетарная политика - монетарлық саясат 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: монетарлық саясат

Дефинициясы1. шындықтың, бар нәрсенің біртұтас бастамадан, бір негізден тұратынын мойындайтын ілім. Монизм алғашқыда барлық заттардың негізі су ( Фалес ), от ( Гераклит ),  апейрон  (Анаксимандр) деп түсіндірілетін “алғашқы зат” туралы түсінік ретінде қалыптасты.  Демокрит  материалистік Монизмнің,  Сократ пен  Платон  идеалистік Монизмнің негізін қалады. Орта ғасырлардағы құдай мен табиғаттың, жан мен тәннің, ой мен болмыстың дуализміне қарсы Монизмнің пантеистік түрі пайда болды. Қазіргі кездегі Монизмнің көптеген түрлері біртұтас әлем мәнінің түсіндірілуіне байланысты әртүрлі атауларға ие. Мысалы, әлемнің негізіндегі бөлінбестік Монизмі; өмір Монизмі; ойлау мен рух Монизмі; материя Монизмі; абстрактілі байланыстар Монизмі, т.б. Монизм тек дүниетаным принципі ғана емес, ол – құбылыстың ішкі бірлестігі мен байланысын, әрдайым абстарктіліктен нақтылыққа өрлеуді, жалпы заңнан оның ерекше түрлеріне көшуді талап ететін логикалық-методология принципіне негізделген. Мысал, диалектті логиканың Монизмдік талабы бойынша әрбір ғылым теориясының алғашқы ұғымы зерттелетін құбылыс тобының өзгеше табиғатын (нақтыны, жалпыны) белгілеуге тиіс, келесі теория анықтамалар жүйесінің өрістеуі сол табиғаттың сан алуан құбылысқа айналу өзгерістерінің негізгі заңдылығын дәлме-дәл қайта жаратуы керек. 2. Әзербайжан: monizm 3. Қырғыз: монизм 4. Өзбек: monizm 5. Түрік: bircilik 6. Ағылшын: monism 7. Испан: monismo 8. Неміс: Monismus 9. Француз: monisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: монизм

Дефинициясы1. бір некелілік, неке мен отбасының тарихи қалыптасқан түрі. Ежелгі замандағы жұп некеліліктен пайда болған. Моногамия келе-келе некенің үстем түріне айналды; 2. Әзербайжан: monoqamiya 3. Қырғыз: өмүр сүрүү 4. Өзбек: monogami 5. Түрік: tekeşlilik 6. Ағылшын: monogamy 7. Испан: monogamia 8. Неміс: Monogamie 9. Француз: la monogamie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: моногамия

Дефинициясы1. өмірдегі нәсілдердің бәрі адамның жер шарындағы әртүрлі географиялық аймақтарға мекендеуі нәтижесінде пайда болған,  Homo sapiens деген бір ғана түрінің бөлшегі болатын концепция. Бірнәсілділік антропологиялық фактілердің көптігімен, ең алдымен, адамзат нәсілдерінің араласуы ұрпақ жалғастығына әкелетін қабілетімен расталады. Бірнәсілділікті қазіргі ғалымдардың көпшілігі қолдайды. 2. Әзербайжан: monogenizm 3. Қырғыз: monogenism 4. Өзбек: monogenizm 5. Түрік: tek kökenlilik 6. Ағылшын: monogenism 7. Испан: monogenismo 8. Неміс: Monogenismus 9. Француз: monogénisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: бірнәсілділік

Дефинициясы1. монополия орнату, бәсекелестікті жою; қандай да бір нәрсені іске асыруға берілген ерекше құқық. 2. Әзербайжан: inhisarçılıq 3. Қырғыз: монополдоштурууга 4. Өзбек: monopollashtirish 5. Түрік: tekelleşme 6. Ағылшын: monopolization 7. Испан: monopolización 8. Неміс: Monopolisierung 9. Француз: monopolisation 10. Заңнамадағы қолданысы: монополизация- монополияландыру 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: монополияландыру

Дефинициясы1. қандай да бір нәрсені монополияның мәніне айналдыру. 2. Әзербайжан: inhisar etmək 3. Қырғыз: монополия 4. Өзбек: monopollashtirmoq 5. Түрік: tekeline almak 6. Ағылшын: monopolize 7. Испан: monopolizar 8. Неміс: monopolisieren 9. Француз: monopoliser 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: монополия­лау

Дефинициясы1. еркін бәсекелестік нарығын бақылауға, сондай-ақ олардың іс-әрекеттерін шектеуге қабілетті картельдер мен монополияларды дамытуға әсер еткен капитализмнің формасы немесе кезеңі. 2. Әзербайжан: inhisar kapitalizmi 3. Қырғыз: монополиялык капитализм 4. Өзбек: monopol kapitalizm 5. Түрік: tekelci kapitalizm 6. Ағылшын: monopoly capitalism 7. Испан: capitalismo monopolista 8. Неміс: Monopolkapitalismus 9. Француз: Le capitalisme monopoliste 10. Заңнамадағы қолданысы: Монополистический капитализм-Монополистік капитализм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: Монополистік капитализм

Дефинициясы1. тек бір ғана  Құдай  -  Аллаһ тағала  бар екендігіне негізделген сенім; осы доктринаға негізделген сенімнің діни жүйелері. Маңызды әлемдік діндер ішінде тек  Яһуди ,  Мәсіхшілік  және  Ислам  монотеистік болып табылады және шығу тегі бір. Бірақ бұл түсінік мағынасында ғана, өйткені шын мәнінде бірде-бір дін монотеистік негізде құрылмайды. Монотеизм діндердің даму тарихында өте кеш пайда болды. Рулық-тайпалық құрылыстың ыдырауы және ертедегі мемлекеттердің қалыптасу дәуірінде жеке тайпалардың құдайлары бір "пантеонға" (бір дін құдайларының жиналған жері) бірігіп, ең күшті тайпаның құдайы әдетте бірінші орында тұрды. Кейде бұл құдайдың абыздары оны бірден-бір жалғыз немесе бас құдайға (мыс., вавилондық Мардук) айналдыруға тырысты. Б.з.б 1-мың жылдықтың ортасы мен 2-жартысында қатал Монотеизм Арабияда б.з-дың 7 ғасырында енгізіліп, мұсылман діні догмаларының негізін қалады. 2. Әзербайжан: monotheizm 3. Қырғыз: тухид 4. Өзбек: monoteizm 5. Түрік: monoteizm 6. Ағылшын: monotheism 7. Испан: monoteísmo 8. Неміс: Monotheismus 9. Француз: monothéisme 10. Заңнамадағы қолданысы: монотеизм- монотеизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: монотеизм

Дефинициясы1. ақыл айтатын адам. 2. Әзербайжан: əxlaqçı 3. Қырғыз: адеп-ахлактуу 4. Өзбек: axloqiy 5. Түрік: ahlâkçı 6. Ағылшын: moralist 7. Испан: moralista 8. Неміс: Moralist 9. Француз: moraliste 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: моралист

Дефинициясы1. практикалық адамгершілік философиясы, этика. 2.Әзербайжан: əxlaq fəlsəfəsi 3. Қырғыз: адеп-ахлактык философия 4. Өзбек: axloqiy falsafa 5. Түрік: ahlak felsefesi 6. Ағылшын: moral philosophy 7. Испан: filosofía moral 8. Неміс: Moralphilosophie 9. Француз: philosophie morale 10. Заңнамадағы қолданысы: моральная философия-моральдық философия 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: моральдық философия

Дефинициясы1. қоғамның этикалық құндылықтарын сақтауға бағытталған әсерлер. 2. Әзербайжан: əxlaqi sanksiyalar 3. Қырғыз: адеп-ахлактык чаралар 4. Өзбек: axloqiy choralar 5. Түрік: ahlaki yaptırımlar 6. Ағылшын: moral sanctions 7. Испан: sanciones morales 8. Неміс: moralische Sanktionen 9. Француз: sanctions morales 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: моральдық санкциялар

Дефинициясы1. белгілі бір қауымда адамдардың жүріс-тұрыс нормалары мен үлгілерінің жүйелі жиынтығы. 2. Әзербайжан: əxlaq kodudur 3. Қырғыз: этика кодекси 4. Өзбек: axloq kodi 5. Түрік: ahlaki kod 6. Ағылшын: moral code 7. Испан: código moral 8. Неміс: Moralkodex 9. Француз: code moral 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: моральдық кодекс

Дефинициясы1. Сутраны жасаған адамдарға қатысты қолданылатын анықтама. Көптеген синонимдерден өзгешелігі, бұл сөздің мынадай коннотациясы бар: «бекерден-бекер бірде-бір дыбыс шығармайтын адам», «әрбір сөзі дуалы, терең мағыналы» болатын адам. 2. Әзербайжан: muni 3. Қырғыз: поток 4. Өзбек: muni 5. Түрік: muni 6. Ағылшын: muni 7. Испан: muni 8. Неміс: Muni 9. Француз: Muni 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: муни

Дефинициясы1. Христиандық, буддизм, конфуцийшілдік және даосизм догматтарын үйлестірген діни-мистикалық ағым, оның негізін қалаған – Оңтүстік Кореяның дінбасы-уағызшысы, ірі кәсіпкер Мун Сон Мён; біріктірілген шіркеу. 2. Әзербайжан: munism 3. Қырғыз: коммунизм 4. Өзбек: munism 5. Түрік: komünizm 6. Ағылшын: munism 7. Испан: munismo 8. Неміс: Munismus 9. Француз: munisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мунизм

Дефинициясы1. кейбір елдердегі қалалық немесе ауылдық өзін-өзі басқару. 2. Әзербайжан: bələdiyyə 3. Қырғыз: аймагы 4. Өзбек: shahar 5. Түрік: belediye 6. Ағылшын: municipality 7. Испан: municipio 8. Неміс: Gemeinde 9. Француз: municipalité 10. Заңнамадағы қолданысы: Муниципалитет- Муниципалитет 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: Муниципалитет

Дефинициясы1. Аллаға қызмет етіп, үлкен нәтижеге қол жеткізген ғалым немесе тақуа адам, оның ізбасарлары да бар. Сопылықта – сопы мекендеушілерінің басшысы, рухани тәлімгер. 2. Әзербайжан: murşid 3. Қырғыз: муршиду 4. Өзбек: murshid 5. Түрік: mürşid 6. Ағылшын: murshid 7. Испан: Murshid 8. Неміс: murshid 9. Француз: murshid 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: муршид

Дефинициясы 1. ежелгі грек мифологиясында – шабыт шақырушы,  аполлонның лақап аты; бұл есім ғылым мен өнердің қамқоршысын білдіру үшін жалпы есімге айналған. 2. Әзербайжан: qulaqlıq 3. Қырғыз: Musaget 4. Өзбек: muskullar 5. Түрік: Musaget 6. Ағылшын: musage 7. Испан: musage 8. Неміс: Musage 9. Француз: musage 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мусагет

Дефинициясы1. VII—IX ғғ. Дамасск  және  Багдад  халифатының діни-саяси өмірінде маңызды рөл атқарған каламдағы алғашқі ірі бағыттың өкілдері. Бағыттың негізін қалағандар  Басрадағы  Васил ибн Ата мен  Амр ибн Убайд,  аңыз-әңгімеге сүйенсек, олар «жекеленіп»,  Хасан аль-Басри дің үйірмесін тастап кеткен. Бұл бағыттың пайда болуы туралы басқа да нұсқалар бар. 2. Әзербайжан: mutazilites 3. Қырғыз: Mu'tazilites 4. Өзбек: mutazilitlar 5. Түрік: Mu'tezile'ye 6. Ағылшын: mutazilites 7. Испан: mutazilites 8. Неміс: Mutazilite 9. Француз: mutazilites 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мутазилиттер

Дефинициясы1. калама деген мұсылмандық схоластикалық дін оқуын ұстанушылар. 2. Әзербайжан: mutakalim 3. Қырғыз: mutakalimy 4. Өзбек: mutakalim 5. Түрік: mutakalimy 6. Ағылшын: mutakalim 7. Испан: mutakalim 8. Неміс: Mutakalim 9. Француз: mutakalim 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мутакалимдер

Дефинициясы1.  шариғат заңдары негізінде даулы мәселелерге билік айтып, шешім шығаратын дін басы. 2. Әзербайжан: mufti 3. Қырғыз: аталат 4. Өзбек: muftiy 5. Түрік: müftü 6. Ағылшын: mufti 7. Испан: mufti 8. Неміс: Mufti 9. Француз: mufti 10. Заңнамадағы қолданысы: Муфтий- Мүфти 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мүфти

Дефинициясы1. Терең, философиялық ойлау қабілеті бар адам, философ. 2. Әзербайжан: mütəfəkkir 3. Қырғыз: ойчул 4. Өзбек: o'ylaydi 5. Түрік: düşünür 6. Ағылшын: thinker 7. Испан: pensador 8. Неміс: Denker 9. Француз: penseur 10. Заңнамадағы қолданысы: мыслитель- ойшыл 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ойшыл

Дефинициясы1. мемлекеттердің халықаралық қоғамдық байланыстарын кеңейтуге бағытталған мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдардың бірлескен қызметі. 2. Әзербайжан: ictimai diplomatiyası 3. Қырғыз: коомдук дипломатия 4. Өзбек: ommaviy diplomatiya 5. Түрік: kamu diplomasisi 6. Ағылшын: public diplomacy 7. Испан: diplomacia pública 8. Неміс: öffentliche Diplomatie 9. Француз: diplomatie publique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: халықтық дипломатия

Дефинициясы1. адамға тәжірибеден тыс, туа біткен идеялардың тән екенін, оның көмегімен адам әлемді танитынын білдіретін философия-психологиялық концепция. Оған қарама-қайшы эмпирикалық теория сезімнің созылыңқылығын жүре пайда болған, тәжірибенің өнімі ретінде қарастырады. 2. Әзербайжан: nativizm 3. Қырғыз: улутчулдуктун 4. Өзбек: nativizm 5. Түрік: nativism 6. Ағылшын: nativism 7. Испан: nativismo 8. Неміс: Nativismus 9. Француз: nativisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: нативизм

Дефинициясы1. табиғат философиясы; табиғатты біртұтас қарап, үстірт пайымдау арқылы түсіндіретін ілім. 2. Әзербайжан: təbii fəlsəfə 3. Қырғыз: табигый философия 4. Өзбек: tabiiy falsafa 5. Түрік: doğal felsefe 6. Ағылшын: natural philosophy 7. Испан: filosofía natural 8. Неміс: Naturphilosophie 9. Француз: philosophie naturelle 10. Заңнамадағы қолданысы: натурфилософия- натурфилософия 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: натурфилософия

Дефинициясы1. қоғамның саяси саласын, саяси ойдың пайда болуы мен даму  тарихын , саяси жүйе, саяси қатынастар мен үрдістерді, саяси сана мен саяси  мәдениетті , әлемдік саяси үрдісті зерттейді. Саяси ғылым сұрақтары бойынша өткен  1948  ж. халықаралық  коллоквиум  оның зерттеу объектілері ретінде: 1) саяси теория; 2)саяси институттар; 3) саяси партиялар, топ¬тар, қоғамдық пікір; 4) халықаралық қатынастарды анықтады. 2. Әзербайжан: siyasi elm 3. Қырғыз: саясий илимдер 4. Өзбек: siyosiy fanlar 5. Түрік: siyaset bilimi 6. Ағылшын: political science 7. Испан: ciencia politica 8. Неміс: Politikwissenschaft 9. Француз: science politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген:12. Ұсыныстар: саяси ғылым

Дефинициясы1. немесе  ұлттық сана-сезім  — адамның өзін белгілі бір этносқа немесе ұлтқа тиісті екенін сезінуге байланысты оның бірегейлігінің құраушы бөліктерінің бірі. Ұлттық бірегейлік ұлт немесе азаматтық ұғымдарымен теңдес емес, бірақ бұл оларға қатты әсер ететін факторлар болуы мүмкін. 2. Әзербайжан: milli kimlik 3. Қырғыз: улуттук таандыктык 4. Өзбек: milliy identifikatsiya qilish 5. Түрік: ulusal kimlik 6. Ағылшын: national identity 7. Испан: identidad nacional 8. Неміс: nationale Identität 9. Француз: identité nationale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ұлттық бірегейлік

Дефинициясы1. әр ұлттың құрамындағы  қоғамдық  өмірдің барлық салаларына барынша белсенді ықпал ететін зиялылар тобы. Ұлттық элитаны  ғылыми  тұрғыдан мойындау қоғамның қоғамдық процестерді басқаратын, экономиканы , саяси өмірді,  ғылымды ,  мәдениетті   дамытатын , анағұрлым дайындалған және лайықты өкілдерді саралауға мүдделі екенін болжайды. Алайда бұған ұлттық элитаның кейбір өкілдерінің басқалардан үстем болуға, белгілі бір артықшылықтарға жетуге, басқаның еңбегін пайдаланып баюға күш салуы қарама-қайшылық тудырады. Мұндай пиғылдар ұлттың бірлігін бұзады. 2. Әзербайжан: milli elita 3. Қырғыз: улуттук элита 4. Өзбек: milliy elita 5. Түрік: ulusal elit 6. Ағылшын: national elite 7. Испан: elite nacional 8. Неміс: nationale Elite 9. Француз: élite nationale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ұлттық элита

Дефинициясы1. белгілі бір ұлттық  қауымға  енетін  адамдардың  осы қауымның идеалдарын, мәдени нормаларын,  дәстүрлерін , тұрмыстық стереотиптерін меңгеруін, сондай-ақ, олардың жалпы  қоғамдағы  осы әлеуметтік-этникалық топтың мүдделері мен  жағдайларын  түсінуді сипаттайтын ұғым  деңгейі . 2. Әзербайжан: milli şüur 3. Қырғыз: улуттук сезим 4. Өзбек: milliy tushuncha 5. Түрік: ulusal bilinç 6. Ағылшын: national consciousness 7. Испан: conciencia nacional 8. Неміс: nationales Bewusstsein 9. Француз: conscience nationale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ұлттық сана

Дефинициясы1. халықтың өзін-өзі тануымен айқындалатын, өскелең арман-мұраттарымен сипатталатын, елдік тұтастық идеясымен негізделетін өміршеңдік күш-куаты. Ұлттық рух жалпы ғаламдық рух пен жеке адамдық рухтың дәнекері болғандықтан, кез келген ұлттың, мәдениеттің өкілі өзінің әлемдегі орнын өзіндік ұлттық төл санасы арқылы бағамдауы заңды құбылыс. Сондықтан жеке адамның таным терезесі ұлттық таным тұрғысынан, әлемдегі жалпы адамзаттық құндылықтарды игеріп, рухани игіліктерге өз үлесін қосады. Қай халықтың болсын бойында өз табиғатына тән өзге де қайталанбас қасиеттері, мінезі, ділі болуы ұлттық рухпен тікелей байланысты. Көзбен көріп, қолмен ұстайтын зат болмағандықтан, Ұлттық рухтың көрініс беруі ұлт өкілдерінің көркем шығармашылығынан,  халық  даналығынан, ғасырлар бойы сабақтастығын үзбеген рухани мұраларынан көрінеді. Әрбір ұлттың өзіне тән ұлттық рухы бар дегенде, оның өзі жайлы дүниетанымынан, дүниеге көзқарастары мен мінез-құлқынан, мұрат-мақсатынан даму, өзгеру, кейде әлсіреу, яғни үнемі қозғалыс үстіндегі  құбылыс  екенін аңғарамыз. 2. Әзербайжан: milli ruh 3. Қырғыз: улуттук рух 4. Өзбек: milliy ruh 5. Түрік: milli ruh 6. Ағылшын: national spirit 7. Испан: espíritu nacional 8. Неміс: Nationalgeist 9. Француз: esprit national 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ұлттық рух

Дефинициясы1. өзге ұлттардың мүддесін елемеу кезінде өз ұлтының (халқының) мүддесін барынша қанағаттандыруды мойындау. Ұлттық өзімшілдік – ұлтшылдықтың бір түрі. 2. Әзербайжан: milli egoizm 3. Қырғыз: улуттук өзүмчүлдүгү 4. Өзбек: milliy egoizm 5. Түрік: ulusal egoizm 6. Ағылшын: national egoism 7. Испан: egoísmo nacional 8. Неміс: nationaler Egoismus 9. Француз: égoïsme national 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ұлттық өзімшілдік

Дефинициясы1.  индустриалды кезеңнің әлеуметтік-экономикалық, мәдени-саяси және рухани қауымдастығы. Ұлтты түсінуде екі негізгі бағыт бар: - белгілі бір мемлекет азаматтарының саяси қауымдастығы; - тілі мен сана-сезімі бірдей этникалық қауымдастық (бір немесе бірнеше бірге тұратын этностардың өмір сүру формасы). 2. Әзербайжан: millət 3. Қырғыз: улут 4. Өзбек: millat 5. Түрік: ulus 6. Ағылшын: nation 7. Испан: nación 8. Неміс: Nation 9. Француз: nation 10. Заңнамадағы қолданысы: нация – ұлт 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ұлт

Дефинициясы1. Әртүрлі әлеуметтік күштердің (санаттардың), олардың материалдық мүмкіндіктерінің, сондай-ақ олар қолдайтын идеялар мен институттардың бір мемлекет аясындағы саяси жүйені қалыптастыруға қалай әсер ететінін зерттейтін, кез келген мемлекеттің халықаралық аренадағы тәртібін анықтайтын, жалпы халықаралық қатынастар жүйесін қалыптастыратын сыни теория. 2. Әзербайжан: neograshizm 3. Қырғыз: neogramshizm 4. Өзбек: neograshizm 5. Түрік: neogramshizm 6. Ағылшын: neograshizm 7. Испан: neograshizm 8. Неміс: Neograshizm 9. Француз: néograshizm 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: неограмшизм

Дефинициясы1. Дамыған капиталистік мемлекеттердің жас, әлі дами қоймаған, оның ішінде отаршылдық саяси тәуелділіктен жаңа ғана босаған елдер мен олардың экономикасын тең құқылы емес экономикалық және тікелей әскери-саяси қарым-қатынастың және шарттардың көмегімен (КСРО және социалистік лагерь елдерінің пайда болу және даму нәтижесі ретінде бұрынғы отаршылдық жүйенің дәрменсіздігіне және отаршыл империялардың құлдырауына байланысты) бағындыру және пайдалану жүйесі, 2. Әзербайжан: neo-müstəmləkəçilik 3. Қырғыз: неоколониализмдин 4. Өзбек: neo-mustamlakachilik 5. Түрік: yeni sömürgecilik 6. Ағылшын: neocolonialism 7. Испан: neocolonialismo 8. Неміс: Neokolonialismus 9. Француз: Neokolonialismus 10. Заңнамадағы қолданысы: неколониализм- неколониализм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: жаңарған отаршылдық

Дефинициясы1. ламаркизмнің белгілі бір идеяларын дамытатын әртүрлі эволюциялық көзқарастар жиынтығы. Жаңаламаркшілдік идеялардың ортақтығы – табиғи іріктеудің жалғыз форма құрайтын рөлін жоққа шығару және жүре пайда болған белгілерді мұрагерлік ретінде мойындау болып табылады. 2. Әзербайжан: neo-marmarizm 3. Қырғыз: Неоламаркизм 4. Өзбек: neo-marmarizm 5. Түрік: Lamarkçılık 6. Ағылшын: neo-marmarism 7. Испан: neo-marmarismo 8. Неміс: Neomarmarismus 9. Француз: néomarmarisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: жаңаламаркшілдік

Дефинициясы 1. немесе  жаңа тас ғасыры  — Джон Лаббоктың  XIX ғасырда тас ғасырының ішіндегі палеолитке қарама-қарсы ретінде бөліп көрсеткен адамзат тарихының кезеңі. Неолитке тән белгілер — тасты ажарлау және бұрғылау құралдары. 2. Әзербайжан: Neolitik 3. Қырғыз: Neolithic 4. Өзбек: Neolitik 5. Түрік: Neolitik 6. Ағылшын: Neolithic 7. Испан: Neolítico 8. Неміс: Neolithikum 9. Француз: Néolithique 10. Заңнамадағы қолданысы: неолит- неолит 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: неолит

Дефинициясы1. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін пайда болған, ұлттық-социалистік немесе соған ұқсас көзқарастарды білдіретін немесе өздерін Ұлттық-социалистік немістің жұмыс партиясының ізбасарымын деп жариялаған саяси немесе қоғамдық қозғалыс идеологияларының жалпы атауы. 2. Әзербайжан: neo-nazism 3. Қырғыз: нео-айымдары 4. Өзбек: neo-nazizm 5. Түрік: neo-Nazizm 6. Ағылшын: neo-nazism 7. Испан: neonazismo 8. Неміс: Neonazismus 9. Француз: néonazisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: неонацизм

Дефинициясы1. негізгі қағидаты қоғамдық бірліктің ең жоғарғы формасы, мемлекетті құрайтын процестегі оның алғашқылығы ретіндегі ұлттың құндылықтары туралы тезис болып табылатын   идеология  және саясат бағыты. Саяси қозғалыс ретінде национализм белгілі бір ұлт қауымдастығының мемлекеттік билікпен қарым-қатынасындағы мүддесін қорғауға ұмтылады. 2. Әзербайжан: neonalizm 3. Қырғыз: neonationalism 4. Өзбек: neonatsializm 5. Түрік: neonationalism 6. Ағылшын: neonationalism 7. Испан: neonacionalismo 8. Неміс: Neonationalismus 9. Француз: néonationalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: неонациона­лизм

Дефинициясы1. антикалық платонизм тарихындағы соңғы кезең. Неоплатондық философия Плотиннен (204–269) бастау алған деп есептелінеді. ... Порфириядан бастап неоплатонизмде  Платон мен Аристотельдің шығармалары жүйелі түрде талқылана бастаған. 2. Әзербайжан: neo-platonizm 3. Қырғыз: Neoplatonism 4. Өзбек: neo-platonizm 5. Түрік: Neoplatonism 6. Ағылшын: Neoplatonism 7. Испан: neoplatonismo 8. Неміс: Neo-Platonismus 9. Француз: néo-platonisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: жаңаплатоншылдық

Дефинициясы1. дәстүрлі ұлттық және әлемдік діннің шеңберінен шыққан, бірақ олардың идеяларын, символдары мен әдет-ғұрыптарын пайдаланатын діни қозғалыс және олар құрған ұйымдар. Сондай-ақ оларды балама культтар немесе неокульттар, конфессиядан тыс (конфессиядан жоғары) наным, жаңа діни қозғалыс деп атайды. 2. Әзербайжан: qeyri-ənənəvi dinlər 3. Қырғыз: салттуу эмес диндердин 4. Өзбек: noan'anaviy dinlar 5. Түрік: geleneksel olmayan dinler 6. Ағылшын: non-traditional religions 7. Испан: religiones no tradicionales 8. Неміс: nicht-traditionelle Religionen 9. Француз: religions non traditionnelles 10. Заңнамадағы қолданысы: Нетрадиционные религии-Дәстүрлі емес діндер 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: дәстүрлі емес діндер

Дефинициясы1. философияда сезім арқылы қол жеткізілетін феноменмен салыстырғанда, ақыл жетерлік нәрсе. 2. Әзербайжан: noumena 3. Қырғыз: noumenon 4. Өзбек: noumena 5. Түрік: noumenon 6. Ағылшын: noumena 7. Испан: noumena 8. Неміс: Noumena 9. Француз: Noumena 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ноумен

Дефинициясы1. немесе ақыл, антикалық  философиядағы негізгі категориялардың бірі; ғарышта және адамда орын алған барлық мағыналық, саналы және ойлау заңдылықтарын жинақтау. Ежелгі грек натурфилософиясында (б.э. дейінгі VI—V ғғ.) Нус  сезімтал-материалдық ғарышпен тығыз байланысты. 2. Әзербайжан: nous 3. Қырғыз: Эдит 4. Өзбек: nous 5. Түрік: akıl 6. Ағылшын: nous 7. Испан: nous 8. Неміс: nous 9. Француз: nous 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген:12. Ұсыныстар: нус

Дефинициясы1. шетелдік аудиторияны зерттеуге және ақпараттандыруға, сондай-ақ байланыс орнатуға арналған шаралар кешені. 2. Әзербайжан: ictimai diplomatiyası 3. Қырғыз: коомдук дипломатия 4. Өзбек: ommaviy diplomatiya 5.Түрік: kamu diplomasisi 6. Ағылшын: public diplomacy 7. Испан: diplomacia pública 8. Неміс: öffentliche Diplomatie 9. Француз: diplomatie publique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: қоғамдық дипломатия

Дефинициясы1. К. Маркс енгізген ұғым, ол «адамдардың санасы болмысты анықтамайды, керісінше, олардың қоғамдық болмысы олардың санасын» анықтайды дегенді ерекше атап өтеді. ... Өндірістік қарым-қатынастар қоғамдық сананың көп түрлі формалары үшін (саяси, құқықтық, ғылыми, моральдік және т.б.) негіз болмақ. 2. Әзербайжан: ictimai varlıq 3. Қырғыз: коомдук жандык 4. Өзбек: ijtimoiy hayot 5. Түрік: sosyal varlık 6. Ағылшын: social being 7. Испан: ser social 8. Неміс: soziales Sein 9. Француз: être social 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: қоғамдық болмыс

Дефинициясы1. ұжымдық іс-әрекеттердің немесе нақты саяси немесе әлеуметтік мәселелерге назар аударған бірлестіктердің түрі. Сондай-ақ әлеуметтік өзгерістерді жоюға әсер ететін немесе кедергі болатын ұйымдастырылған ұжымдық күшті қоғамдық қозғалыс деп атайды. 2. Әзербайжан: sosial hərəkat 3. Қырғыз: коомдук кыймылы 4. Өзбек: ijtimoiy harakati 5. Түрік: sosyal hareket 6. Ағылшын: social movement 7. Испан: movimiento social 8. Неміс: soziale Bewegung 9. Француз: mouvement social 10. Заңнамадағы қолданысы:  общественное движение-қоғамдық қозғалыс 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: қоғамдық қозғалыс

Дефинициясы 1. бұл бір жағынан, адамдар, қауымдастық, институттар, екінші жағынан, олардың мақсаттарының, қызметі мен нәтижелерінің шеңберіне айналатын объективті шарттар әрекет ететін процесс. Тарихи реализм тұрғысынан алғанда, тарихи дамудың шешуші факторы субъективті фактор, яғни элита, партия, санаттардың саналы қызметі, бағдарламалары, ұйымдасуы, ерік-жігер, мүдделерді іске асырудағы күш-қуаты болып табылады. 2. Әзербайжан: icma inkişafı 3. Қырғыз: коомчулукту өнүктүрүү 4. Өзбек: jamiyatni rivojlantirish 5. Түрік: toplum gelişimi 6. Ағылшын: community development 7. Испан: desarrollo comunitario 8. Неміс: Gemeindeentwicklung 9. Француз: développement communautaire 10. Заңнамадағы қолданысы: 11.Бекітілген: 12. Ұсыныстар: қоғамдық даму

Дефинициясы1. қоғамның рухани өмірінің, адам ойында шындықтың бейнеленуінің барлық түрлерін қамтитын философиялық категория; әртүрлі әлеуметтік  қауымдастықтардың өмір сүруі процесінде пайда болатын  адамдардың  әлемге және өздеріне деген қатынастарының рухани тәсілдерінің жүйесі. Оған қоғамдық идеялар, теориялар, саяси, құқықтық,  адамгершілік ,  эстетика ,  философия  және  діни қозғалыстар ,  ғылыми білімдер , т.б. жатады. Қоғамдық сана әлеуметтік сезімдер мен көңіл-күйлерді, әдет-ғұрыптар мен мінез- құлықтарды, қалыптасқан дәстүрлерді, ұлттар мен халықтардың психикалық кейіп ерекшеліктерін де қамтиды. Қоғамдық сана қоғамдық болмыстан туып, соның бейнесі мен туындысы болып табылады. 2. Әзербайжан: ictimai şüur 3. Қырғыз: коомдук сезим 4. Өзбек: ijtimoiy tushuncha 5. Түрік: kamu bilinci 6. Ағылшын: public consciousness 7. Испан: conciencia pública 8. Неміс: öffentliches Bewusstsein 9. Француз: conscience publique 10. Заңнамадағы қолданысы: общественное сознание-қоғамдық сана 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: қоғамдық сана

Дефинициясы1. индустриялылыққа дейiнгi қоғам термині өндірістік төңкеріс орын алғанға дейін таралған нақты әлеуметтік сипаттамалар мен саяси және мәдени ұйым формаларына жатады. Оның артынан индустриалды қоғам орын алады. 2. Әзербайжан: pre-sənaye cəmiyyəti 3. Қырғыз: алдын-ала өнөр коом 4. Өзбек: pre-sanoat jamiyati 5. Түрік: endüstri öncesi toplum 6. Ағылшын: pre-industrial society 7. Испан: sociedad preindustrial 8. Неміс: vorindustrielle Gesellschaft 9. Француз: société préindustrielle 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: индустриялылыққа дейiнгi қоғам

Дефинициясы1. «дәстүрлі», «аграрлық» және т.б. аз дамыған қоғамдармен салыстырғанда қазіргі дамыған» қоғамдардың тенденциялары мен ерекшеліктерін білдіретін ұғым. 2. Әзербайжан: sənaye cəmiyyəti 3. Қырғыз: өнөр жай коом 4. Өзбек: sanoat jamiyati 5. Түрік: sanayi toplumu 6. Ағылшын: industrial society 7. Испан: sociedad industrial 8. Неміс: Industriegesellschaft 9. Француз: société industrielle 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: индустриялы қоғам

Дефинициясы1. қоғамның даму сатысы. Постиндустриалды қоғам теориясының негізін қалаған  Д.Белл ,  Д.Рисман ,  А.Тоффлер ,  З.Бжезинский ,  Дж.Гэлбрейт , т.б. Постиндустриалды қоғам термині  АҚШ-та  20 ғ-дың 50-60-жылдары ғылыми айналымға еніп, 60-жылдардың аяғында теориясы ғылыми негізделген, жаңа мазмұнға ие болды. Оның айрықша белгілері: шығармашылық, интеллектуалдық еңбектің жаппай таралуы, ғылыми білім мен ақпарат көлемінің сапалы түрде артуы, байланыс құралдарының, ғылым, білім беру, мәдениет салаларының дамуы, т.б. 70 — 80-жылдары постиндустриалды қоғам тұжырымдамасы қазіргі заманғы ақпараттық технологиялардың әлеуметке (социумға) ықпалын сипаттауға тиіс футурологиялық және социологиялық теория ретінде дамыды. Америкалық социолог Д.Белл постиндустриалды қоғамды анықтайтын келесі факторларды атап көрсетті: 1) өндірістегі өзгерістің негізіне айналатын теориялық білімнің орталықтандырылуы; 2) экономиялық, инженерлік, әлеуметтік мәселелерді шешу үшін жаңа интеллектуалдық технологияның пайда болуы; 3) білім, ақпарат таратушы әлеуметтік топтың қалыптасуы; 4) билік қатынастарының өзгеруі: индустриалдыққа дейінгі қоғамда — аристократия , индустриалдық қоғамда —  демократия , постиндустриалды қоғамда —  меритократия . Постиндустриалды қоғам қала тұрғындары 70 — 85%-ға жеткенде басталады. Онда аграрлық және индустриалдық тіршілік екінші кезекке өтеді. 2. Әзербайжан: postindustrial cəmiyyət 3. Қырғыз: пост-индустриалдык коом 4. Өзбек: post-sanoat jamiyati 5. Түрік: sanayi sonrası toplum 6. Ағылшын: postindustrial society 7. Испан: sociedad postindustrial 8. Неміс: postindustrielle Gesellschaft 9. Француз: société postindustrielle 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: постиндустриялық қоғам

Дефинициясы1.1) зерттеу пәні тұтас қоғам және оның әртүрлі өлшемдері, сфералары, құбылыстары,процестері, деңгейлері, кезеңдері, формалары, түрлері және т.с.с.  болатын адам танымының негізгі үш (табиғаттану және техниканы білумен қатар) «бағанының» («ствол») бірі; 2) барлық - ғылыми да, сол сияқты ғылымнан тыс - білімдердің жиынтығы. 2. Әзербайжан: sosial elm 3. Қырғыз: коомдук илимдер 4. Өзбек: ijtimoiy fanlar 5. Түрік: sosyal bilimler 6. Ағылшын: social science 7. Испан: ciencias sociales 8. Неміс: Sozialwissenschaft 9. Француз: sciences sociales 10. Заңнамадағы қолданысы: Обществоведение –Қоғамтану 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: коғамтану

Дефинициясы1. 1) рулық-туыстық байланыстар негізінде пайда болған әлеуметтік ұйымдастық. Қауым ортақ  мүдделер , ортақ  құқықтар  мен міндеттерді біріктірген әрі бірыңғай заңдарға бағынатын адамдардан құралады. Рулық,  отбасылық , көршілік болып жіктеледі. 2) Белгілі бір қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатымен орындалатын іс-әрекеттер негізінде пайда болатын адамдардың күнделікті өмірінің әлеуметтік ұйымдастырылу түрі. 2. Әзербайжан: icma 3. Қырғыз: коомчулук 4. Өзбек: jamoa 5. Түрік: toplum 6. Ағылшын: community 7. Испан: comunidad 8. Неміс: Gemeinschaft 9. Француз: communauté 10. Заңнамадағы қолданысы: Община- қоғам 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: қауым

Дефинициясы1. бұл арнайы (жеңілдігі бар) құқықтық режімі бар экономикалық кеңістік. ХЭС тұрғысынан алғанда, интеграциялық  процестерге байланысты сол «интеграцияішілік» режім мен ПНБ арақатынасының мәселесі туындайды. 2. Әзербайжан: inteqrasiya birliyi 3. Қырғыз: жуурулушуу бирикмеси 4. Өзбек: integratsiya uyushmasi 5. Түрік: bütünleşme derneği 6. Ағылшын: integration association 7. Испан: asociación de integración 8. Неміс: Integrationsvereinigung 9. Француз: association d'intégration 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: интеграциялық бірлестік

Дефинициясы1. обьективті идеализм өкілдерінің тұжырымдауы бойынша тек қана реалды идея бар, идея - алғашқы, барлық қоршаған орта, шындық - «идеялар әлемі» және «заттар әлемі» болып бөлінеді. «Идеялар әлемі» (эйдос) әлемдік зердеде өмір сүреді, заттар әлемі - өзіндік тіршілігі жоқ, жекелеген заттар Жаратушыға ғана тән құбылыс, «идеялар әлемі» санадан тәуелсіз өмір сүреді, себебі, адамның ойы, идея тіпті табиғаттың өзі абсолюттік идеяның, дүниежүзілік, әлемдік рухтың бір бөлшегі ғана, яғни дүниенің негізі - о дүниелік сана, «абсолютті рух». Обьективті идеализм әдетте теологиямен бірігіп кетеді де, діннің өзіндік бағыт алған философиялық негізі болып табылады. 2. Әзербайжан: obyektiv idealizm 3. Қырғыз: объективдүү идеализм 4. Өзбек: ob'ektiv idealizm 5. Түрік: nesnel idealizm 6. Ағылшын: objective idealism 7. Испан: idealismo objetivo 8. Неміс: objektiver Idealismus 9. Француз: idéalisme objectif 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: объективтік идеализм

Дефинициясы1. ғылыми зерттеуге келмейтін ғажайыптар мен  тылсым  күштердің бар екенін мойындайтын және олармен өзара іс-қимылдың ерекше әдістерін жасайтын  ілім . 19-ғасырда мистикалық ағым ретінде пайда болған оккультизм барлық заттар тұтастықты, жиынтықты құрайды, олардың арасында мақсатты қатынастар болады деген теорияға негізделеді. Оған ‘’ магия ,  теософия ,  спиритизм ’’ секілді әртүрлі ілімдердің мистикалық бағыттары жатады. Оккультизм тәжірибелік мақсаттар үшін пайдалану мүмкін деп есептейтін жасырын табиғи күштерді зерттеумен шұғылданады. 2. Әзербайжан: okültizm 3. Қырғыз: Occultism 4. Өзбек: okültizm 5. Түрік: gizli güçlere inanç 6. Ағылшын: occultism 7. Испан: ocultismo 8. Неміс: Okkultismus 9. Француз: occultisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: оккультизм

Дефинициясы1.  сайлау  өткізу үшін заң негізінде құрылған аумақ. Сайланушылардың санына қарай бір мандатты және көп мандатты сайлау округы болады.  Мемлекет  басшысын және партиялық тізім бойынша  Мәжіліс   депутаттарын  сайлау кезінде бүкіл  мемлекет  аумағы тұтас жалпы ұлттық округ болып белгіленеді.  Мәжіліс  және  мәслихат  депутаттарын сайлағанда бір мандатты аумақтық округтер құрылады. Сайлау комиссиялары аумақ шекарасы мен сайлау комиссиясының мекенжайы көрсетілген сайлау округының тізімін сайлау тағайындалған күннен бастап 10 күн ішінде  БАҚ  арқылы жариялайды.2. Әзербайжан: seçki dairəsi 3. Қырғыз: райондук шайлоо 4. Өзбек: saylov okrugi 5. Түрік: bölge seçim 6. Ағылшын: constituency 7. Испан: distrito electoral 8. Неміс: Wahlkreis 9. Француз: circonscription10. Заңнамадағы қолданысы: избирательный округ-сайлау округы 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сайлау округі

Дефинициясы1. немесе  альдерман Ұлыбританиядағы, атап айтқанда Англия мен ағылшын тілінде сөйлейтін басқа да елдердегі муниципалдық кеңес немесе муниципалдық жиын мүшесі; кейде — шағын азаматтық істер бойынша жергілікті муниципалдық судья (мысалы, Пенсильванияда ). Тарихи тұрғыдан алғанда, бұл титул аристократтардың ел ағасы немесе данасы жетекшілік еткен ағылшын-саксон қауымындағы жергілікті жиналыс немесе басқару органы басшысының позициясынан шыққан. 2. Әзербайжан: alderman 3. Қырғыз: olderman 4. Өзбек: alderman 5. Түрік: olderman 6. Ағылшын: alderman 7. Испан: regidor 8. Неміс: Alderman 9. Француз: échevin 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ольдерман

Дефинициясы1.  болмыс туралы ілім; болмыстың іргелі қағидаттарын, оның анағұрлым ортақ болмысы мен категорияларын, құрылымы мен заңдылықтарын зерттейтін философияның бір бөлімі. Таным теориясымен және логикамен бірге тіршілік ететін болмыстың жалпы категориялары мен заңдылықтары туралы философиялық ілім. 2. Әзербайжан: ontologiya 3. Қырғыз: онтологияга 4. Өзбек: ontologiya 5. Түрік: ontoloji 6. Ағылшын: ontology 7. Испан: ontología 8. Неміс: Ontologie 9. Француз: ontologie 10. Заңнамадағы қолданысы: Онтология- Онтология 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: онтология

Дефинициясы1. операционализмді теориялық және эмпирикалық пайымдаманың ғылымилық критерийімен болжайтын, ХХ ғасырдағы философия мен ғылым әдіснамасындағы ағым. 2. Әзербайжан: operativlik 3. Қырғыз: operationalism 4. Өзбек: operativlik 5. Түрік: işlemsellik 6. Ағылшын: operationalism 7. Испан: operacionalismo 8. Неміс: Operationalismus 9. Француз: opérationnalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: операционализм

Дефинициясы1. саясатта  — партияның немесе топтың көпшілігі қолдайтын, үстем партияға немесе пікірге қарсы шығатын қозғалыс, партия , топ немесе адам. 2. Әзербайжан: müxalifət 3. Қырғыз: каршы 4. Өзбек: muxolifat 5. Түрік: muhalefet 6. Ағылшын: opposition 7. Испан: la oposicion 8. Неміс: die Opposition 9. Француз: l'opposition 10. Заңнамадағы қолданысы: оппозиция- оппозиция 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: оппозиция

Дефинициясы1.  біреуі қандай да бір сапаны растайтын, ал екіншісі оны жоққа шығаратын екі қарама-қарсы ұғымды бірмезгілде қарастыратын әлемді ұтымды сипаттайтын әмбебап құрал. Интуицияның әртүрлі формасына қарсы қойылатын дискурсивті ойлаудың  ажырамас сапасы болып саналады. Бинарлық оппозициялар туралы түсініктің түп-тамыры  Платонның   диалектикасы мен Аристотельдің формалды логикасынан бастау алады. Терминді лингвист  Н. С. Трубецкий енгізген.  Структурализмде белсенді түрде қолданылады. 2. Әзербайжан: ikili müxalifət 3. Қырғыз: бинардык каршылык 4. Өзбек: ikki tomonlama muxolifat5. Түрік: ikili muhalefet 6. Ағылшын: binary opposition 7. Испан: oposición binaria 8. Неміс: binärer Gegensatz 9. Француз: opposition binaire 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: бинарлық оппозиция

Дефинициясы1. аз күш қолданып өзінің қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін мүмкін болатын кез келген жағдайға икемделуге дайын болу; бейімделушілік , келісімге келу; жұмысшы қозғалысында - пролетариаттың  буржуазиямен  таптық келісімге, ынтымақтастыққа келуіне бағытталған  саясат . 2. Әзербайжан: opportunizm 3. Қырғыз: оппортунизм 4. Өзбек: opportunizm 5. Түрік: oportünizm 6. Ағылшын: opportunism 7. Испан: oportunismo 8. Неміс: Opportunismus 9. Француз: opportunisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: оппортунизм

Дефинициясы1. дүниеге үміт көзімен, сеніммен караушылық, үмітсіздіктен аулақ болушылык. Дүниеде ізгілік үстем болады, әділет салтанат құрады және барша жұрт бақытқа кенеледі деген сенімге негізделген дүниетану түсінігі пессимизмге карама-қайшы. "Оптимизм"  термині  алғаш рет біздің әлем "ықтимал әлемдердің ең жақсысы" деп пайымдаған философиялық (Г.В.  Лейбництің ) ілімді сипаттау үшін қолданылды. 2. Әзербайжан: iyimserlik 3. Қырғыз: оптимизм 4. Өзбек: optimizm 5. Түрік: iyimserlik 6. Ағылшын: optimism 7. Испан: optimismo 8. Неміс: Optimismus 9. Француз: optimisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: оптимизм

Дефинициясы1.  Құдай-ананың жоғары көтерілген, екі жаққа сермеген қолы бар, алақанын сыртқа қарай ашып тұрған қалпындағы бейнесінің негізгі түрлерінің бірі, яғни қолдайтын дұға етудің дәстүрлі ым-ишарасы. 2. Әзербайжан: oranta 3. Қырғыз: Oranta 4. Өзбек: oranta 5. Түрік: Oranta 6. Ағылшын: oranta 7. Испан: oranta 8. Неміс: Oranta 9. Француз: oranta 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: шоқыну

Дефинициясы1. қоғам  мен мемлекеттің әкімшілік-саяси, әлеуметтік-мәдени, шаруашылық және қызметтің салааралық аяларындағы міндеттерді шешу мақсатында атқарушы және  әкімдік қызметті  жүзеге асыратын біртұтас құрылымдық жағынан қалыптасқан  дербес  әлеуметтік құрылым. 2. Әзербайжан: icra orqanı 3. Қырғыз: аткаруу органы 4. Өзбек: ijro etuvchi organ 5. Түрік: yürütme organı 6. Ағылшын: executive body 7. Испан: cuerpo ejecutivo 8. Неміс: Exekutivorgan 9. Француз: organe exécutif 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: атқарушы орган

Дефинициясы1. көшбасшысы Ален Бадью болып табылатын маоисттік мәннің француздық теріс радикалды партиялық емес саяси ұйымы. 2. Әзербайжан: siyasi təşkilat 3. Қырғыз: саясий уюм 4. Өзбек: siyosiy tashkilot 5. Түрік: siyasi organizasyon 6. Ағылшын: political organization 7. Испан: organización política 8. Неміс: politische Organisation 9. Француз: organisation politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси ұйым

Дефинициясы 1. Жаңа заманның еуропалық мәдениетінде әртүрлі Шығыс елдерінің сюжеттері мен мотивтерін, сондай-ақ әдебиет, сәулет, бейнелеу өнері, музыкадағы кейбір стилистикалық әдіс-тәсілдері мен мәнерлеу құралдарын қолдану. Тар мағынада алатын болсақ, Батыс мәдениетіне қарама-қарсы және сонымен бірге оны толықтырып тұратын ерекше әлем ретінде Шығыстың шартты бейнесін жасауға арналған, әдебиет пен өнердегі романтизм дәуірінде орын алған сти­ли­стикалық үдеріс. 2. Әзербайжан: şərqşünaslıq 3. Қырғыз: Orientalism 4. Өзбек: sharqshunoslik 5. Түрік: doğubilimi 6. Ағылшын: Orientalism 7. Испан: orientalismo 8. Неміс: Orientalismus 9. Француз: orientalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ориентализм

Дефинициясы1. адамдардың немесе жеке адамның қызметіндегі рухани детерминант, сондай-ақ жағымды жағынан түсіндірілетін, оларға сәйкес келетін әлеуметтік-психологиялық ұйымдар кешені. Мұндай детерминанттің рөлін түсінік, білім, мүдде, мотив, қажеттіліктер, мұраттар, сондай-ақ нұсқаулар, стереотиптер, адамдардың уайымдары атқара алады. 2. Әзербайжан: dəyər istiqamətləri 3. Қырғыз: багыт баалуулуктар 4. Өзбек: qiymat yo'nalishlari 5. Түрік: değer oryantasyonları 6. Ағылшын: value orientations 7. Испан: orientaciones de valor 8. Неміс: Wertorientierungen 9. Француз: orientations de valeur 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: құндылықтық бағдарлар

Дефинициясы1. Ортодоксалды пікірдегі адам. 2. Әзербайжан: pravoslav 3. Қырғыз: ортодоксалдык 4. Өзбек: pravoslav 5. Түрік: Ortodoks 6. Ағылшын: orthodox 7. Испан: ortodoxo 8. Неміс: orthodox 9. Француз: orthodoxe 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ортодокс

Дефинициясы1. бастапқыда мадақтауды білдіретін салтанатты дұғалы лепті үн (қысқа дұға). 2. Әзербайжан: hosanna 3. Қырғыз: осанна 4. Өзбек: hosanna 5. Түрік: şükretme 6. Ағылшын: Hosanna 7. Испан: hosanna 8. Неміс: Hosanna 9. Француз: Hosanna 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: осанна

Дефинициясы1. мемлекеттің формасы экономикалық базиспен барынша анықталмайтын концепция. 2. Әзербайжан: nisbi muxtariyyət 3. Қырғыз: салыштырмалуу автономия 4. Өзбек: nisbatan muxtoriyat 5. Түрік: göreceli özerklik 6. Ағылшын: relative autonomy 7. Испан: autonomía relativa 8. Неміс: relative Autonomie 9. Француз: autonomie relative 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: салыстырмалы автономия

Дефинициясы1.   грек  ойшылдарының еңбектерінде кездесетін басқару нысаны; билік жауапсыз популистердің, демагогтардың қолында шоғырланатын, саяси экстремизм түрінде, халық топтарының, тобырдың деструктивті әрекеттерінде, үкіметке, парламентке ультиматум қоюдан, мемлекеттік мекемелерді басып алу, өрт қою, диверсиямен байланысты санасыз акцияларынан көрінетін демократияның шектен тыс тұрпайы түрі. 2. Әзербайжан: açlokrasi 3. Қырғыз: төгүнгө чыгарган 4. Өзбек: ochlocracy 5. Түрік: halk yönetimi 6. Ағылшын: ochlocracy 7. Испан: Oclocracia 8. Неміс: Ochlokratie 9. Француз: ochlocratie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: охлократия

Дефинициясы1. - мемлекеттік билік органдарына және жергілікті өзін-өзі басқару органдарына кезекті мерзімге сайлану. Олардың өкілдіктері белгіленген мерзім аяқталғаннан кейін тағайындалады. 2. Әзербайжан: müntəzəm seçkilər 3. Қырғыз: кезектеги шайлоо 4. Өзбек: muntazam saylovlar 5. Түрік: düzenli seçimler 6. Ағылшын: regular elections 7. Испан: elecciones regulares 8. Неміс: regelmäßige Wahlen 9. Француз: élections régulières 10. Заңнамадағы қолданысы: очередные выборы- кезекті сайлауы 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: кезекті сайлау

Дефинициясы1. Әсіресе, гректерде, римдіктерде және мысырлықтарда пұтқа табынушылықты білдіреді. 2. Әзербайжан: paganizm 3. Қырғыз: бутпарастык 4. Өзбек: butparastlik 5. Түрік: putperestlik 6. Ағылшын: paganism 7. Испан: paganismo 8. Неміс: Heidentum 9. Француз: paganisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: паганизм

Дефинициясы1. белгілі бір пактіні қағида бойынша, ауызекі сөйлесу формасында жасайтын тараптардың келісімі бойынша уақыт жағынан шектеулі, саяси маңызы орасан зор халықаралық шарттың әртүрлі атауларының бірі. 2. Әзербайжан: pakt 3. Қырғыз: келишим 4. Өзбек: bitim 5. Түрік: pakt 6. Ағылшын: pact 7. Испан: pacto 8. Неміс: Pakt 9. Француз: pacte 10. Заңнамадағы қолданысы: пакт-келісім 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: келісім

Дефинициясы1. американдық контингенттің елдері мен халықтарының тарихи-экономикалық және «мәдени» қауымын насихаттайтын,  АҚШ  империалистерінің саяси доктринасы . 2. Әзербайжан: Pan Americanism 3. Қырғыз: Pan-америкалык 4. Өзбек: Pan amerikalik 5. Түрік: Pan Amerikancılığı 6. Ағылшын: Pan Americanism 7. Испан: Panamericanismo 8. Неміс: Panamerikanismus 9. Француз: Panaméricanisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: панамерикалық

Дефинициясы1. бұл мифологиялық, әмбебап,барлық ауруды емдеуші болып табылады. Панацеяларды іздеумен алхимиктер айналысады. Атауы көне грек әйел Құдайының аты Панакеямен (бәрін емдеуші) байланысты. Ол көне грек емшісі және медицина Құдайы саналатын Асклепияның қызы болған. Бүгінгі күнде "панацея" термині тек медицина жағынан емес, барлық мәселелерді шешетін құрал ретінде қолданылады. Әдетте "емес" шылауымен бірге қолданылады. Мысалыға. "Фитотерапия көптеген ауруларды емдеуде өте тиімді, бірақ қанша дегенмен де, ол панацея емес. 2. Әзербайжан: panacea 3. Қырғыз: дарысын алдын-ала табуу 4. Өзбек: panacea 5. Түрік: her derde deva ilaç 6. Ағылшын: panacea 7. Испан: panacea 8. Неміс: Allheilmittel 9. Француз: panacée 10. Заңнамадағы қолданысы: Панацея- Панацея 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: панацея

Дефинициясы1. тұқым қуу және даму жайындағы ойша қорытынды жорамал.  Гиппократ  (б.з.б.5 - 4ғ) баланың ата-анасына өте ұқсас болуын жануарлар мен адамда "ұрық денеден бөлінеді" деп түсіндірген. Итальян натуралисі Дж.Борелли (17 ғасыр) мен Ж.Бюффон да (18 ғасыр) осы көзқарасқа жақын ұғымды дамытқан. Пангенезис идеясын  19 ғасырда   Ч.Дарвин  ұсынып, "Пангенезистің уақытша жорамалын" құрған.  Дарвин  организмнің жеке дамуын, өзгергіштігін, тұқым қуу және филогенездік дамуын бір теориямен түсіндіру үшін организмнің барлық бөлігінен субмикроскоптық ұрықтар - геммулалар бөлінеді де, олар жыныс клеткаларына жетіп ұрпақта ата - анасына ұқсас белгілердің дамуын қамтамасыз етеді деп ойлаған. Дарвиннің бұл жорамалы эксперимент жүзінде дәлелденбеді. 2. Әзербайжан: pankenez 3. Қырғыз: pangenesis 4. Өзбек: Pangenez 5. Түрік: pangenezis 6. Ағылшын: pangenesis 7. Испан: pangénesis 8. Неміс: Pangenese 9. Француз: pangenesis 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пангенезис

Дефинициясы1. қуатты  Германия  мемлекетін құру және дүниежүзіне үстемдік орнату үшін немістер мекендеген жерлерді және аймақтарды "тарихи отанына" қосу жолымен барлық  немістерді  біріктіру идеясына негіздеген Германиядағы (XIX ғасырдың аяғындағы) саяси  доктрина 2. Әзербайжан: Pan-Almanizm 3. Қырғыз: Pan-Germanism 4. Өзбек: Pan-germanizm 5. Түрік: Pan-cermenizm 6. Ағылшын: Pan-Germanism 7. Испан: Pan-germanismo 8. Неміс: Pan-Germanismus 9. Француз: Pangermanisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пангерманшылдық

Дефинициясы1. Үндістанда ғалым брахманның құрметті атауы, сондай-ақ санскриттегі классикалық үнді әдебиеті саласында жоғары білімі бар адам. Пандит деген атауы бар брахман күнделікті діни тәжірибемен шұғылданады, әртүрлі кастадағы адамдарға индуизмнің діни негіздерін оқуға, салт-жоралық іс-шараларды өткізуге, үнді астрологиясы негізінде той күнін, бала бітіру күнін белгілеуге көмектеседі. 2. Әзербайжан: pandit 3. Қырғыз: Пандит 4. Өзбек: pandit 5. Түрік: Hindu dini alimi 6. Ағылшын: pandit 7. Испан: pandit 8. Неміс: Pandit 9. Француз: pandit 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пандит

Дефинициясы 1. "бәрінің сыйы", "бәрі берген", "Құдайлар сыйы" мағынасында айтылған) — грек мифологиясында от құдайы Гефест пен Афина Құдайларының құдайы Зевстің бұйрығы бойынша су мен топырақтан жаратқан жер бетіндегі тұңғыш әйел заты. Әйгілі Пандора қалбырын ашқан. 2. Әзербайжан: pandora 3. Қырғыз: Pandora 4. Өзбек: pandora 5. Түрік: Pandora 6. Ағылшын: Pandora 7. Испан: pandora 8. Неміс: Pandora 9. Француз: pandora 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пандора

Дефинициясы1. әдеби туындыдағы (мысалы, одадағы) немесе сөз сөйлеген кездегі кез келген мадақтама.  XIX ғасырдан бастап — қисынсыз мадақтау. 2. Әзербайжан: panegerik 3. Қырғыз: panegerik 4. Өзбек: panegerik 5. Түрік: panegerik 6. Ағылшын: panegerik 7. Испан: panegerik 8. Неміс: Panegerik 9. Француз: panegerik 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мадақнама

Дефинициясы1. XIX ғасырдың соңында пайда болған, мұсылман  реформаторы  Джемал ад-Дина ал-Афгани ( 1839 -  1897 ) есімімен байланысты идеология  және қозғалыс; жер бетіндегі барлық мұсылман қауымының бірлігі концепциясы мен олардың біртұтас ислам мемлекетіне бірігу қажеттілігіне негізделген діни-саяси  идеология  және тәжірибе. 2. Әзербайжан: pan-islamçılıq 3. Қырғыз: Pan-исламизм 4. Өзбек: pan-islomiylik 5. Түрік: Panislamizm 6. Ағылшын: pan-Islamism 7. Испан: pan-islamismo 8. Неміс: Pan-Islamismus 9. Француз: panislamisme 10. Заңнамадағы қолданысы: панисламизм- панисламизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: панисламизм

Дефинициясы 1. жуылып тазаланған  мәйіт  үшін мұсылмандардың дәрет алып, құбыла жаққа қарап, аяқта тұрып оқыған намазы мен  мәйіт  үшін жасайтын дұғасы . 2. Әзербайжан: dirge 3. Қырғыз: өтүүдө 4. Өзбек: xirgoyi 5. Түрік: ölülerin ruhu için dua 6. Ағылшын: dirge 7. Испан: dirge 8. Неміс: schlimm 9. Француз: émousser 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: жаназа

Дефинициясы1.   болмыс  пен  ойлаудың  барабарлығы туралы объективтік-идеалистік  доктрина . Бұл доктрина бойынша  табиғат пен  қоғам  дамуы дүниежүзілік зерденің,  абсолюттік идеяның  логикалық қызметінің жүзеге асуы болып табылады. 2. Әзербайжан: panoqizm 3. Қырғыз: panlogism 4. Өзбек: panlogizm 5. Түрік: panlogism 6. Ағылшын: panlogism 7. Испан: panlogismo 8. Неміс: Panlogismus 9. Француз: panlogisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: панлогизм

Дефинициясы1. 1) мүсіндік бейнелер немесе түрлі суреттермен әшекейленген қабырғаның бір бөлігі; 2) қабырғаның бір бөлігін немесе үйдің ішкі төбесін әсемдеу мақсатымен салынған кескіндемелік туынды. Ол пайдаланған материалына ( ағаш, металл, қыш, тас, әйнек, мата , т.б.) қарай әшекейленеді. Қазақ жерінде күмбезді құрылыстардың қабырғасын өрнекті кірпішпен өріп тұрғызу 11 ғасырдан белгілі. Мысалы,  Бабажы қатын  (11 ғ.),  Қарахан  (11 ғ.) және  Айша Бибі  (11 ғ.) мазарларындағы әшекей-өрнектер. Соңғы жылдары  Панно  жанрлық жағынан ерекше дамыды. Сәулетті қоғамдық ғимараттар мен үйлердің интерьерлері, экстерьерлері безендірілді. 2. Әзербайжан: duvar 3. Қырғыз: панели 4. Өзбек: mural 5. Түрік: panel 6. Ағылшын: mural 7. Испан: mural 8. Неміс: Wandbild 9. Француз: murale 10. Заңнамадағы қолданысы: панно- панно 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: панно

Дефинициясы1. бірқатар саяси және әлеуметтік-экономикалық мәселелер кешенін шешу үшін славян халықтарының бірігуі қажеттілігін алға қоятын бірқатар шығыс-еуропалық елдердегі қоғамдық-саяси ой бағыты; мәдени және саяси ағым, этникалық негiзiнде, мәдени және тiл ортақтығының негiзiнде олардың саяси бiрiктiру қажеттiлiгі туралы  идеялар  айтылған славян халықтарында таралған  идеология . 2. Әзербайжан: Pan-Slavizm 3. Қырғыз: panslavyanizm 4. Өзбек: PAN-Slavizm 5. Түрік: panslavyanizm 6. Ағылшын: Pan-Slavism 7. Испан: Paneslavismo 8. Неміс: Panslawismus 9. Француз: Pan-slavisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: панславянизм

Дефинициясы1. Құдай мен әлем біртұтас деп танитын, құдіретті табиғатпен бірлікте қарастыратын философиялық  ілім ; Құдай барлығы деген ілім; бар ғаламды, табиғатты дәріптеу ілімі. 2. Әзербайжан: panteizm 3. Қырғыз: монизм 4. Өзбек: panteizm 5. Түрік: panteizm 6. Ағылшын: pantheism 7. Испан: panteísmo 8. Неміс: Pantheismus 9. Француз: panthéisme 10. Заңнамадағы қолданысы: пантеизм- пантеизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пантеизм

Дефинициясы1. 1) елдін аса көрнекті адамдарының қабірі,  мазары  ( Римде ,  Парижде  және басқа елдерде); 2 барлық құдайлардың ежелгі грек және ежелгі рим сарайы. 2. Әзербайжан: pantheon 3. Қырғыз: Pantheon 4. Өзбек: panteon 5. Түрік: panteon 6. Ағылшын: pantheon 7. Испан: panteon 8. Неміс: Pantheon 9. Француз: panthéon 10. Заңнамадағы қолданысы: пантеон- пантеон 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пантеон

Дефинициясы1.   түркі халықтарын  бірлікке, өзара байланыстарын нығайтуға үндейтін қоғамдық-саяси ағым; XX ғ. басында саяси доктриналардың  және саяси  көзқарастардың  жүйесінде пайда болған діни-саяси идеология. Түркі тілді халықтардың бір мемлекетке Түркияның камкорлығымен «ұлы  Тұран»  мемлекеті болып бірігуін мақсат ететін көзқарастар мен  саяси доктриналар  жүйесі. 2. Әзербайжан: Pan-türkizm 3. Қырғыз: Pan-Turkism 4. Өзбек: PAN-Turkizm 5. Түрік: Pan-Türkizm 6. Ағылшын: Pan-Turkism 7. Испан: Pan-Turkismo 8. Неміс: Pan-Turkismus 9. Француз: Pankurkisme 10. Заңнамадағы қолданысы: пантюркизм- пантүркішілдік 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пантүркішілдік

Дефинициясы1. Оқиға ақиқатында орын алғанмен салыстырғанда, кейінгі кезеңге жатады деп ұйғаратын хронологиялық қате. 2. Әзербайжан: parakronizm 3. Қырғыз: parachronism 4. Өзбек: paraxronizm 5. Түрік: kronolojik hata 6. Ағылшын: parachronism 7. Испан: paracronismo 8. Неміс: Parachronismus 9. Француз: parachronisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: парахронизм

Дефинициясы1. Зороастра ілімі және қазіргі парсылардың соған негізделген дуалистік діні, олар бір жағынан, жарық пен жақсылықтың (ормузд) және екінші жағынан, зұлымдық пен зұлматтың (ариман) күресін білдіреді. 2. Әзербайжан: parsizm 3. Қырғыз: Parseeism 4. Өзбек: parsizm 5. Түрік: Parseeism 6. Ағылшын: parsism 7. Испан: parsismo 8. Неміс: Parsismus 9. Француз: parsisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: парсизм

Дефинициясы 1. Орыс патшалығындағы портреттің бұрынғы «қарапайым» жанры, оның кескіндеме құралдары икон жазуына тәуелді болатын. 2. Әзербайжан: Parsuna 3. Қырғыз: parsuna 4. Өзбек: Parsuna 5. Түрік: parsuna 6. Ағылшын: Parsuna 7. Испан: Parsuna 8. Неміс: Parsuna 9. Француз: Parsuna 10. Заңнамадағы қолданысы: Парсуна- Парсуна 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: парсуна

Дефинициясы1. әлемнің бірқатар елдерінде құрылған марксшіл саяси ұйымдардың ортақ атауы. Коммунистiк партиялар жалдамалы жұмысшылардың негізгі тапқа айнала бастауына және коммунистік дүниетанымның идеологиялық тұрғыдан негізделуіне байланысты 19 ғасырдың ортасында пайда болды. 2. Әзербайжан: Kommunist partiyalar 3. Қырғыз: коммунисттик партиясы 4. Өзбек: Kommunistik partiyalar 5. Түрік: Komünist partiler 6. Ағылшын: Communist parties 7. Испан: Partidos comunistas 8. Неміс: Kommunistische Parteien 9. Француз: Partis communistes 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: коммунистiк партиялар

Дефинициясы 1. партикуляризмге ұмтылыс жасау. 2. Әзербайжан: özəlləşdirmə 3. Қырғыз: particularization 4. Өзбек: xususiylashtirish 5. Түрік: parçacıklaşması 6. Ағылшын: particularization 7. Испан: particularización 8. Неміс: Besonderheit 9. Француз: particularisation 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси бейтараптану

Дефинициясы1. жеке сәттерге, жекелікке ұмтылу, Партикуляризм әртүрлі салада кездеседі. 2. Әзербайжан: özəllik 3. Қырғыз: particularism 4. Өзбек: aniqlik 5. Түрік: particularism 6. Ағылшын: particularism 7. Испан: particularismo 8. Неміс: Partikularismus 9. Француз: particularisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси бейтараптық

Дефинициясы1. қоғамдық-саяси ұйым. Құрылтай съезі  1999  жылы 6 қаңтарда  Астана  қаласында өтті. Съезде  партия  жарғысы мен бағдарламасы қабылданды, төрағасы болып Р.Мадинов сайланды. 1999 жылғы 16 наурызда  Қазақстан Республикасы   Әділет министрлігінде  тіркелген.  Партия  ауыл тұрғындары мен аграрлық сала жұмысшыларының әлеуметтік, мәдени, азаматтық, саяси, экономикалық құқықтары мен мүдделерін қорғау,  Қазақстан  мемлекеттігін нығайтуға ықпал жасауды мақсат етеді. Қазақстан аграрлық партиясын негізінен  ауылшаруашылығы  еңбекшілері,  фермерлер , жеке қожалықтар, ауылдық кооперативтер мен бірлестіктер құрайды. 2. Әзербайжан: aqrar tərəf 3. Қырғыз: агрардык партия 4. Өзбек: agrar partiya 5. Түрік: tarım partisi 6. Ағылшын: agrarian party 7. Испан: partido agrario 8. Неміс: agrarische Partei 9. Француз: fête agraire 10. Заңнамадағы қолданысы: Аграрная партия-Аграрлық партия 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: аграрлық партия

Дефинициясы1. мемлекеттік билікті қолға алуға немесе билік жүргізуге қатынасуға бағытталған, ортақ мүдде, бір  идеология  негізінде құрылған адамдардың ерікті одағы; қандай да бір таптың немесе оның қабатының мүдделерін көрсететін, белсенді және ұйымдастырылған бөлігі. 2. Әзербайжан: siyasi partiya 3. Қырғыз: тараптар саясий 4. Өзбек: siyosiy partiya 5. Түрік: siyasi parti 6. Ағылшын: political party 7. Испан: partido politico 8. Неміс: politische Partei 9. Француз: parti politique 10. Заңнамадағы қолданысы: Политическая партия-Саяси партия 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси партия

Дефинициясы1. XX ғасырдың басында өнердегі бағыттың шартты белгісі. Пассеизм өткен, болып кеткен дүниеге әуестікті, қазіргі және болашақтағы дүниеге немқұрайлықты (өшпенділікті немесе сенімсіздікті) білдіреді. 2. Әзербайжан: 3. Қырғыз: 4. Өзбек: 5. Түрік: 6. Ағылшын: 7. Испан: 8. Неміс: 9. Француз: 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пассеизм

Дефинициясы1. 1) шіркеу қызметкерінің салты, ол Құдайдың әуестіктері туралы евангелиені оқудан тұрады және оңтүстік-батыс өңірінің шіркеулерінде іске асырылады. 2) қайғыру, сезімталдық, әуестік, күшті сезім, сондай-ақ құмарлықтың мәні. 2. Әзербайжан: passeizm 3. Қырғыз: passeism 4. Өзбек: patsizm 5. Түрік: passeism 6. Ағылшын: passeism 7. Испан: passeismo 8. Неміс: Passeismus 9. Француз: passeisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пассия

Дефинициясы1.   христиандық  бойынша Христостың қайта тірілуінің нұрлы мейрамы ( орыс.   Светлое Христово Воскресение ) — христиан дінінің ежелгі әрі ең маңызды мейрамы, Христостың өліп, қайта тірілуінің құрметіне тойланады. Христиан діні бойынша,  Иса Мәсіх  пайғамбардың «Христос» деген лауазымы бар, ол Құтқарушы және Құдайдың Ұлы. 2. Әзербайжан: Pasxa 3. Қырғыз: пасха 4. Өзбек: Fisih 5. Түрік: Paskalya 6. Ағылшын: Easter 7. Испан: Pascua 8. Неміс: Ostern 9. Француз: Pâques 10. Заңнамадағы қолданысы: Пасха- Пасха 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пасха

Дефинициясы1. консулдың тағайындалуын және уәкілеттілігін куәландыратын құжат. Танысатын мемлекетке беріледі және дипломатиялық арналар бойынша өзі келген елдің сыртқы істер министрлігіне жол тартады, ол консулға консулдық экзекватура беріледі. Консулдық патентте консулдың есімі, оның дәрежесі, қызметі, консулдық округі және консулдықтың орналдасқан жері жазылады. 2. Әзербайжан: konsulluq patent 3. Қырғыз: патент консулдук 4. Өзбек: konsullik patenti 5. Түрік: konsoloslu patent 6. Ағылшын: consular patent 7. Испан: patente consular 8. Неміс: konsularisches Patent 9. Француз: brevet consulaire 10. Заңнамадағы қолданысы: консульский патент-консулдық патент 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: консулдық патент

Дефинициясы1. фирма деңгейіндегі әлеуметтік-еңбек қатынастарын реттеу нысаны; кәсіпкерлердің өз жұмыскерлеріне көрсететін қамқорлығы мен қайырымдылығында байқалатын еңбек қатынасы аумағындағы идеология және әлеуметтік тәжірибе. Ол жұмыс берушілердің білікті  кадрларды  тарту және орнықтыру, өнімділікті арттыру, моральдық-психологиялық ахуалды жақсарту мақсатымен қызметкерлерге еңбек заңнамасында және ұжымдық шартта көзделген игіліктерден тыс қосымша игіліктер (жеңілдіктер,  төлемақылар ,  еңбек , демалыс жағдайын жақсарту, т.с.с.) берудегі бастамасын көрсетеді. Бұл қызметкерлер тарапынан  фирмаға  деген адалдықты, ортақ  мүдделер  үшін ынтымақтаса білуді және тілектестікті дамытады. 2. Әзербайжан: paternalizm 3. Қырғыз: камкордук 4. Өзбек: paternalizm 5. Түрік: baba gibi davranış 6. Ағылшын: paternalism 7. Испан: paternalismo 8. Неміс: Paternalismus 9. Француз: paternalisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: патернализм

Дефинициясы1. құлдықтың бастапқы формасы. Патриархалды отбасының табиғи шаруашылық шеңберінде шектелген, оның құрамындағы құлдар өте ауыр жұмыстарды жасаған. 2. Әзербайжан: patriarxal köləlik 3. Қырғыз: патриархалдык кулчулук 4. Өзбек: patriarxal qullik 5. Түрік: ataerkil kölelik 6. Ағылшын: patriarchal slavery 7. Испан: esclavitud patriarcal 8. Неміс: Patriarchalische Sklaverei 9. Француз: l'esclavage patriarcal 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: патриархалды құлдық

Дефинициясы1. жабайы егіншілік немесе көшпелілердің мал бағу шаруашылығы. 2. Әзербайжан: patriarxal iqtisadiyyat 3. Қырғыз: патриархалдык экономика 4. Өзбек: patriarxal iqtisodiyot 5. Түрік: ataerkil ekonomi 6. Ағылшын: patriarchal economy 7. Испан: economia patriarcal 8. Неміс: patriarchalische Wirtschaft 9. Француз: économie patriarcale 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: патриархалды шаруашылық

Дефинициясы1.  I-VIII ғғ. Христиандық  ілім , христиандық  дін  догматтарын сақтайтын «шіркеу әкелерінің» апологетикасы Патристика кейiнгi антикалық және орта ғасырлық қоғамның эстетикасының құрылуына үлкен үлес қосты. 2. Әзербайжан: patristik 3. Қырғыз: patristics 4. Өзбек: patriarxal 5. Түрік: Patristics 6. Ағылшын: patristic 7. Испан: patrístico 8. Неміс: patristisch 9. Француз: patristique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: патристика

Дефинициясы1. Шіркеу әкелері туралы ілім. 2. Әзербайжан: 3. Қырғыз: 4. Өзбек: 5. Түрік: 6. Ағылшын: 7. Испан: 8. Неміс: 9. Француз: 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: патрология

Дефинициясы1. қоғамның, мемлекет халқының басым немесе біраз бөлігінің әлеуметтік-экономикалық жағдайының мүшкіл кедейлік халде болуы. Бұл жағдай көбіне бұрын отар болған, артта қалған дамушы елдерге тән құбылыс. 2. Әзербайжан: pauperism 3. Қырғыз: pauperism 4. Өзбек: pauperism 5. Түрік: fakirlik 6. Ағылшын: pauperism 7. Испан: pauperismo 8. Неміс: Pauperismus 9. Француз: paupérisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пауперизм

Дефинициясы1. бейбітшілікті жақтайтын, зорлық-зомбылықты жоюға бағытталған идеология.  Пацифисттік қозғалыс ,  бейбітшілік үшін қозғалыс  соғыс пен озбырлыққа қарсы бейбіт құралдармен әрекет ететін антисоғыстық қоғамдық қозғалыс болып табылады. 2. Әзербайжан: pasifizm 3. Қырғыз: Pacifism 4. Өзбек: patsifizm 5. Түрік: barışseverlik 6. Ағылшын: pacifism 7. Испан: pacifismo 8. Неміс: Pazifismus 9. Француз: pacifisme 10. Заңнамадағы қолданысы: пацифизм- пацифизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пацифизм

Дефинициясы1. татымсыз, ресми  талаптарды  орындаудағы тым мұқияттылық, дәлдік, мейлінше қаталдық, ресмилік; белгіленген нормалар мен ережелерге соқыр бойсыну, жазғанынан танбау. 2. Әзербайжан: pedantri 3. Қырғыз: pedantry 4. Өзбек: pedantriya 5. Түрік: bilgiçlik taslama 6. Ағылшын: pedantry 7. Испан: pedantería 8. Неміс: Pedanterie 9. Француз: pédantisme 10. Заңнамадағы қолданысы: педантизм- педантизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: педантизм

Дефинициясы 1. насихаттау-әдеби клише , КСРО тарихындағы кезеңді белгілеу үшін қолданылады, оған билік басына Л. И. Брежневтің келуінен бастап (1964) КОКП XXVII съезіне  (1986 ж., ақпан) дейінгі « социализмнің дамуы» деп аталатын екі он жылдықты қамтиды. 2. Әзербайжан: durğun dövr 3. Қырғыз: сенек мезгил 4. Өзбек: turg'un davr 5. Түрік: durgun dönem 6. Ағылшын: stagnant period 7. Испан: periodo estancado 8. Неміс: stagnierende Periode 9. Француз: période stagnante 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: тоқырау кезеңi

Дефинициясы1.  Аристотель философиясының ізбасарлары. Аристотель өзінің тыңдаушыларымен лицей бағында серуендеп жүріп сабақ беріп, пікір алысуды әдетке айналдырған. Осыған байланысты оларды Перипатеттер мектебі деп атаған. Перипатетизм бағытын бірнеше кезеңге бөлуге болады. 2. Әзербайжан: peripatetikizm 3. Қырғыз: peripatetism 4. Өзбек: peripatetikizm 5. Түрік: peripatetism 6. Ағылшын: peripateticism 7. Испан: peripatetismo 8. Неміс: Peripatetik 9. Француз: péripatétisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: перипатетизм

Дефинициясы1. Аристотельдің оқушылары мен ізбасарлары, оның философиялық мектебі. Б.э. дейінгі 335/334 жж. негізі қаланған. 2. Әзербайжан: peripatetika 3. Қырғыз: Peripatetics 4. Өзбек: peripatetika 5. Түрік: göçebe 6. Ағылшын: peripatetics 7. Испан: peripatéticos 8. Неміс: Peripatetik 9. Француз: péripatétique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: перипатетиктер

Дефинициясы1. жұмыс барысында сәттіліктің кенеттен жоғалуы, антикалық мифологияда құдайлардың қаһармандардың шамадан тыс, өз-өзіне сенімді басқару тәртібіне жасаған іс-әрекеті. Әрі қарай құдайдан есесін алуға немезиске  ( еж. грек. Νέμεσις) әкеп соғады. 2. Әзербайжан: peripetia 3. Қырғыз: peripeteia 4. Өзбек: peripetia 5. Түрік: peripeteia 6. Ағылшын: peripeteia 7. Испан: peripetia 8. Неміс: Peripetien 9. Француз: péripétie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: күтпеген жағдай

Дефинициясы1. Күрт өзгеру, қандай да бір қарапайым іс барысында қиындықтың туындауы, бұзылушылықтың орын алуы, астаң-кестеңі шығуы. 2. Әзербайжан: tənəzzül 3. Қырғыз: сунуудан чыгып 4. Өзбек: nosozlik 5. Түрік: tedirginlik 6. Ағылшын: perturbation 7. Испан: perturbación 8. Неміс: Störung 9. Француз: perturbation 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ауытқу

Дефинициясы1. – найзағай құдайы, Сварогтың ұлы. Ол екінші шеңбердің славяндық пантеонында көшбасшы орындардың бірін иеленген. Уақыт өте келе Перун   князьдің қамқоршысына айналды. ... Идолдар көбіне еменнен жасалған, бұл күшті ағаш Перунның символы болып табылады. 2. Әзербайжан: perun 3. Қырғыз: Perun 4. Өзбек: Perun 5. Түрік: Perun 6. Ағылшын: perun 7. Испан: perun 8. Неміс: Perun 9. Француз: perun 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: перун

Дефинициясы1. жеке және басқа да адамдардың өзін жетілдіруі адамның қол жеткізуге тырысатын мақсаты болу керек деген наным. 2. Әзербайжан: mükəmməllik 3. Қырғыз: таасир этеби? 4. Өзбек: mukammallikni 5. Түрік: mükemmeliyetçilik 6. Ағылшын: perfectionism 7. Испан: perfeccionismo 8. Неміс: Perfektionismus 9. Француз: perfectionnisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: перфекционизм

Дефинициясы1. туынды белгілі бір жердегі және белгілі бір уақыттағы суретшінің немесе топтың іс-әрекетін құрайтын заманауи өнер формасы. 2. Әзербайжан: performans 3. Қырғыз: аткаруу 4. Өзбек: ishlash 5. Түрік: performans 6. Ағылшын: performance 7. Испан: rendimiento 8. Неміс: Leistung 9. Француз: la performance 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: перформенс

Дефинициясы 1. жағымсыз, күмәнді тұрғыда дүниені қабылдау түрі;  оптимизмге  қарама-қарсы. Қарапайым түсінікте - жабыққан көңіл-күй, шынайылықтың тек жағымсыз жақтарын көруге бейімділік, шарасыздық күйі, өмірдің мәнсіздігін сезіну, сәтсіздіктерді тым ауыр, күйзеліспен қабылдау. Философиялық түсінікте пессимистік дүниетаным әлемде қайғы-қасіреттің басымдығына, әділетсіздік үстемдігіне, тарихи процестің мақсатсыздығына меңзейді. 2. Әзербайжан: pessimizm 3. Қырғыз: пессимисттик 4. Өзбек: noumidlik 5. Түрік: kötümserlik 6. Ағылшын: pessimism 7. Испан: pesimismo 8. Неміс: Pessimismus 9. Француз: pessimisme 10. Заңнамадағы қолданысы: пессимизм- пессимизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пессимизм

Дефинициясы 1. XVII ғ. неміс бюргерствосының дәулетті бөлігі арасында пайда болған және қарсы бағытталған діни ағым. Ырымдық  дінді  жоққа шығарып, өмір қуаныштарынан бас тартуды талап еткен және тақуалылық пен өнегелілік өзін-өзі жетілдіруді уағыздаған. XVII—XVIII ғғ. басындағы педагогиканың дамуына үлкен әсерін тигізген. Пиетизм педагогикасының алғышарты туа біткен адамның күнәшілдігі туралы  христиандық ілім  болған. Осы күнәшілдіктен арылудың басты құралы - тәрбие болған. Пиетистердің педагогикалық көзкарастарына тән ерекшеліктері: діни тәрбиеге баса назар аудару, мектепте қатаң тәртіп, бірақ шектен тыс жаза түрлерін қолданбау, балалардың тілектері мен бейімдерін басып-жаншу. Басшылары  Франке  болған  педагог-пиетистердің  зор еңбегі - олардың  Германияда  бірінші болып мектепте оң білім беру керектігі туралы сұрақты көтеріп, оқу жоспарына қолөнерді енгізу арқылы оқытуды белсендірек және көрнектірек жасағандары болып табылады.2. Әзербайжан: pietizm 3. Қырғыз: пиетизмдин 4. Өзбек: pietizm 5. Түрік: aşırı dindarlık 6. Ағылшын: pietism 7. Испан: pietismo 8. Неміс: Pietismus 9. Француз: piétisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пиетизм

Дефинициясы1. — б.э. дейінгі І ғасырда негізі қаланған философиялық мектеп. Энесидемнің айтуынша, б.э. дейінгі ІІ ғасырдың басында немесе ІІІ ғасырдың басында оны Секст Эмпирика баяндаған екен. Антикалық скептицизмнің негізін қалаған, десе де ілім мен философиялық мектептің арасындағы байланыс анық емес. XVII ғасырда (б.э. дейінгі IV—III ғғ. ежелгі грек философы) дамыған. 2. Әзербайжан: pirronizm 3. Қырғыз: Pyrrhonism 4. Өзбек: pirronizm 5. Түрік: pyrrhonism 6. Ағылшын: pyrronism 7. Испан: pirronismo 8. Неміс: Pyrronismus 9. Француз: pyrronisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пирронизм

Дефинициясы1. жұлдыздар мен әртүрлі жұлдыз сияқты емес ( планет алар және олардың жерсеріктері,  карликті ғаламшарлар және олардың жерсеріктері, астероидтар, метеороидтер ,  комет алар және массаның жалпы орталығында ұшып жүрген ғарыштық тозаңнан тұратын) астрономиялық нысандардың жүйесі. Жұлдыздардың тұйық орбитасы және олардың ғаламшар жүйесі бар жұлдыздармен аздап гравитациялық тұрғыдан байланысы жұлдыздар жүйесін құрайды. 2. Әзербайжан: planetar sistem 3. Қырғыз: планета системасы 4. Өзбек: sayyora tizimi 5. Түрік: gezegen sistemi 6. Ағылшын: planetary system 7. Испан: sistema planetario 8. Неміс: Planetensystem 9. Француз: système planétaire 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: жаһандық жүйе

Дефинициясы1. адам санасының немесе рухани дамуының бүкіл моделінің негізін қалайтын нәрсе болып табылады. Жер бетінде өмір сүретін әрбір адамның көп жылдар бойы санасы сол сатымен көтерілетін баспалдақ. 2. Әзербайжан: planetar sistem 3. Қырғыз: планета системасы 4. Өзбек: sayyora tizimi 5. Түрік: gezegen sistemi 6. Ағылшын: planetary system 7. Испан: sistema planetario 8. Неміс: Planetensystem 9. Француз: système planétaire 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: жаһандық сана

Дефинициясы1. Ежелгі грек философы Платонның (б.э. дейінгі 427-348 жж.) идеалистік философиясы, негізгі тармағы – мәңгі идеялар, яғни өзгермелі заттардың тұрақты бейнелері туралы ілім болды. 2. Әзербайжан: platonizm 3. Қырғыз: Платондун 4. Өзбек: platonizm 5. Түрік: Platonculuk 6. Ағылшын: platonism 7. Испан: platonismo 8. Неміс: Platonismus 9. Француз: platonisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: платонизм

Дефинициясы1. 1. Ежелгі Римде: басыбайлы болмағанмен, ешқандай саяси және азаматтық құқықтары болмаған төменгі тап өкілдері; 2. Буржуазиялық-дворяндық ортада: төменгі таптан, шаруа халқынан шыққан кісілерді кемсітіп айтылатын сөз. 2. Әзербайжан: Plebeian 3. Қырғыз: ушундай жөнөкөй 4. Өзбек: plebeyan 5. Түрік: plep 6. Ағылшын: plebeian 7. Испан: plebeyo 8. Неміс: Plebejer 9. Француз: plébéien 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: қарахалық

Дефинициясы1.  дәулетті адамдардың билігі. Плутократияның белгілері кез келген мемлекетте қоғамның бай топтары биліктің маңызды тетіктеріне ие болып, мемлекеттік саясатқа бақылау орнатуға әрекет етеді. Сондай-ақ өздерінің қаржылық, саяси күш-қуатының арқасында елдің табиғи ресурстары мен басқа да қорларын өз мүдделері үшін пайдалануға тырысады. Плутократия кез келген елдің демократиялық, құқықтық мемлекет ретінде тұрақты дамуына зиян тигізеді. 2. Әзербайжан: plütokratiya 3. Қырғыз: бийлиги 4. Өзбек: plutokratiya 5. Түрік: zenginerki 6. Ағылшын: plutocracy 7. Испан: plutocracia 8. Неміс: Plutokratie 9. Француз: ploutocratie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: плутократия

Дефинициясы1. XVIII ғасырдың басы — XIX ғасырдың аяғында геология тарихындағы жетекші рөлді Жердің ішкі күші атқарған деген көзқарастағы ізбасарлардың геология ғылымдарындағы теориясы. 2. Әзербайжан: plutonizm 3. Қырғыз: плутондук 4. Өзбек: plutonizm 5. Түрік: plutonizma 6. Ағылшын: plutonism 7. Испан: plutonismo 8. Неміс: Plutonismus 9. Француз: plutonisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: плутонизм

Дефинициясы1. мәдениеттің гетерогенділігі қоғамдағы өзінің барабарлығын сақтайтын және қолдайтын этникалық және басқа да азшылықтың болуымен түсіндірілетін тұжырымдама. 2. Әзербайжан: mədəni plüralizm 3. Қырғыз: маданий плюрализм 4. Өзбек: madaniy plyuralizm 5. Түрік: kültürel çoğulculuk 6. Ағылшын: cultural pluralism 7. Испан: pluralismo cultural 8. Неміс: kultureller Pluralismus 9. Француз: pluralisme culturel 10. Заңнамадағы қолданысы: плюрализм культурный-мәдени плюрализм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мәдени көпнегізділік

Дефинициясы1. Барлық мемлекеттерде іске асырылады, мақсаты – шикізат және азық-түлік өндірісінің тиімді секторы, ауылдағы әлеуметтік тұрақтылық және экологиялық қауіпсіздік. Әдетте, мемлекеттің қолдауы мына бағыттар бойынша іске асырылады: жеңілдікпен кредит беру, өнім сатып алу, шығынның бір бөлігін өтеу, демеуқаржы, мемлекеттік инвестициялар, салық жеңілдіктері, сақтандыру төлемдерінің бір бөлігін өтеу, шаруашылық етудің жаңа формаларын қолдау, аграрлық ғылымды дамыту, протекционизм. 2. Әзербайжан: dövlət dəstəyi 3. Қырғыз: мамлекеттик колдоо 4. Өзбек: davlat tomonidan qo'llab-quvvatlash 5. Түрік: devlet desteği 6. Ағылшын: state support 7. Испан: apoyo estatal 8. Неміс: staatliche Unterstützung 9. Француз: soutien de l'Etat 10. Заңнамадағы қолданысы: поддержка государства- мемлекеттің қолдауы 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: мемлекеттің қолдауы

Дефинициясы 1. нағыз ақиқат ғылымның жеке салаларында ғана пайда болып, қалыптасатын философиялық зерттеулердің ешқандай танымдық құны жоқ деген тезиске сүйенетін  философиялық бағыт . Позитивизм 19 ғасырдың 30-жылдарында қалыптасты. Позитивизм негізін салған француз ойшылы О. Конт . Позитивизмнің алғашқы өкілдері: Э.Литтре, Г.Н. Вырубов, П.Лаффит, И.Тэн, Дж.С. Милль, Г.Спенсер болды. Позитивизм жаратылыстану және қоғамдық ғылымдардың методологиясына елеулі ықпал етті. Позитивизмнің кейінгі дамуы барысында  махизм ,  неопозитивизм ,  аналитикалық философия  қалыптасты. 2. Әзербайжан: pozitivizm 3. Қырғыз: психологизминин 4. Өзбек: pozitivizm 5. Түрік: pozitivizm 6. Ағылшын: positivism 7. Испан: positivismo 8. Неміс: Positivismus 9. Француз: positivisme 10. Заңнамадағы қолданысы: позитивизм- позитивизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: позитивизм

Дефинициясы 1. ( логикалық эмпиризм  немесе  неопозитивизм ) бұл эмпиризм ді, әлемді тану үшін эпистемологияда ғы математикалық және логика-лингвистикалық құрылымдарға негізделген рационализм ге сүйенетін бақыланатын айғақтар қажет деген идеяны қамтиды. Логикалық  позитивизм нің пайымдауы бойынша, әлемді тануға болады, тек бақылаудан арылу керек. 2. Әзербайжан: məntiqi pozitivizm 3. Қырғыз: логикалык психологизминин 4. Өзбек: mantiqiy pozitivizm 5. Түрік: mantıksal pozitivizm 6. Ағылшын: logical positivism 7. Испан: positivismo lógico 8. Неміс: logischer Positivismus 9. Француз: positivisme logique 10. Заңнамадағы қолданысы: позитивизм логический-Логикалық позитивизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: Логикалық позитивизм

Дефинициясы1.  көп  құдайға  табынушылық. Политеизм сенімі бойынша “Құдайлардың” өзіндік иерархиясымен ерекшеленетін әлемі бар. Политеизм деген жалпы атауға ие бұл сенімдер бойынша антроморфтық сипатқа ие “Құдайлардың” өзіне тән құдірет аясы, аты, табиғат пен қоғамдағы билігі бар. Олардың ішінде біреуі жоғары билікке ие, өзгелері жеке дара, бірақ оған бағынышты деп санаған. Политеизм діни жоралғысында басты рөлді пұтхана төңірегіндегі көріпкел-сәуегейлер атқарды. Бұл дін көне Грек,  Рим , Мысыр, Үнді, Жапон елдерінде болды. 2. Әзербайжан: peyğəmbərlik 3. Қырғыз: ширк 4. Өзбек: shirkdan 5. Түрік: çoktanrıcılık 6. Ағылшын: polytheism 7. Испан: politeísmo 8. Неміс: Polytheismus 9. Француз: polythéisme 10. Заңнамадағы қолданысы: политеизм- политеизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: политеизм

Дефинициясы1. алғашында мемлекеттік және қоғамдық істер немесе мемлекеттік басқару шеберлігі деген мағынаны білдірген. Кейін келе оның мағынасы кеңейді және мынаны білдіреді:1.өз мүдделерін іске асыруға, қорғауға бағытталған және саяси билікті басып алуға, қолында ұстауға, оны пайдалануға тырысушылықпен байланысты мемлекеттер, топтар, ұлттар, үлкен әлеуметтік топтардың арасындағы қатынастар саласындағы азаматтар мен жеке адамдар билігінің мекеме, бірлестіктердің қызметі;2.мемлекеттің істеріне қатынасу, оның қызметінің түрін, мақсат, мазмұнын, анықтау;3.адамзат қоғамының даму тарихында бұл ұғым көбінесе шебер жасырылған басшылар мен оның сыбайластарының ниеттерін, мақсаттарын және амал-әрекеттерінің түрлерін білдіреді;4.әдеттегі тілде - адамдардың өзара қатынастарында белгілі бір мақсатқа жетуге бағытталған іс- әрекеттің сипаты5.мемлекеттік және қоғамдық өмірдің күнделікті мәселелер немесе оқиғалар жиынтығы2. Әзербайжан: siyasə3. Қырғыз: саяса4. Өзбек: siyosa5. Түрік: politik6. Ағылшын: politics7. Испан: politica8. Неміс: Politik 9. Француз: la politique 10. Заңнамадағы қолданысы: политика- саясат 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саясат

Дефинициясы1. Теодор Рузвельттің латын Америкасына қатысты Монро доктринасын кеңінен талқылауы. 1904-1905 жылдары декларацияланды.2. Әзербайжан: böyük çubuq siyasəti 3. Қырғыз: "Таяк" саясаты 4. Өзбек: katta tayoq siyosati 5. Түрік: büyük çubuk politikası 6. Ағылшын: big stick" 7. Испан: política de palo grande 8. Неміс: Big-Stick-Politik 9. Француз: politique du bâton 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: «тоқпақтау» саясаты

Дефинициясы1. Халықаралық қатынаста орын алған бір құбылыс, процесс немесе оқиғаны бағалау бағалау нысандары бар бағалаушы тараптың қарым-қатынас сипатына байланысты болатын жағдайды қос стандарт саясаты деп атайды. Жағдай бірдей болса да, бір елдің іс-әрекеті қолдау тауып ақталады, ал қалғандарына кінәрат тағылып, айыпталады.2. Әзербайжан: ikili standartlar siyasəti 3. Қырғыз: "Кош стандарттары" саясаты 4. Өзбек: ikki tomonlama standartlar siyosati 5. Түрік: çifte standart politikası 6. Ағылшын: double standards policy 7. Испан: política de doble estándar 8. Неміс: Doppelmoralpolitik 9. Француз: politique de double standard 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: «қос стандарт» саясаты

Дефинициясы 1. экологиялық тұрғыдан тұрақты қоғам құруға бағытталған саяси идеология . Жасыл саясаттың негізгі қағидаттары мыналар болып табылады: энвайронментализм , бейзорлық, әлеуметтік әділдік және халықтық  демократия . Құбылыс 1970 жылдары қалыптаса бастады, қазіргі таңда жасылдар әлемнің көптеген елінде жеке партияларын құрып, сайлаушылардың белгілі бір жетістігіне қол жеткізді. 2. Әзербайжан: yaşıl siyasət 3. Қырғыз: "Жашыл" саясаты 4. Өзбек: yashil siyosat 5. Түрік: yeşil politika 6. Ағылшын: green policy 7. Испан: política verde 8. Неміс: grüne Politik 9. Француз: politique verte 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: «жасылдандыру» саясаты

Дефинициясы1. бұл ұйымның қызметіне байланысты қабылданған ақпарат қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша ұйымдастырылған іс-шараларды анықтайтын нормалар мен ережелер жиынтығы. 2. Әзербайжан: təhlükəsizlik siyasəti 3. Қырғыз: коопсуздук саясаты 4. Өзбек: xavfsizlik siyosati 5. Түрік: güvenlik politikası 6. Ағылшын: Security policy 7. Испан: política de seguridad 8. Неміс: Sicherheitsrichtlinie 9. Француз: politique de sécurité 10. Заңнамадағы қолданысы: политика безопасности- қауіпсіздік саясаты 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: қауіпсіздік саясаты

Дефинициясы1.   мемлекет  ішіндегі таптардың,  әлеуметтік  топтар мен  қабаттардың , ұлттардың  қарым-қатынасын  білдіретін саясат, мемлекеттің  іс-әрекетінің  және билеуші партиялардың негізгі  бағыттарын  қамтиды. 2. Әзербайжан: daxili siyasət 3. Қырғыз: ички саясаты 4. Өзбек: ichki siyosat 5. Түрік: iç politika 6. Ағылшын: internal policy 7. Испан: política interna 8. Неміс: interne Politik 9. Француз: politique interne 10. Заңнамадағы қолданысы: политика внутренняя- iшкi саясат 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: iшкi саясат

Дефинициясы1.   мемлекет  ішіндегі таптардың,  әлеуметтік  топтар мен  қабаттардың , ұлттардың  қарым-қатынасын  білдіретін саясат, мемлекеттің  іс-әрекетінің  және билеуші партиялардың негізгі  бағыттарын  қамтиды. 2. Әзербайжан: daxili siyasət 3. Қырғыз: ички саясаты 4. Өзбек: ichki siyosat 5. Түрік: iç politika 6. Ағылшын: internal policy 7. Испан: política interna 8. Неміс: interne Politik 9. Француз: politique interne 10. Заңнамадағы қолданысы: политика внутренняя- iшкi саясат 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: iшкi саясат

Дефинициясы1. әскери істер саласындағы мемлекеттің жалпы саясатының құрамдас бөлігі, мемлекеттің әскери қызметті басқару өнері. Әскери саясат мемлекеттің әскери қауіпсіздігінің негізгі мақсаттары мен міндеттерін көрсетеді. 2. Әзербайжан: hərbi siyasət 3. Қырғыз: аскердик саясат 4. Өзбек: harbiy siyosat 5. Түрік: askeri politika 6. Ағылшын: military policy 7. Испан: política militar 8. Неміс: Militärpolitik 9. Француз: politique militaire 10. Заңнамадағы қолданысы: политика военная- әскери саясат 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: әскери саясат

Дефинициясы 1. немесе ұлттық валюта бағамына ықпал ету мақсатымен шетелдік валютаны сатуға немесе сатып алуға негізделген мемлекеттік валюталық саясат формасының валюталық интервенция саясаты. 2. Әзербайжан: siyasət şüarı 3. Қырғыз: саясат урааны 4. Өзбек: siyosat shiori 5. Түрік: politika sloganı 6. Ағылшын: policy slogan 7. Испан: lema de política 8. Неміс: politischer Slogan 9. Француз: slogan politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ұраншыл саясат

Дефинициясы 1. елдегі және  аймақтағы   халық  санын реттеуге бағытталған мемлекеттің ішкі саясатының бір саласы.  Халық саны  - кез келген  елдің  дамуының аса маңызды  факторы . Сондықтан  мемлекет  бұл саладағы мәселелерге  көз  жұмып, елемей қоя алмайды. Ол әлде халық санының өсуіне жағдай тудырады немесе оны қандай да бір жолдармен шектейді, әлде бұл мәселеге нақтылы араласпай, оның табиғи  жолмен  реттелуін бақылайды. Нақтылы негізделген  Демографиялық саясат  жүргізу үшін, әдетте, жүйелі түрде халық санағы жүргізіліп отырады.  Демографиялық саясат   шеңберінде   халық  құрамы мен құрылымы, өсуі мен өлімі, оның жұмысбастылығы,  көші-қон  мәселелері шешіледі. Белсенді  Демографиялық саясат  жүргізу  дамыған  және  дамушы елдерге  бірдей өзекті әрі маңызды болып табылады. Көптеген дамушы, әсіресе, халық саны көп елдерде қазіргі  адамдардың  өмір сүру деңгейі одан әрі құлдырап кетпеуі үшін адамның табиғи өсімін шектеуі, ал,  дамыған елдерде  керісінше,  бала тууға  ынталандыру шаралары жүзеге асырылады. 2. Әзербайжан: demoqrafik siyasət 3. Қырғыз: калктын саясаты 4. Өзбек: demografik siyosat 5. Түрік: demografik politika 6. Ағылшын: demographic policy 7. Испан: política demográfica 8. Неміс: demographische Politik 9. Француз: politique démographique 10. Заңнамадағы қолданысы: демографической политики- демографиялық саясат 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: демографиялық саясат

Дефинициясы1. халықтың, оның негізгі жіктерінің, топтары мен санаттарының тұрмыс жағдайына ықпал етумен байланысты жалпы  мемлекеттік саясат  бөлігі. Қамтитын аумағы: табысты реттеу, жұмыспен қамту, әлеуметтік қамсыздандыру саясаты; білім беру және денсаулық сақтау аяларындағы саясат; тұрғын үй саясаты, т. б. Әлеуметтік саясат адамға, оның халықаралық және ұлттық заңнамада көзделген құқықтарын қорғауға бағдарланған. Әлеуметтік саясаттың мақсаты — кез келген  коғамның  жоғары құндылығы ретіндегі адамды қолдау және дамыту. Әлеуметтік саясат үлгісінің нақты іске асырылуы саяси құрылысқа,  экономикалық даму деңгейіне ,  меншік  қатынастарына, басқару құрылымына, мәдениетке, тарих пен дәстүрлердің ерекшеліктеріне байланысты. Әлеуметтік саясат өндірістік қоғамдық өнімді бөлуге негізделеді. 2. Әзербайжан: sosial siyasət 3. Қырғыз: коомдук саясат 4. Өзбек: ijtimoiy siyosat 5. Түрік: sosyal politika 6. Ағылшын: social policy 7. Испан: política social 8. Неміс: Sozialpolitik 9. Француз: politique sociale 10. Заңнамадағы қолданысы: Социальная политика-Әлеуметтiк саясат 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: Әлеуметтiк саясат

Дефинициясы1. ұйым қызметінің ерекшелігін ескере отырып, бухгалтерлік есеп жүргізу тәсілдерін бекітетін құжат. Есеп саясаты – іс-тәжірибеде қолданғанда ұйым қызметкерлерінің қаржылық ақпаратты дұрыс өңдеуіне кепілдік беретін, нормалар мен ережелер ғана емес, сонымен қатар, құқықты жүзеге асыратын құрал. Құқықты жүзеге асыратын құрал ретінде, есеп саясаты, заңнамамен белгіленген бірқатар нұсқалардан еркін таңдауды нысандандыру үшін қажет. 2. Әзербайжан: mühasibat siyasəti 3. Қырғыз: эсептик саясаты 4. Өзбек: buxgalteriya siyosati 5. Түрік: muhasebe politikası 6. Ағылшын: accounting policy 7. Испан: política contable 8. Неміс: Bilanzierungs- und Bewertungsmethoden 9. Француз: politique comptable 10. Заңнамадағы қолданысы: Учетная  политика-Есеп саясаты 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: есепті саясаты

Дефинициясы1. 1. экологиялық жағдайды және елдің табиғи ресурстарын ұтымды жұмсауды қамтамасыз етуді басқару мақсатында мемлекетпен қабылданған арнайы саяси, экономикалық, заңнамалық және өзге де шаралардың жүйесі. Мемлекеттік  экологиялық саясаттың мақсаты - экономиканың, қоғамның, табиғаттың үйлесімді, тепе-теңдікте дамуын қамтамасыз ету. Экологиялық саясаттың жалпы мемлекеттік саясаттың құрамдас бөлігіне айналуы ( әскери ,  мәдени ,  әлеуметтік , ғылыми-техникалық, ақпараттық  және т.б. сияқты) дамыған елдерде  1970 - 1980 -шы жылдары жүзеге асты және ол экология саласында дағдарысты құбылыстардың артуымен байланысты болды. 2. Әзербайжан: ekoloji siyasət 3. Қырғыз: айлана-чөйрөнү коргоо саясаты 4. Өзбек: atrof-muhit siyosati 5. Түрік: çevre politikası 6. Ағылшын: environmental policy 7. Испан: política ambiental 8. Неміс: Umweltpolitik 9. Француз: politique environnementale 10. Заңнамадағы қолданысы: Экологическая политика- экологиялық саясат 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: экологиялық саясат 11. Бекітілген:

Дефинициясы1. 1. Ұсақ, жеке бас ниеті тұрғысынан әрекет ететін епті әрі тұрақсыз адам, саясаттағы пәлеқор.2. Әзербайжан: siyasətçi 3. Қырғыз: саясатчы 4. Өзбек: siyosatchi 5. Түрік: politikacı 6. Ағылшын: politician 7. Испан: político 8. Неміс: Politiker 9. Француз: politicien 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саясатқұмар

Дефинициясы1. 1. ненің қалай болып жатқанын түсінбейтін, өзінің ерік-жігері жоқ топты объективті бағдарлы түрде қоздыратын, белгілі бір оқиғаларға, идеяларға немесе олардың таңбалық символдарына байланысты туындайтын жағымды, сондай-ақ жағымсыз эмоцияға итермелейтін кез келген іс-әрекеттер, бұл халқы еріксіз-бейсаналы түрде әрекет ететін, эмоционалды-мағыналық құрылымның бұрмалануымен уланған топты басқару тәсілі болып табылады. 2. Әзербайжан: siyasətçilik 3. Қырғыз: арамзалык 4. Өзбек: siyosat 5. Түрік: entrika 6. Ағылшын: politicking 7. Испан: politiqueando 8. Неміс: politicking 9. Француз: politiser 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: әсіресаясатшылдық

Дефинициясы1. социалистік лагерь елдеріндегі идеологиялық және саяси-бұқаралық жұмыс түрі, оның еңбек және әскери ұжымдарда, оқу орындарында, партия ұйымдарында міндетті лекциялар немесе әңгіме сияқты түрлері болады. 2. Әзербайжан: siyasi məlumatlar 3. Қырғыз: саясий маалымат 4. Өзбек: siyosiy ma'lumot 5. Түрік: siyasi bilgi 6. Ағылшын: political information 7. Испан: informacion politica 8. Неміс: politische Informationen 9. Француз: information politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси хабарлама

Дефинициясы1. саяси ортадағы өмірлік маңызы бар байланыстарды қайта құруға немесе қолдауға бағытталған жеке тұлғаның белсенді қызметі. Саяси психологияда белсенділік саяси қызметтің, оның қалыптасуының, жүзеге асуының және өзгеруінің  динамикалық  шарты ретінде қарастырылады.  Саяси белсенділік: 1) іс-әрекеттің саяси субъектінің ішкі жағдайымен байланыстылығы; 2) саяси субъектінің мақсатымен байланыстылығы; 3) жағдайдан жоғары, яғни бар мақсаттардан жол табу; 4) қабылданған мақсатқа қатысты саяси қызметтің түрақтылығымен сипатталады. 2. Әзербайжан: siyasi aktivizm 3. Қырғыз: саясий иш-аракет 4. Өзбек: siyosiy faollik 5. Түрік: siyasal aktivizm 6. Ағылшын: political activism 7. Испан: activismo politico 8. Неміс: politischer Aktivismus 9. Француз: activisme politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси белсенділік

Дефинициясы1. таптық ,  топтық , жеке адамның саясатта тұжырымдалған өз еркін жүргізу мүмкіндігін білдіреді. Саяси билік адамзат тарихының барлық кезеңдерінде болған. Саяси билік тек мемлекеттік аппарат арқылы ғана емес, сонымен бірге  партиялар ,  кәсіподақтар ,  халықаралық ұйымдар  сияқты саяси жүйенің басқа элементтері арқылы да жүргізіледі.2. Әзербайжан: siyasi hakimiyyət3. Қырғыз: саясий күч 4. Өзбек: siyosiy hokimiyat 5. Түрік: siyasi güç 6. Ағылшын: political power 7. Испан: poder político 8. Неміс: politische Macht 9. Француз: pouvoir politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси билік

Дефинициясы1. түрлі мемлекеттер мен басқа саяси күштерді бірігуге, олардын әрекеттерінің координациясы мен жақындауына әкелетін саяси процесс. 2. Әзербайжан: siyasi inteqrasiya 3. Қырғыз: саясий шайкештикке 4. Өзбек: siyosiy integratsiya 5. Түрік: siyasi bütünleşme 6. Ағылшын: political integration 7. Испан: integración política 8. Неміс: politische Integration 9. Француз: intégration politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси интеграция

Дефинициясы 1. саяси теорияларды , көзқарастарды, институттар мен оқиғаларды олардың хронологиялық тізбегінде және бір-бірімен байланысты уақыт ауқымында қарастыру. Адамзат тарихы белгілі бір мағынада - өткен саясат. Сондықтан саяси зерттеулер белгілі бір деңгейде саяси тарихқа көңіл бөледі.

Дефинициясы 1. саяси субъектілердің ақпарат алмасу мен тікелей қатынасының, ой-идеялармен, мәліметтермен бөлісу негізіндегі өзара қарым-қатынас үрдісі; қандай да бір саяси мазмұнды бір санадан екінші санаға белгілеу, қандай да бір  материалдар  көмегімен немесе  виртуалды  түрде беру; саяси құрылым мен ондағы байланыстырушы қызметті орындауды білдіретін саяси үрдіс;  коммуникатордың  саяси мақсаттарына қол жеткізу үшін адамдардың  мінез-құлқы  мен саяси санасын өзгертуге ұмтылатын ерекше ақпараттық-психологиялық ықпал ету. 2. Әзербайжан: siyasi əlaqə 3. Қырғыз: саясий байланыш 4. Өзбек: siyosiy muloqot 5. Түрік: siyasal iletişim 6. Ағылшын: political communication 7. Испан: comunicacion politica 8. Неміс: politische Kommunikation 9. Француз: communication politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси коммуникация

Дефинициясы1. әділ әрі заңды күрес барысында билікті жаулап алуға байланысты бәсекелестік. Саяси бәсекенің конституциялық-құқықтық зерттеулері сирек кездеседі. 2. Әзербайжан: siyasi rəqabət 3. Қырғыз: саясий атаандаштык 4. Өзбек: siyosiy raqobat 5. Түрік: siyasi rekabet 6. Ағылшын: political competition 7. Испан: competencia política 8. Неміс: politischer Wettbewerb 9. Француз: compétition politique 10. Заңнамадағы қолданысы: политическая конкуренция- саяси бәсеке 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси бәсеке

Дефинициясы1. саяси үрдіс даму барысындағы  идеология  мен саяси тәжірибенің сәйкес келуі. Саясаттануда жауапкершілік ұғымы аз зерттелген. Саяси  жауапкершілік бірнеше деңгейлерден тұрады:  саясаткерлердің   уәделері  мен олардың шынайы қызметінің сәйкес келуі. Әлемдік саяси тәжірибеде саяси  демагогия , алдау-арбау түсініктерімен тығыз байланысты  популизм  ұғымы пайда болды. Мінеки, осылардың барлығы белгілі бір деңгейде сөз жүзінде уәде беріп, ал іс-жүзінде орындамайтын саясаткерлердің жауапкершіліксіздігін көрсетеді; қоғамдағы шынайы мәселелер мен оларды саясаткерлердің түсінуі арасында айырмашылық т.б. дағдарыстан шығуға ұмтыла отырып саяси  элита  өзіне жауапкершілік алады. Бұл саяси жауапкершілік қоғамды басшылықтың  субъективизмінен  қорғау кепілдігі болуы тиіс. Саяси жауапкершілік саяси субъектінің саяси өмірдің ережелері мен қағидаларын, саяси қызметті бақылау түрлерін саналы түрде сақтауы. Саяси жауапкершілік жеке тұлғаның қасиеті ретінде саяси қызмет барысында қалыптасады. Сонымен бірге, жеке тұлғаның саяси қызметте жауапкершілік алып үйренуіне, оның топтың даму деңгейіне,  ауызбірлігіне , құндылық бағыттарының жақындығына,  эмоциялық бірегейленуіне ықпал етеді. 2. Әзербайжан: siyasi məsuliyyət 3. Қырғыз: саясий жоопкерчилик 4. Өзбек: siyosiy mas'uliyat 5. Түрік: politik sorumluluk 6. Ағылшын: political responsibility 7. Испан: responsabilidad política 8. Неміс: politische Verantwortung 9. Француз: responsabilité politique 10. Заңнамадағы қолданысы: политическая ответственность-саяси жауапкершілік 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси жауапкершілік

Дефинициясы1. 1. адамзаттың халықаралық лаңкестік, жергілікті соғыс қаупі, жаһандық соғыс қаупі сияқты мәселелерге байланысты жаһандық мәселесі.2. Әзербайжан: siyasi məsələdir 3. Қырғыз: саясий маселе 4. Өзбек: siyosiy masalalar 5. Түрік: politik sorun 6. Ағылшын: political issue 7. Испан: cuestión política 8. Неміс: politische Frage 9. Француз: question politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси мәселе

Дефинициясы1. біріншіден,  саяси өмір жағдайының ортақтығы негізінде адамдар ұжымдарында, әлеуметтік топтар, таптарда, жеке адамдарда туындайтын сезімдердің, көңіл-күйдің, әдет-ғұрыптардың, мінездің ерекше белгілерінің жиынтығы жатады. Ол қарапайым саяси сана сияқты саяси өмірдің тікелей тәжірибесінен туындайды. Бірақ қарапайым саяси санада өмірді танып-білуіне, хабардарлығына көңіл бөлінсе, мұнда сол жағдайларда адамның қатынасуына, өмірді бағалауына баса назар аударылады. Қандай болсын саяси идея адамдардың белгілі бір сезімін тудырып,  көңіл-күйіне  әсер етпей қоймайды. Мұның бәрі саяси  психологияға  жатады.

Дефинициясы1. ағымдағы құрылымның негіздерін өзгертпей іске асырылатын қоғамның саяси өмірін (қарым-қатынасын, тәртібін, институттарды, ұйымдарды) түрлендіру, өзгерту, қайта құру. 2. Әзербайжан: siyasi islahatlar 3. Қырғыз: саясий өзгөртүү 4. Өзбек: siyosiy islohotlar 5. Түрік: siyasi reform 6. Ағылшын: political reform 7. Испан: reforma politica 8. Неміс: politische Reform 9. Француз: réforme politique 10. Заңнамадағы қолданысы: политическая реформа - саяси реформа 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси реформа

Дефинициясы1. мемлекет  конституңиясы  кепілдік беріп, заң бойынша қамтамасыз етілетін азаматтардың,  демократиялық  түрде еркін саяси үрдістерге қатысу құқықтары. Оларға сайлау және  сайлану құқығы ,  сөз ,  ақпарат  алу бостандығы, еркін, тең, жүйелі өткізілетін сайлау құқығы, саяси ұйымдар құру, азаматтардың өз мақсат-мүдделеріне қарай іс-әрекет жасау және т.б. жатады. Саяси еркіндіктер  БҰҰ  Бас Ассамблеясының 1948  жылы 10  желтоқсанда  қабылданған Адам құқықтарының жалпыға бірдей  Декларациясында  толық қарастырылған. 2. Әзербайжан: siyasi azadlıq 3. Қырғыз: саясий эркиндик 4. Өзбек: siyosiy erkinlik 5. Түрік: siyasal özgürlük 6. Ағылшын: political freedom 7. Испан: libertad politica 8. Неміс: politische Freiheit 9. Француз: liberté politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси еркіндік

Дефинициясы1. билікті жүргізуші әлеуметтік топтар, таптар, ұйымдар мен мемлекеттер арасындағы өзара қатынастарды реттейтін, қоғамда тұрақтылық пен тәртіпті қамтамасыз ететін ұйымдар, мекемелер мен институттар жиынтығы. Оның негізгі элементтеріне мемлекет, саяси партиялар, дін орындары, қоғамдық-саяси ұйымдар және т.б. жатады. 2. Әзербайжан: siyasi sistem 3. Қырғыз: саясий система 4. Өзбек: siyosiy tizim 5. Түрік: siyasi sistem 6. Ағылшын: political system 7. Испан: sistema politico 8. Неміс: politisches System 9. Француз: système politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси жүйе

Дефинициясы 1. белгілі бір уақыт кезеңінде қоғамның саяси өміріндегі нақты мән-жайлардың, саяси дамудың жиынтығы, әлеуметтік-саяси болмыстың жанды, қарқынды бейнесін құрайды. 2. Әзербайжан: siyasi vəziyyət 3. Қырғыз: саясий кырдаал 4. Өзбек: siyosiy vaziyat 5. Түрік: siyasi durum 6. Ағылшын: political situation 7. Испан: situacion politica 8. Неміс: politische Situation 9. Француз: situation politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси жағдай

Дефинициясы1. бұл «балалар мен жасөспірімдер белгілі бір қоғамға тән идеяларды, саяси ұстанымды және мінез-құлықты қабылдайтын даму процесі». 2. Әзербайжан: siyasi ictimailəşdirmə 3. Қырғыз: саясий коомдошуу 4. Өзбек: siyosiy sotsializm 5. Түрік: siyasal sosyalleşme 6. Ағылшын: political socialization 7. Испан: socialización política 8. Неміс: politische Sozialisation 9. Француз: socialisation politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси әлеуметтену

Дефинициясы1. саяси тұтастықтың құрамдас  бөліктері , элементтері арасындағы тұрақты және тәртіптелген байланыстар. Саяси құрылым адамның саяси тұрмысын сипаттай алады. Құрылымдандыру - саясат қағидаты, ал құрылым заңдары - саяси тұтастықтың саяси элементтері арасындағы маңызды қажетті байланыстар. Қоғамның құрамдас бөліктерінің, әлеуметтерінің арасындағы тұрақты және реттелген байланыстар. Саясатта әртүрлі құрылымдық деңгей  заңдары  бар: саяси институттарды құрылымдандыруды ұйымдастыру заңы; әртүрлі саяси жүйелерді, мемлекеттік басқару мен жетекшілікті құрылымдандыру заңы; саяси үрдістерді құрылымдандыру заңы. Бір зандар саяси қатынастардың нақты түрлерінің байланыстарын, басқалары саясат жүйесіндегі элементтер байланысының сипатын, т.б. білдіреді. 2. Әзербайжан: siyasi quruluş 3. Қырғыз: саясый түзүлүшү 4. Өзбек: siyosiy tuzilish 5. Түрік: siyasi yapı 6. Ағылшын: political structure 7. Испан: estructura política 8. Неміс: politische Struktur 9. Француз: structure politique 10. Заңнамадағы қолданысы: политическая структура- саяси құрылым 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси құрылым

Дефинициясы1. саясат, қоғамның саяси өмірінің саласы, саясаткерлер мен саяси ұйымдардың тікелей ықпалы, саяси идеялардың әсері қолданылатын шек. Қазіргі таңда саяси пікірлердің экономикалық және рухани салаларға кіріп, оларды, жалпы қоғамды саясаттандырып жатқаны белгілі, бірақ бұл саясат, саяси идея, қарым-қатынас, мекеме сияқты жеке салаларды бөлуді талап етеді. 2. Әзербайжан: siyasi sahədir 3. Қырғыз: саясий чөйрө 4. Өзбек: siyosiy sohada 5. Түрік: siyasi alan 6. Ағылшын: political sphere 7. Испан: esfera politica 8. Неміс: politischen Bereich 9. Француз: sphère politique 10. Заңнамадағы қолданысы: политическая сфера- саяси сала 11.Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси сала

Дефинициясы1. нақты субъектінің белгілі бір уақыт пен белгілі бір жерде мақсаттары мен міндеттерін оңтайлы және тиімді жүзеге асыруға бағытталған, бірінен соң бірі қолданылатын  процедуралар , қызмет әдістері мен тәсілдер жиынтығы. Саяси технологиялар мақсатты бағытталған қызмет  әдіс-тәсілдерінің  жиынтығы ретінде мақсатқа қол жеткізу құралдарын реттеп қана қоймайды, ол іс-әрекеттің кезектілігін бекітіп, соған сай субъектінің мінез-құлық  алгоритмін  дайындайды. 2. Әзербайжан: siyasi texnologiya 3. Қырғыз: саясий технология 4. Өзбек: siyosiy texnologiya 5. Түрік: siyasal teknoloji 6. Ағылшын: political technology 7. Испан: tecnología política 8. Неміс: politische Technologie 9. Француз: technologie politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси технология

Дефинициясы1. қоғамдық ғылымда ұйымдық құрылымдар мен қоғамдық өмір түрінің төңкерістік-реформистік негізде немесе эволюциялық-реформистік актілер, әрекеттер негізінде өзгеруін білдіреді. Саяси  трансформация  - қоғамдық өмірдің міндетті  элементі , себебі соның арқасында қоғамдық дамуда үдемелілік тууы мүмкін әрі талапқа сай түрлерді іздеу тән. Қоғамның өркениеттілік деңгейі оның жаңалыққа ашықтығымен, өзіне жаңа элементтерді тарта алуымен өлшенеді. Бірақ трансформация қоғамдық ағзаны түбірімен бұзуға бағытталмауы керек. Саяси трансформация қоғамдық өмірдің негіздерін қозғауы немесе үстірт сипатта болуы мүмкін. 2. Әзербайжан: siyasi çevrilmə 3. Қырғыз: саясий өзгөртүп түзүү 4. Өзбек: siyosiy o'zgarishlar 5. Түрік: siyasi dönüşüm 6. Ағылшын: political transformation 7. Испан: transformación política 8. Неміс: politische Transformation 9. Француз: transformation politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси трансформация

Дефинициясы1. қиялға негізделген, іске аспайтын  идеялар  мен  теориялар , ғылыми негізделмеген идеалды қоғамдық құрылысты аңсау. Ағылшын гуманист-ойшылы  Т.Мор   1516  ж. "Утопия" деген атпен өзі ойдан шығарған аралдағы қоғамдық өмірдің құрылымы туралы кітап басып шығарды. Бұл атау содан бастау алады.Қазіргі заманда саяси  утопия  - алдын ала жоспарланған саяси жобаны жүзеге асыруға кедергі келтіретін немесе оның нәтижесін бұрмалайтын, оған қол жеткізуге мүмкіндік бермейтін саяси үрдіс пен саяси сананың тиімсіз жағдайы. Саяси утопия жоба  авторларының  есебі мен болжамдарынан тәуелсіз пайда болады. Саяси утопияның пайда болуына саяси ақпараттың жеткіліксіздігі, оның бұрмалануы, күтпеген жағдайлар мен кездейсоқтықтар,  саясаткерлер   амбициясы  мен мінез-құлықтарының қақтығысы ықпал етуі мүмкін. Нәтижесінде соңына дейін ойластырылмаған, есептелмеген жоба саяси утопияға айналады. Саяси утопияның ерекше белгісі - мүмкіндігінше саяси әрекетті тиімдендіруге ұмтылу және қажетті нәтижелерге қол жетпегенін мойындамау. Саяси утопия  дағдарыстар ,  реформалар , маңызды қайта құрулар дәуірінде жиі пайда болады. 2. Әзербайжан: siyasi ütopiya 3. Қырғыз: саясий кыялынын 4. Өзбек: siyosiy utopiya 5. Түрік: politik ütopya 6. Ағылшын: political utopia 7. Испан: utopía política 8. Неміс: politische Utopie 9. Француз: utopie politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси утопия

Дефинициясы1.  қоғамдық ғылымдардың бірі, зерттеу пәні – нарық және мемлекет, жеке тұлға және қоғам арасындағы қарым-қатынастар болып табылады. Экономикалық әдістермен қатар, саяси экономия философия, саясаттану және әлеуметтанудан алған әртүрлі әдістерді пайдаланады. 2. Әзербайжан: siyasi iqtisadiyyat 3. Қырғыз: экономика 4. Өзбек: siyosiy iqtisodiyot 5. Түрік: politik ekonomi 6. Ағылшын: political Economy 7. Испан: economía política 8. Неміс: politische Ökonomie 9. Француз: économie politique 10. Заңнамадағы қолданысы: политическая экономия - саяси экономия 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси экономия

Дефинициясы1. сырттай қарағанда мінсіз саяси қарым-қатынастың астарында жатқан саяси оңтайландыру, шытырман, астыртын сөз байласу, мәмілелер, астыртын ойлардың метафоралық атауы. Сонымен қатар «заң аясындағы», сондай-ақ заңға қайшы кейбір бірегей әдіс-тәсілдер мен құралдар қолданылуы мүмкін. Негізінен, мұндай іс-әрекеттер мұқият жасырынады және құлақтандырылмайды. 2. Әзербайжан: siyasi oyunlar 3. Қырғыз: саясий оюндар 4. Өзбек: siyosiy o'yinlar 5. Түрік: siyasi oyunlar 6. Ағылшын: political games 7. Испан: juegos politicos 8. Неміс: politische Spiele 9. Француз: jeux politiques 10. Заңнамадағы қолданысы: политические игры - саяси ойындар 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси ойындар

Дефинициясы1. бұл атап айтқанда, мемлекет және оның құрылымы, сайлау жүйесі, саяси партиялар, қоғамдық пікір, бұқаралық ақпарат құралдары. Кез келген саяси институт құрылымдар (ұйымдар) мен идеялардан тұрады, бұл құрылымдар оған қызмет көрсетеді. 2. Әзербайжан: siyasi qurumlar 3. Қырғыз: саясий институттар 4. Өзбек: siyosiy tashkilotlar 5. Түрік: siyasal kurumlar 6. Ағылшын: political institutions 7. Испан: instituciones politicas 8. Неміс: politische Institutionen 9. Француз: institutions politiques 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси институттар

Дефинициясы1. ежелгі саяси технологиялардың бірі. Қоғамның саяси саласын рәсімдеумен қатар пайда болады. Қоғам дамуының бейбіт кезеңдерінде де, соғыс, төңкеріс, мемлекет ішілік және мемлекет арасындағы қақтығыс кезеңдерінде де саясаткер, дипломаттардың қызметтерін сүйемелдеген. Қазіргі саясатта саяси келіссөздер кеңінен қолданылып келеді. Тәжірибеге сүйенетін болсақ, әлемдік саясаттағы көптеген қарама-қайшылықтарды келіссөз жүргізу процесі арқылы ғана шешуге болады. 2. Әзербайжан: siyasi müzakirələr 3. Қырғыз: саясий сүйлөшүүлөр 4. Өзбек: siyosiy muzokaralar 5. Түрік: siyasi müzakereler 6. Ағылшын: political negotiations 7. Испан: negociaciones políticas 8. Неміс: politische Verhandlungen 9. Француз: négociations politiques 10. Заңнамадағы қолданысы:11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси келіссөздер

Дефинициясы1. үкіметтік құжаттар, парламенттік дебаттар, партиялық бағдарламалар, саясаткерлердің сөздері түрінде іске асырылатын саясаткерлердің дискурсы. 2. Әзербайжан: siyasi söhbət 3. Қырғыз: саясий дискурс 4. Өзбек: siyosiy munozaralar 5. Түрік: siyasal söylem 6. Ағылшын: political discourse 7. Испан: discurso político 8. Неміс: politischer Diskurs 9. Француз: discours politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси дискурс

Дефинициясы 1. демократиялық саяси жүйенің ажырамас құрамдас бөлігі, саяси мәселелер мен қақтығыстарды шешудің негізгі құралы. 2. Әзербайжан: siyasi razılaşma 3. Қырғыз: саясий компромисс 4. Өзбек: siyosiy kelishuv 5. Түрік: siyasi uzlaşma 6. Ағылшын: political compromise 7. Испан: compromiso político 8. Неміс: politischer Kompromiss 9. Француз: compromis politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси ымыра

Дефинициясы1. 1. билікке қатысты қатынастар жүйесіндегі өзара байланысты элементтердің сан алуандылығы.  Саяси плюрализмнің тарихи келесі түрлері қалыптасқан:  Пікірсайыс, билеуші және оппозициядағы партиялардың өкімет билігін іске асыруға қатысуға жағдай жасайтын, демократиялық қоғамда қолданылатын ұғым. Әртүрлі, жан-жақты көзқарастар дегенді білдіреді. - әртүрлі қоғамдық күштердің қарсы тұруына негізделген саяси  плюрализм . Қоғамдық жүйедегі ішкі тепе-теңдікті  зорлық , күштеу арқылы ұстау. Тәуелді топтарға қатысты үстемдік құрушы топтың зорлау тетіктерін қолдану басым; - компромисс , келісімге негізделген саяси плюрализм. Үстемдік құрушы топ пайдасына, бірақ уақытша болса да мүдделер тепе-теңдігі қамтамасыз етіледі. Тепе-теңдікті қамтамасыз ету мақсатында күштеу, зорлау тетіктері жасырын түрде қолданылады; - әлеуметтік топтар  мен олардың институттарының ерікті, саналы  ынтымақтастығына  негізделген саяси плюрализм. Қарама-қайшылықтан арылу олардың мүдделерін келістіру мен сәйкестендіруге жағдай жасайды. Сонда жүйедегі тепе-теңдікті, тұрақтылықты қамтамасыз етуге жағдай туындайды. Бұл саяси плюрализмнің ең жоғары түрі болып табылады. 2. Әзербайжан: siyasi plüralizm 3. Қырғыз: саясий плюрализм 4. Өзбек: siyosiy plyuralizm 5. Түрік: siyasi çoğulculuk 6. Ағылшын: political pluralism 7. Испан: pluralismo politico 8. Неміс: politischer Pluralismus9. Француз: pluralisme politique 10. Заңнамадағы қолданысы: политический плюрализм- саяси плюрализм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси плюрализм

Дефинициясы1. 1. қоғамдағы объективті жағдайға сай саяси курсты қалыптастыру және оны жүзеге асыру. Жағдайды объективті тұрғыдан саралап, күштердің арасалмағын есепке алып қарастыру арқылы саясатта қимыл жасау. Тек осы жағдай ғана мақсатқа жетуге мүмкіндік жасайды Саяси реализм келесі міндеттерді шешу арқылы қамтамасыз етіледі: 1) қоғамның  экономикалық  жағдайын қатаң есепке алу. Егер  саясат  экономикадан бөлінсе, онда ол нәтижесіз болады; 2) саяси шешімдер мен іс-әрекеттерді бұқара халықтың қолдауы. Мұндай қолдау саясат халық мүддесін білдірген жағдайда ғана мүмкін; 3) саяси курсты жан-жақты ғылыми тұрғыдан негіздеу. Ол дәл осы курстың қажеттігін экономикалық, әлеуметтік, саяси, рухани қатынастар дамуының объективті заңдарына, объективті және субъективті  факторлар   қарым-қатынасын , ел ішіндегі және халықаралық аренадағы  саяси күштер  арасалмағын бағалауға сүйене отырып негіздеу; 4) ғылыми негізделген саяси курсты дайындауға қабілетті және оны жүзеге асыруға басшылық жасай алатын көшбасшының болуы. 2. Әзербайжан: siyasi realizm 3. Қырғыз: саясий реализм 4. Өзбек: siyosiy realizm 5. Түрік: politik gerçekçilik 6. Ағылшын: political realism 7. Испан: realismo politico 8. Неміс: politischer Realismus 9. Француз: réalisme politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген:12. Ұсыныстар: саяси реализм

Дефинициясы1. саясат нысанына бағытталған пән - практикалық қызметтің иесі. 2. Әзербайжан: siyasi mövzu 3. Қырғыз: саясий уюм 4. Өзбек: siyosiy mavzu 5. Түрік: siyasal konu 6. Ағылшын: political subject 7. Испан: sujeto politico 8. Неміс: politisches Thema 9. Француз: sujet politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси субъект

Дефинициясы1. саяси әрекет ететін тұлғаның, саясат субъектісінің басқа адамдардың мінез-құлқына өзі қалағанындай әсер ету деңгейі, қабілеті. Саяси ықпал күш пен беделге негізделуі мүмкін. 2. Әзербайжан: siyasi təsir 3. Қырғыз: саясий таасири 4. Өзбек: siyosiy ta'siri 5. Түрік: siyasi etki 6. Ағылшын: political influence 7. Испан: influencia politica 8. Неміс: politischer Einfluss 9. Француз: influence politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси ықпал

Дефинициясы1. 1. саяси іс-әрекетті жүзеге асыруда халықтың немесе белгілі бір әлеуметтік топтың мүддесін толық сезініп, қорғай білетін, бойына саяси қайраткерге лайықты қасиеттерді жия білген адам жатады. Ол алға қойған мақсатқа жету үшін  қаланың ,  аймақтың ,  мемлекеттің  көлемінде адамдардың күш-жігерін біріктіріп, белсенді ықпал ете алады. Соңғы кезде бұл ұғым мағынасы кеңейе түсті. Өйткені саяси көшбасшыға басқарушы қызметті ресми түрде атқармайтын, бірақ саяси өмірде беделді, аты шыққан адамдарды жатқызып жүр. Қазір саяси көшбастаушылар деп қоғамдық-саяси ұйымға, қозғалысқа, мемлекетке әрдайым және шешуші ықпал ететін тұлғаны айтады. Саяси көшбастаушы болудың 2 жолы бар: 1) көпшілік халықтың мақсат-мүддесін кездейсоқ дөп басып, ойынан шығу; 2) ол мүдделерді мақсатты түрде талмай зерттеу нәтижесінде. 2. Әзербайжан: siyasi rəhbərlik 3. Қырғыз: саясий жетекчилиги 4. Өзбек: siyosiy rahbarlik 5. Түрік: siyasi liderlik 6. Ағылшын: political leadership 7. Испан: liderazgo político 8. Неміс: politische Führung 9. Француз: leadership politique 10. Заңнамадағы қолданысы: политическое лидерство -саяси көшбасшылық 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси көшбасшылық

Дефинициясы1. субъектілердің саяси тәжірибеге қатысты бағыты мен әрекетін көрсететін саяси шындық пен өзара іс-әрекеті. Саяси мінез-құлық адам мінез-құлқының жоғары сатысы. Саяси мінез-құлық жеке  тұлғаларға ,  топтарға ,  ұйымдарға  қатысты айтылады. Саяси мінез-құлық алға қойылған мақсаттармен реттеледі. Оның мәні, бағыты, құндылығы, сипаты мен ерекшеліктері адамның дүниетанымына тәуелді. Саяси мінез-құлық кең мағында ерекше қызметті білдіреді. 2. Әзербайжан: siyasi davranış 3. Қырғыз: саясий жүрүм-туруму 4. Өзбек: siyosiy xatti 5. Түрік: politik davranış 6. Ағылшын: political behavior 7. Испан: comportamiento político 8. Неміс: politisches Verhalten 9. Француз: comportement politique 10. Заңнамадағы қолданысы: политическое поведение- саяси мінез-құлық 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси мінез-құлық

Дефинициясы1. Мақсаты мемлекеттердің арасындағы жолға қойылған қарым-қатынасты сақтау, бір мемлекеттің екінші мемлекет есебінен кеңею немесе күшею мүмкіндігін немесе басқа мемлекеттердің өзгеріссіз жағдайын ескертуге тырысатын халықаралық қарым-қатынас жүйесі. 2. Әзербайжан: siyasi balans 3. Қырғыз: бийлик балансы 4. Өзбек: siyosiy muvozanat 5. Түрік: siyasi denge 6. Ағылшын: political balance 7. Испан: equilibrio político 8. Неміс: politisches Gleichgewicht 9. Француз: équilibre politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси тепе-теңдік

Дефинициясы1. 1. Мемлекеттің билігі арқылы жария түрде іске асырылатын, таптық қоғамдағы қоғамдық қарым-қатынастарды реттеудің негізгі формасы. Саяси басқару формасының қалған басқару формаларынан өзгешелігі – саяси ұйымдасуы шегіндегі абсолютті сипатымен өзгешеленеді. 2. Әзербайжан: siyasi rəhbərlik 3. Қырғыз: саясый бөлүмү 4. Өзбек: siyosiy boshqaruv 5. Түрік: siyasi yönetim 6. Ағылшын: political governance 7. Испан: gobernanza política 8. Неміс: politische Governance 9. Француз: gouvernance politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси басқару

Дефинициясы 1.   Аристотельде  әртүрлі мағынада: 1) полис институттарының қызметіне қатысу құқығы бар полис азаматтарының немесе тең құқықты тұрғындарының жиынтығы;2) «полистік лауазымдардың тәртібі» және басқару тәртібі, яғни полистің «конституциясы», полистік институттардың құрылымы және олардың қызмет ету тәртібі; 3) «біліктіліктер негізінде басқару» немесе  тимократия  («байлар билігі»); лауазымдарды бөліп берудің ең күрделі жолын ұсынатын «басқарудың ең жаман түрі»; 4) билік түрлерінің (аралас немесе орташа басқару, мысалы,  монархияның ,  аристократияның  және көпшіліктің басқаруының) әртүрлі элементтерін үйлестіретін басқарудың дұрыс түрі ретінде қолданылады. Бұл түсінікке қазіргі саяси ғылымдағы қоғамның саяси жүйесі ұғымы сәйкес келеді. 2. Әзербайжан: siyasət 3. Қырғыз: Саясат 4. Өзбек: siyosat 5. Түрік: hükümet şekli 6. Ағылшын: polity 7. Испан: política 8. Неміс: Gemeinwesen 9. Француз: politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: полития

Дефинициясы1. нәсіл, жыныс, жас, дінге сену, жыныстық бағдар және т.б. белгілері бойынша бөлінетін белгілі бір әлеуметті топтар үшін қорлау сөздері болып саналатын сөздер мен сөз тіркестеріне тікелей немесе жанама тыйым салу тәжірибесі. 2. Әзербайжан: siyasi düzgünlük 3. Қырғыз: саясий текшеришет 4. Өзбек: siyosiy jihatdan to'g'ri 5. Түрік: politik doğruluk 6. Ағылшын: political correctness 7. Испан: corrección política 8. Неміс: politische Korrektheit 9. Француз: rectitude politique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси ұстамдылық

Дефинициясы1. саясат, саяси үрдіс, саяси билік туралы ғылым. XX ғ. 50 жж. саясаттану дербес ғылым саласы және оқу пәні ретінде қалыптасты.  1948  ж.  ЮНЕСКО  бастауымен саяси ғылымның халықаралық бірлестігі құрылды. Саяси ғылымның зерттеу объектілері: 1) саяси теория; 2)саяси институттар;и 3) саяси партиялар, топтар, қоғамдық пікір; 4) халықаралық қатынастар. Саясаттану екі сипатта қарастырылады:  ғылым  және  оқу  пәні ретінде. Саясаттану ғылым ретінде қоғамның саяси саласын, саяси ойдың пайда болуы мен дамуын,  саяси жүйе , саяси қатынастар мен үрдістер, саяси сана мен саяси мәдениет, халықаралық саяси үрдісті зерттейді. 2. Әзербайжан: siyasi elm 3. Қырғыз: саясий илимдер 4. Өзбек: siyosiy fanlar 5. Түрік: siyaset bilimi 6. Ағылшын: political science 7. Испан: ciencia politica 8. Неміс: Politikwissenschaft 9. Француз: science politique 10. Заңнамадағы қолданысы: политология- саясаттану 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саясаттану

Дефинициясы1. әскери бөліміндегі саяси іс жүргізетін бөлім. 2. Әзербайжан: siyasi şöbəsi 3. Қырғыз: Саясат департаменти 4. Өзбек: siyosiy bo'lim 5. Түрік: politik departman 6. Ағылшын: political department 7. Испан: departamento político 8. Неміс: politische Abteilung 9. Француз: département politique 10. Заңнамадағы қолданысы: Политотдел- Политотдел 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси бөлім

Дефинициясы1. әскери бөлімге тағайындалған, әскери қолбасшылыққа және жеке құрамға саяси бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттің (немесе басқаратын партияның) саяси жетекшілігінің арнайы өкілі, сондай-ақ бөлімдегі саяси-ағартушылық және тәрбие жұмысындағы жетекші. 2. Әзербайжан: siyasi təlimatçı 3. Қырғыз: politruk 4. Өзбек: siyosiy o'qituvchilar 5. Түрік: politik eğitmen 6. Ағылшын: political instructor 7. Испан: instructor político 8. Неміс: politischer Ausbilder 9. Француз: instructeur politique 10. Заңнамадағы қолданысы: политрук- политруг 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: саяси жетекші

Дефинициясы1. Полицентризм — жер шарының бірнеше аудандарында ежелгі адамдардың әртүрлі формасынан таралған адамның қазіргі түрі мен оның нәсілдерінің шығу тегі туралы теория. 1) Полицентризм — қазіргі әлемнің геосаяси құрылымының қағидаты мен негізгі құрылымдық ерекшелігі. 2)Қала агломерациясының полицентризмі (полицентризмдік) — онда бірнеше өзектің болуы. 2. Әзербайжан: polycentrism 3. Қырғыз: polycentrism 4. Өзбек: polycentrizm 5. Түрік: merkezlilik 6. Ағылшын: polycentrism 7. Испан: policentrismo 8. Неміс: Polyzentrismus 9. Француз: polycentrisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: полицентризм

Дефинициясы1. — бір мемлекеттің екінші бір мемлекеттегі өкілетті  дипломатиялық  өкілдігінің басшысы. Елшіге, әдетте, жоғары дәрежелі диплом. қызметкер тағайындалады. Төтенше және өкілетті елші, төтенше және өкілетті уәкіл, уақытша сеніп тапсырылған өкіл болып бөлінеді.  Қазақстан Республикасының  төтенше және Өкілетті Елшісі, барған елдегі  Қазақстан Республикасының  өкілетті өкілі болып табылады. 2. Әзербайжан: səfir 3. Қырғыз: элчи 4. Өзбек: elchi 5. Түрік: büyükelçi 6. Ағылшын: ambassador 7. Испан: el embajador 8. Неміс: der Botschafter 9. Француз: l'ambassadeur 10. Заңнамадағы қолданысы: Посол – Елшi 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: Елшi

Дефинициясы1. халықаралық құқықтың бұрынғы саласы, оның құрамына қағидаттар мен нормалар қамтылған, солар арқылы бір елдің аумағындағы басқа мемлекеттің дипломатиялық агенттері мен дипломатиялық өкілдеріне заң мәртебесі белгіленеді және екеуінің де қызмет режімі реттеледі. 2. Әзербайжан: səfirlik hüququ 3. Қырғыз: элчилик мыйзам 4. Өзбек: elchixona huquqi 5. Түрік: elçilik kanunu 6. Ағылшын: embassy law 7. Испан: ley de la embajada 8. Неміс: Botschaftsrecht 9. Француз: loi d'ambassade 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: елші құқығы

Дефинициясы1. бір мемлекеттің екінші мемлекеттегі  елшісі  басқаратын дипломатиялық өкілдігі. Елшілік құрамына елшіден басқа ресми  дипломатиялық қызметкерлер  және қызметшілер енеді. Елшілікті төтенше және толық құқылы  елші  басқарады. Елші –  хаттамалық  қатынас бойынша ең жоғарғы дәрежедегі дипломатиялық өкілдіктің басшысы. Елші мемлекеттердің өзара келісімімен тағайындалады. 2. Әзербайжан: səfirlik 3. Қырғыз: элчилик 4. Өзбек: elchixona 5. Түрік: elçilik 6. Ағылшын: embassy 7. Испан: la embajada 8. Неміс: die Botschaft 9. Француз: l'ambassade 10. Заңнамадағы қолданысы: Посольство- Елшілік 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: елшiлiк

Дефинициясы1. Мемлекеттің тәуелсіздігін жариялау, ұлттық мереке, елбасы қызметіне тағайындалу (тәж кигізу жорасы), елбасыны және басқа да ресми өкілдерді жерлеу рәсіміне қатысу сияқты жағдайларда салтанатқа және мерекеге қатысу үшін басқа мемлекетке жіберілетін мемлекет делегациясы. Қазіргі халықаралық тәжірибеде төтенше елшілік арнайы үкіметтік делегация деп аталады. Кейде төтенше елшіліктің қызметі тиісті елде тұрақты түрде мекендейтін дипломатиялық өкілге табысталады. 2. Әзербайжан: səfirlik təcili 3. Қырғыз: өзгөчө элчилиги 4. Өзбек: elchixona favqulodda vaziyatlar 5. Түрік: elçilik acil 6. Ағылшын: embassy emergency 7. Испан: emergencia de la embajada 8. Неміс: Botschaft Notfall 9. Француз: ambassade d'urgence 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: төтенше елшiлiк

Дефинициясы1. ағылш. possibilism; нем. Possibilismus. 1. Халықаралық социалистік қозғалыста (Франциядағы ХІХ ғасырдың басы – ХХ ғасырдың соңы) «ықтималдылық саясатын» білдіретін ағым. Поссибилизмнің негізі - "муниципалды социализм" теориясы, яғни бейбіт реформалар арқылы капитализм мен социализмнің бейбіт түрде бірте-бірте бірігіп кетуі. 2. Өңірдің материалдық және материалдық емес мәдениетінің дамуында географиялық жағдай ықтимал рөл атқарады, бірақ шешуші фактор емес деген теория. Географиялық детерминизмге қарама-қайшы. 2. Әзербайжан: Possibilism 3. Қырғыз: possibilism 4. Өзбек: Qodirlik 5. Түрік: possibilism 6. Ағылшын: Possibilism 7. Испан: Posibilidad 8. Неміс: Possibilismus 9. Француз: Le possibilisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: поссибилизм

Дефинициясы1.  бейнелеу өнері тарихында импрессионизм негізінде пайда болған ағым. Постимпрессионизм өнерде 19 ғ-дың аяғында көрініс беріп, 20 ғ-да кең етек алды. Атаулары ұқсас болғанымен, постимпрессионизм  импрессионизмнің  тікелей жалғасы болып табылмайды. Бұл көркемдік әдістің өкілдері П.Сезанн, П.Гоген,  Э.Мунк  В.ван Гог, А.ле Тулуз-Лотрек өз шығармаларында табиғат пен болмыстың ішкі тынысын бейнелеуді көздеді. Постимпрессионистер шығармалары адам ойының терең түкпірлеріне бойлай еніп, олардың рухани әлемін нақты әрі тұжырымды тәсілдермен айқын аша білу жетістігімен ерекшеленді. Олар дүниені қаз-қалпында дәл ұқсата көшіруден бас тартып, бейнелеу тәсілдерінің дәстүрлі құралдарын шығармашылықпен пайдаланды. Постимпрессионизм өзінен кейінгі прогресшіл бейнелеу өнеріне әсер етіп келеді. Сонымен бірге, постимпрессионизмнен тәлім алған кей суретшілер оның болмыс пен дүниені танудағы әдіс-тәсілдерін теріс түсініп, жалаң түр қуалаушылыққа келіп ұрынды. 2. Әзербайжан: post-impressionizm 3. Қырғыз: postimpressionism 4. Өзбек: post-impressionizm 5. Түрік: postimpressionism 6. Ағылшын: post-impressionism 7. Испан: postimpresionismo 8. Неміс: Postimpressionismus 9. Француз: post-impressionnisme 10. Заңнамадағы қолданысы:- постимпрессионизм– постимпрессионизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: постимпрессионизм

Дефинициясы1. бұрынғы социалистік мемлекеттер тарихындағы қоғам дамуының социалистік (коммунистік) моделінен нарықтық экономика қағидаттарына сүйенген қоғамға көшуіне байланысты ерекше кезеңінің белгісі. 2. Әзербайжан: postkommunizm 3. Қырғыз: postcommunism 4. Өзбек: postkommunizm 5. Түрік: postcommunism 6. Ағылшын: postcommunism 7. Испан: poscomunismo 8. Неміс: Postkommunismus 9. Француз: postcommunisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: посткоммунизм

Дефинициясы1. әуелде  сәулет  өнері саласында қолданылған атау болып, хат жүзіндік тікелей мағынасы — "модерннен кейінгі", яғни "осы заманнан кейінгі", "соңғы", "жаңа заман" дегенді білдіреді. Бұл сөздің  қазақша  баламасы тұрақтанбаған, кейбіреулер оны "соңғы осы заманшылдық" деп те атап жүр. Сәулетте бұл ағым  модернизмнен  де көркем дегенді білдіреді. Ол көптүрлі өзге ағымдардың ерекшелігін өз бойына сіңірген, бір бойына барлық ерекшелікті қамтыған бес аспап ағым болып есептеледі. Кейіннен бұл ағым модернизімге қарсылық ретінде  сурет ,  музыка ,  философия салаларында да қолданыла бастады және әсіресе философияда ықпалды "Постмодернизм" ағымы қалыптасты. Постмодернизм түптеп келгенде, модернизмге қарсылықтан туындаған. Ол  Екінші дүниежүзілік соғыстан  кейінгі Батыс Еуропалық ұлы қиялдың быт-шыт болуы себепті өз бойында тұрақтылық, заңдылық, ереже атаулыдан арылған жаңа ағымның пайда болуына түрткі болды. 2. Әзербайжан: postmodernizm 3. Қырғыз: постмодернизм 4. Өзбек: postmodernizm 5. Түрік: postmodernizm 6. Ағылшын: postmodernism 7. Испан: posmodernidad 8. Неміс: Postmodernismus 9. Француз: postmodernisme 10. Заңнамадағы қолданысы: постмодернизм- постмодернизм 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: постмодернизм

Дефинициясы1. постмодернизм мен феминистік теорияның синтезі негізіндегі феминизмнің түрі. 2. Әзербайжан: postmodern feminizm 3. Қырғыз: постмодерн аялдар 4. Өзбек: postmodern feminizm 5. Түрік: postmodern feminizm 6. Ағылшын: postmodern feminism 7. Испан: feminismo posmoderno 8. Неміс: postmoderner Feminismus 9. Француз: féminisme postmoderne 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар:

Дефинициясы1. неопозитивизм аясында дамыған және объективті білімнің тәжірибеден алынатынын негіздеген эпистемологиялық ілімдерге деген сыни қарым-қатынас біріктірген бірнеше ғылым философиясы мектептерінің ортақ атауы. 2. Әзербайжан: postpositivism 3. Қырғыз: postpositivism 4. Өзбек: post pozitsivizm 5. Түрік: pozitivizm sonrası 6. Ағылшын: post positivism 7. Испан: post positivismo 8. Неміс: Post-Positivismus 9. Француз: post-positivisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: постпозитивизм

Дефинициясы1.   структурализмнің  екінші толқыны, структурализмді сынаумен байланысты және оның алдыңғы шектеушіліктерінен арылуға бағытталған ағым. Постструктурализмнің өкілдері —  Ж. Деррида ,  Делез ,  Бодрийар ,  Лиотар ,  Ю. Кристева ,  М. Фуко  т.б. Постструктурализмнің басты міндеттерінің бірі — логоорталықтық метафизиканы сынау және мәдениеттегі тіл билігін және билік тілін айқындау.  Деррида  метафизиканы деконструкция арқылы, яғни мәтіндегі жүйеден тыс, маргиналдық әлементтердің маңыздылығын көрсету арқылы жеңуге болады деп санайды. Ғылыми айналымға, осыған дейін тек тұрмыстық тілде қолданылған, сөздер мен ұғымдар енгізіледі, бірақ оларға бұрынғы мән-мағынаны толықтыратын және шектейтін жаңа мазмұн беріледі.  Мәтін интерпретациясы  — бұл мәтінге тікелей қатысы жоқ нәрсені түсіну. Постструктурализм үшін адамды сипаттайтын негізгі категория тілек болып табылады. Ол адамның басқамен қарым-қатынасқа түсуге деген ынтасын айқындайтын әмбебап бітім. Ол индивидуалды және ұжымдық іс-қимылдық барлық бітімін, әлеуметтік және мәдени шындық бітімдерін анықтайды. Постструктурализм қоғам мен мәдениет — «билік — бағыну» қарым-қатынасының жаппай көрініс табатын орны ретінде көрініс табады. Билік өзін адамдық қарым-қатынастардың барлық деңгейінде — саяси доктринадан қарапайым қарым-қатынасқа дейінгі аралықта жүзеге асырады. Сондықтан постструктурализм биліктің іске асу тәсілдерін анықтап, оған көптілікті, бірегейлікті және ыдыраңқылықты қарама-қарсы қоюды өз міндеті деп таниды. 2. Әзербайжан: poststructuralizm 3. Қырғыз: постструктурализм 4. Өзбек: postamentarizm 5. Түрік: postyapısalcılık 6. Ағылшын: poststructuralism 7. Испан: postestructuralismo 8. Неміс: Poststrukturalismus 9. Француз: poststructuralisme 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: постструктурализм

Дефинициясы1.ХХ ғ. модернизм әдебиетінде ассоциацияларды тұтастыру, сызықтық еместік, синтаксистің үзілуі арқылы сананың ментальді өмірін тікелей жаңғыртуға үміткер стиль. Сана ағыны деген ұғымды ойлап тапқан америкалық философ, прагматизмнің негізін қалаушылардың бірі – Уильям Джеймс. 2. Әзербайжан: şüur akışı 3. Қырғыз: сезимдин агымы 4. Өзбек: tushuncha oqimi 5. Түрік: bilinç akışı 6. Ағылшын: mindflow 7. Испан: corriente de conciencia 8. Неміс: Strom des Bewusstseins 9. Француз: flux de conscience 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: сана ағыны

Дефинициясы1. бұл консулдық мекеменің түрі, оны құрметті (штаттан тыс) консул басқарады. Ол өзін тағайындаған мемлекеттен марапат алмайды, бірақ бұл ретте қоғамдық бастауларда өзінің қызметін орындап, тағайындалған мемлекеттің мемлекеттік қызметін атқарады. 2. Әзербайжан: Fəxri konsul 3. Қырғыз: ардактуу консул 4. Өзбек: Faxriy konsul 5. Түрік: Fahri Konsolos 6. Ағылшын: Honorary Consul 7. Испан: Cónsul honorario 8. Неміс: Honorarkonsul 9. Француз: Consul Honoraire 10. Заңнамадағы қолданысы: Почетный консул -құрметтi консул 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: құрметті консул

Дефинициясы1. мемлекет (əдетте сыртқы істер ведомствосы тұлғасында) пен оның шетелдердегі дипломатиялық, консулдық жəне басқа да өкілдіктері арасындағы, сондай- ақ өкілдіктер арасындағы байланыстың ең маңызды жəне кең тараған түрлерінің бірі. Арнайы режим белгіленген дипломатиялық поштаның көмегімен қызметте пайдалануға арналған ресми корреспонденция (хат-хабар), құжаттар мен заттар жеткізіледі. Олар жабық жəне сүргішті мөрмен бекітілген дипломатиялық вализаға (сағдиянға) (фр. valise – чемодан) немесе оның сипатын көрсететін айқын сыртқыбелгілері бар белгіленген тəртіпте пломбаланған сыйымдылықтарға (сөмке, қап, пакет, конверт жəне т.с.с.) жайғастырылып, буып-түйіледі. Əрбір вализа (сағдиян) дипломатиялық поштаның жеке орнын құрайды жəне олар соған арнайы уəкілеттендірілген адамның ілесуімен де, сондай-ақ оның ілесуінсіз, кəдімгі байланыс арнасы арқылы да жеткізілуі мүмкін. Дипломатиялық поштаны ашуға да, ұстауға да (кідіртуге де) болмайды жəне оған қандай да болса баж салықтары салынбайды. Дипломатиялық пошта мен дипломатиялық курьерлерге қатысты осы жəне өзге маңызды ережелер Дипломатиялық қатынастар туралы 1961 жылғы Вена конвенциясында мазмұндалады. 2. Әзербайжан: diplomatik poçt 3. Қырғыз: дипломатиялык почта 4. Өзбек: diplomatik pochta orqali 5. Түрік: diplomatik posta 6. Ағылшын: diplomatic mail 7. Испан: correo diplomático 8. Неміс: diplomatische Post 9. Француз: courrier diplomatique 10. Заңнамадағы қолданысы: дипломатическая почта-Дипломатиялық почта 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: дипломатиялық пошта

Дефинициясы1.– бұл қоршаған әлеммен, адамдармен және табиғатпен тікелей қарым-қатынас жасауымыз үшін біздің жүрегімізді ашатын, терең және шынайы құрметтеу сезімін білдіретін қағидат. Құрметтеушілік – әлдебіреуге немесе белгілі бір затқа деген қарым-қатынаста сыналатын немесе байқалатын терең құрмет. 2. Әзербайжан: hörmət 3. Қырғыз: сыйкордук4. Өзбек: hurmat 5. Түрік: saygılı biçimde 6. Ағылшын: respectfulness 7. Испан: deferencia 8. Неміс: Ehrerbietung 9. Француз: déférence 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: құрметтеушілік

Дефинициясы1. халықаралық және халықаралық үкіметаралық және үкіметтен тыс ұйымдардың конференция сессияларын шақыру және өткізу жұмысы мен тәртібін ұйымдастыруды, бас органдарды таңдау рәсімін, конференцияның (іс-шараның) күн тәртібінде тұрған мәселелерді талқылау әдістерін, сондай-ақ олар бойынша шығарылған шешімдерді мақұлдау және орындау тәртібін реттейтін нормалардың, нұсқаулар мен ережелердің жиынтығы; кейде регламент деп аталады. 2. Әзербайжан: prosedur qaydaları 3. Қырғыз: жол эрежелери 4. Өзбек: protseduralar qoidalari 5. Түрік: prosedür kuralları 6. Ағылшын: rules of procedure 7. Испан: reglas de procedimiento 8. Неміс: Geschäftsordnung 9. Француз: règlement intérieur 10. Заңнамадағы қолданысы: Правила процедуры-рәсiмiнiң ережесi 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: ресім ережелерi

Дефинициясы1.—  мемлекеттік биліктің  жоғары атқарушы органы. Үкімет түрлі елдерде түрліше аталуы мүмкін: мысалы, министрлер кеңесі, министрлер кабинеті, мемлекеттік кеңес, т.б. Президенттік республикаларда  Үкіметті  президент ,  парламенттік республикаларда  және  монархияларда  — премьер-министр басқарады. Үкімет бір партиялық немесе одақтасқан Үкімет болуы мүмкін. 2. Әзербайжан: hökumət 3. Қырғыз: өкмөт4. Өзбек: hukumat 5. Түрік: hükümet 6. Ағылшын: government 7. Испан: gobierno 8. Неміс: Regierung 9. Француз: gouvernement 10. Заңнамадағы қолданысы: Правительство- Үкімет 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: Үкімет

Дефинициясы1. көптеген мемлекеттердің (мысалы, Үндістанда, АҚШ-та) президенті төтенше жағдай жарияланған аймақтарда, заңда қарастырылған жағдайларда (мысалы, ірі жер сілкінісі, су тасқыны және т .б. кезінде) азаматтардың мүдделерін қамтамасыз ету мақсатында енгізетін басқару түрі. Президенттік басқару кезінде мемлекеттік биліктің және басқарманың тиісті органдарының уәкілеттілігі уақытша тоқтатылады, ал олардың қызметтерін жүзеге асыру президент құратын органға немесе оның тағайындаған лауазымды тұлғасына жүктеледі. 2. Әзербайжан: prezident qayğısı 3. Қырғыз: президенттин бийлик 4. Өзбек: prezidentlik qudrati 5. Түрік: başkanlık kuralı 6. Ағылшын: presidential rule 7. Испан: gobierno presidencial 8. Неміс: Präsidialherrschaft 9. Француз: règle présidentielle 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: президенттiк басқару

Дефинициясы1. парламенттік республика жағдайында және пропорционал сайлау жүйесінде үкімет құруға (қалыптастыруға) құқылы саяси партия. 2. Әзербайжан: iqtidar partiyası 3. Қырғыз: башкаруучу партия 4. Өзбек: hukmron partiya 5. Түрік: iktidar partisi 6. Ағылшын: ruling party 7. Испан: partido gobernante 8. Неміс: Regierungspartei 9. Француз: parti au pouvoir 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: билеуші партия

Дефинициясы1. қазіргі заманғы философиядағы субъективті-идеалистік бағыт. Прагматизмді таза АҚШ-тық философия деп түсінуге болады, ол күні бүгінге дейін АҚШ қоғамында ықпалға ие Американдық төл философия. Прагматизм терминін мәдени айналымға 19 ғ-дың 70-жылдары америкалық философ Ч.С. Пирс (1839 — 1914) енгізді. Прагматизм негізінде ақиқаттың мәнділігі оның прагматикалық тиімділігімен анықталады деген “прагматизм принципі” жатыр. Прагматизм іргелі ақиқатты іздестіру қажеттілігін мойындамайды және абстрактылы философиялық жүйелер жасаудан бас тартады. Мұның орнына ол нақты тәжірибе мен тілге негізделген, өзгеріп отыратын көптеген ақиқаттарды қарастырып, онда ақиқат практикалық нәтижелерінің құндылығына қарай анықталады. 2. Әзербайжан: pragmatizm 3. Қырғыз: прагматизм 4. Өзбек: pragmatizm 5. Түрік: pragmatizm 6. Ағылшын: pragmatism 7. Испан: pragmatismo 8. Неміс: Pragmatismus 9. Француз: pragmatisme 10. Заңнамадағы қолданысы: прагматизм - прагматизм  11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: прагматизм

Дефинициясы1. бұл дүниетанымы ерекше адам, оның түсінігі бойынша кез келген құбылыс логика және материализм арқылы түсіндіріледі. 2. Әзербайжан: pragmatist 3. Қырғыз: прагматик 4. Өзбек: pragmatist 5. Түрік: pragmatist 6. Ағылшын: pragmatist 7. Испан: pragmático 8. Неміс: Pragmatiker 9. Француз: pragmatique 10. Заңнамадағы қолданысы: прагматик- прагматик 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: прагматик

Дефинициясы1. таңбалардың оны жасап шығарған және түсіндіретін субъектілерге қатынасы қарастырылатын зерттеу саласы. 2. Әзербайжан: pragmatist 3. Қырғыз: PRAGMATICS 4. Өзбек: pragmatist 5. Түрік: kullanımbilim 6. Ағылшын: pragmatics 7. Испан: pragmático 8. Неміс: Pragmatiker 9. Француз: pragmatique 10. Заңнамадағы қолданысы: прагматика – прагматика 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: прагматика

Дефинициясы1. үнді философтары алғашқы, шикі материяны немесе ішкі жан-дүниеден өзгеше материалды табиғатты осы терминмен атайды. Прадхана себепті де, салдарды да қамтиды; ол мәңгі, өзгермейді, бүкіл жер жүзінің бастауы, өз-өзіне қолдау көрсетеді, басы-аяғы жоқ; орын алған нәрсенің бәріне рұқсат етіледі. Санкхья мектебінің ілімі бойынша, пішінсіз, түрлендірілген прадхана жақсылық, жамандық және қараңғылық сияқты өзара тепе-тең, бір-бірін өзара бейтараптандырып тұратын үш қасиет. Сондай-ақ прадхана Вишну нысандарының бірі. 2. Әзербайжан: pradhana 3. Қырғыз: Pradhana 4. Өзбек: pradhana 5. Түрік: pradhana 6. Ағылшын: pradhana 7. Испан: Pradhana 8. Неміс: Pradhana 9. Француз: pradhana 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: прадхана

Дефинициясы1. Жер бетінің бастапқы табиғатын, материалдық алғашқы себебін білдіретін индуизмнің санкхьи деген философиялық жүйесіндегі іргелі ұғым. Еркектердің элементі болып табылатын жанмен ( пуруша ) қарым-қатынасқа түсетін әйелдердің негізгі элементі болып саналады. Байқалмаған, ықтимал табиғаттан – мула-пракритиден (авьяктыдан) туындайды. 2. Әзербайжан: prakriti 3. Қырғыз: Пракрити 4. Өзбек: prakriti 5. Түрік: Prakriti 6. Ағылшын: prakriti 7. Испан: prakriti 8. Неміс: Prakriti 9. Француз: prakriti 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: пракрити

Дефинициясы1.   әлеуметтанудың  әртүрлі іс-қимылды немесе іс-қимылдар жиынтығын, олардың тиімділігін анықтау тұрғысынан зерттейтін саласы. Негізін салған поляк ғалымы  Тадеуш Котарбинский , басты зерттеу, объектісі әртүрлі еңбек дағдылары мен тәсілдерін практикалық сипатты түрлі ұсыныстар әзірлеу. Праксиология аталған категориялардың тарихымен, сондай-ақ қойылымдардың еңбегін нақты зерттеумен, еңбектің ұйымдастырылу мен мамандандырылу формаларына талдау жасаумен, еңбекті ұйымдастырудың тиімділік дәрежесіне ықпал етуші субъективті кейде (сирек болса да, объективті) факторлармен айналысады. Праксиология индивидтердің, сондай-ақ индивид пен ұжымның өндіріс процесіндегі өзара әрекетін зерттейді. 2. Әзербайжан: Praxeologiya 3. Қырғыз: praxeology 4. Өзбек: praktiologiya 5. Түрік: praxeology 6. Ағылшын: praxeology 7. Испан: praxeología 8. Неміс: Praxeologie 9. Француз: praxéologie 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: праксиология

Дефинициясы1.Адамның жеке тұлғасының өмірлік міндеттерді шешу шеберлігінен байқалатын жеке психологиялық белгісі; ақыл-ой талқылаулары мен ойға залал келтіре отырып, өмір тәжірибесіне, тәжірибелік іс-әрекеттерге әуес болу. 2. Әзербайжан: praktikliyi 3. Қырғыз: практикалуулугун 4. Өзбек: pratiklik 5. Түрік: pratiklik 6. Ағылшын: practicality 7. Испан: practicidad 8. Неміс: Praktikabilität 9. Француз: pratique 10. Заңнамадағы қолданысы: 11. Бекітілген: 12. Ұсыныстар: практицизм